Γιατί κάποιοι άνθρωποι συμπεριφέρονται αλλόκοτα στα αεροπλάνα

Ένα αεροπλάνο είναι ένα παράξενο περιβάλλον: Είστε δεμένοι σε ένα ιπτάμενο κομμάτι μετάλλου που πετάει μέσα από σύννεφα, καθισμένοι πολύ κοντά σε άγνωστους, οι οποίοι είναι πιθανόν να χρειαστεί να σηκωθούν στο διάδρομο κάθε φορά που πρέπει να πάτε στην τουαλέτα.

Είστε μέλος ενός προσωρινού, ατόπου κοινωνικού συνόλου, και ακολουθείτε γραπτούς και άγραφους κανόνες διαφορετικούς από αυτούς στη Γη.

Είναι λογικό λοιπόν, που κάποιοι άνθρωποι συμπεριφέρονται κάπως παράξενα. Κλαίνε. Καταναλώνουν λίτρα τοματοχυμού. Ακολουθούν πιστά προσωπικές τελετουργίες (κανείς για ginger ale και μαξιλάρι λαιμού;) για να ασκήσουν έστω και ένα ελάχιστο έλεγχο σε ένα περιβάλλον εντελώς “γυμνό” από αυτό.

Οι περισσότεροι επιβάτες είναι ήσυχοι και ευγενικοί προς τους συνανθρώπους τους, ακόμη κι αν είναι εξουθενωμένοι ή γκρινιάρηδες, αλλά κάποιοι – ένα μικρό αλλά ενοχλητικό σύνολο – χρησιμοποιούν το χρόνο τους στον ουρανό για να συμπεριφέρονται ενοχλητικά.

Πολλοί από τους λόγους που οι άνθρωποι μπορεί να είναι λίγο εριστικοί στα αεροπλάνα δεν είναι τόσο παράξενοι: Βρίσκονται σε ένα στενό χώρο, μπορεί να πεινάνε ή να είναι κουρασμένοι ή με λίγο “κεφάλι” από το αλκοόλ; προσπαθούν να χωρέσουν χοντρές τσάντες σε μικρά ράφια για να αποφεύγουν να πληρώσουν χρεώσεις αποσκευών. Οι θέσεις είναι στενές, και οι ακυρώσεις πτήσεων έχουν γίνει πλέον συχνές.

Ο αριθμός των ανθρώπων που ταξιδεύουν ασκούν μεγάλη πίεση στις πτήσεις, ειδικά κατά τη διάρκεια των εορτών, όπως μου είπε η Sheryl Skaggs, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ντάλας. Αυτοί που ταξιδεύουν σπάνια και που “δεν καταλαβαίνουν πραγματικά τους κανόνες του δρόμου” μπορεί να κάνουν ένα μεγάλο ετήσιο ταξίδι, με υψηλές προσδοκίες. Κάποιος που ξόδεψε $600 για μια πτήση και περίμενε τρεις ώρες λόγω ανεξήγητων καθυστερήσεων, χάνοντας έτσι ένα οικογενειακό δείπνο, μπορεί να είναι λίγο εκνευρισμένος.

Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι ταλαιπωρίες και οι προσβολές του ταξιδιού σημαίνουν ότι μπορεί να είναι λίγο ψυχροί προς τον συνεπιβάτη τους ή απομονώνονται με noise cancelling ακουστικά.

Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό παραβατών στα αεροπλάνα μπορεί να ατμίζει στην τουαλέτα ή να συμπεριφέρονται ενοχλητικά. Τα περιστατικά “θυμού στον αέρα” έχουν γίνει viral από την έναρξη της πανδημίας, με ανθρώπους που συμπεριφέρονται αλλοπρόσαλλα η ακόμα και μερικές φορές βίαια, συχνά ως αντίδραση στη χρήση μάσκας. Ωστόσο, η προβληματική συμπεριφορά στα αεροπλάνα μπορεί να έχει βαθύτερα αίτια.

Η καθηγήτρια Skaggs και ένας συνάδελφός της δημοσίευσαν πρόσφατα μία έρευνα που εξετάζει περιπτώσεις ενοχλητικής συμπεριφοράς στα αεροπλάνα – συμπεριλαμβανομένης της σωματικής βίας και των λεκτικών αντιπαραθέσεων – ερευνώντας τη περίοδο από το 1999 έως και το 2020 . Ακόμη και πριν από την πανδημία, μου ανέφερε πως οι αναφορές για κακή συμπεριφορά στις πτήσεις είχαν αυξηθεί σημαντικά με το πέρασμα του χρόνου.

Η Skaggs διαπίστωσε ότι όχι μόνο το αλκοόλ είναι αυτό που συχνά δημιουργεί προβλήματα στις πτήσεις, αλλά και ο συνδυασμός των όχι τόσο άνετων συνθηκών για τους ταξιδιώτες, μαζί με την χαμηλή διαφάνεια που έχουν οι αεροπορικές εταιρείες απέναντι στους πελάτες τους, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν ακυρώσεις ή καθυστερήσεις πτήσεων.

Οι πτήσεις είχαν ιστορικά σκοπό να κάνουν τους επιβάτες να νιώθουν άνετα σε ένα περίεργο περιβάλλον, όπως μου είπε η Alexandra Murphy, πρύτανης του κολλεγίου επικοινωνίας του Πανεπιστημίου DePaul, η οποία έχει μελετήσει τη συμπεριφορά στις αεροπορικές μετακινήσεις. Από την αρχή, η αεροπορικές εταιρείες βασίζονταν στην “εξομοίωση της καθημερινότητας”, όπως μου είπε, και για αυτό το λόγο οι αεροπορικές εταιρείες άρχισαν σύντομα να σερβίρουν ζεστά γεύματα και να προβάλλουν ταινίες. (Είναι ακριβώς όπως και στο σπίτι σου, εκτός από το γεγονός ότι μετά το δείπνο θα βρίσκεσαι στην Αλμπουκέρκη ή στο Σάρλοτ ή στο Λονδίνο.) Οι αεροσυνοδοί πρόσφεραν ποτά και μιλούσαν με ευφημιστικά λόγια για το τι θα μπορούσε να πάει στραβά, με σκόπο να κάνουν αυτό το παράξενο καινούργιο περιβάλλον πιο γνώριμο και “κανονικό” για τους επιβάτες.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι αεροπορικές εταιρείες έχουν αρχίσει να μειώνουν τα έξοδά τους και πλέον οι πτήσεις εσωτερικού δεν προσφέρουν δωρεάν ζεστά γεύματα. Τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας μετά την 11η Σεπτεμβρίου έχουν μετατρέψει τον ρόλο των αεροσυνοδών σε επιτηρητές, πέρα από τον κλασικό τους ρόλο στην εξυπηρέτηση των επιβατών.

Τώρα, τα αεροπλάνα ακολουθούν περισσότερου κανόνες, και αποτελούν ένα πιο “περιοριστικό” περιβάλλον, με αποτέλεσμα η ψευδαίσθηση της κανονικότητας να έχει διαλυθεί, όπως εξήγησε η Murphy. Πλέον υπάρχουν λίγα πράγματα που μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή των ανθρώπων από το γεγονός ότι είναι στριμωγμένοι σαν σαρδέλες, ζεστοί και πεινασμένοι.

Φυσικά, αυτή η δυναμική δεν οδηγεί πάντα σε κακή συμπεριφορά, ούτε την δικαιολογεί. Οι περισσότερες πτήσεις κυλούν χωρίς προβλήματα πέρα από μερικές μικρές διαφωνίες για το ποιος θα είναι αυτός που θα ακουμπήσει το χέρι του στο μπράτσο της καρέκλας. Για πολλούς ανθρώπους, το χειρότερο που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να ξεσπάσουν σε δάκρυα κατά τη διάρκεια μιας ταινίας. (Ρώτησα τον Δρ. Albert Rizzo, τον κύριο ιατρικό αξιωματούχο του Αμερικανικού Συλλόγου για τον Πνεύμονα, σχετικά με τη θεωρία ότι το χαμηλό επίπεδο οξυγόνου στη καμπίνα καθιστά τους ανθρώπους πιο συναισθηματικούς.

Είπε ότι αυτή η εξήγηση είναι απίθανη, διότι “αν έχετε φυσιολογικά πνευμόνια και απλά κάθεστε σε ένα αεροπλάνο, ο κορεσμός του οξυγόνου στο αίμα σας θα βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα.”) Πράγματι, οι περισσότεροι άνθρωποι στα αεροπλάνα βλέπουν άλλους να συμπεριφέρονται ευγενικά και αντιδρούν και αυτοί το ίδιο. Ακόμα και αυτοί που χρησιμοποιούν το αεροπορικό τους ταξίδι σαν μία ευκαιρία για να χτυπήσουν κάποιον είναι πιθανόν να εκφράζουν μία αντικοινωνική συμπεριφορά που θα μπορούσε να έχει συμβεί και σε άλλες περιπτώσεις, αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Robert Sampson.

Τα αεροπορικά ταξίδια έχουν περάσει από μια δύσκολη περίοδο τα τελευταία χρόνια, και οι επιβάτες έχουν νιώσει τις αρνητικές συνέπειες. Οι πτήσεις πέρσι ήταν ένα απόλυτο χάος. Ευρείες ακυρώσεις και καθυστερήσεις, σε συνδυασμό με το διάσημο περιστατικό της Αμερικάνικης εταιρίας Southwest που ακύρωσε σχεδόν 16,000 πτήσεις ακριβώς πριν τα Χριστούγεννα, προκάλεσαν μεγάλα προβλήματα στους επιβάτες. Φέτος, οι αεροπορικές εταιρείες αντιμετωπίζουν λιγότερες ακυρώσεις. Ωστόσο, η τρέχων αντίληψη ότι τα ταξίδια με αεροπλάνο είναι εφιάλτης επηρεάζει δυσάρεστα την διάθεση των ταξιδιωτών, όπως μου εξήγησε η Katy Nastro, εκπρόσωπος της ταξιδιωτικής εταιρείας Going.

Η φράση “Πακετάρετε την υπομονή σας” μπορεί να είναι ένα κλίσε όπως μας είπε, αλλά μην παίρνετε τα πάντα τις μετρητοίς – αναγνωρίζοντας ότι ο συνεπιβάτης σας μπορεί να είναι γκρινιάρης επειδή έχασε την αρχική του πτήση, ή ότι ο άνθρωπος που σας στριμώχνει στη καρέκλα σας μπορεί να φοβάται τις πτήσεις – είναι μια χρήσιμη προσέγγιση εάν θέλετε να έχετε ευχάριστες πτήσεις κατά τη διάρκεια των διακοπών σας.

Η Nastro σημείωσε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι στρεσαρισμένοι και προσπαθούν να βγάλουν άκρη με τους ανεπίσημους κανόνες των αεροπορικών ταξιδιών.

Με λίγη τύχη λοιπόν, οι συνεπιβάτες σας δεν θα ούρησουν πάνω σε άλλους επιβάτες, δεν θα αρνηθούν να σταματήσουν το τραγουδούν, ή δεν θα καταρρεύσουν συναισθηματικά κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

Αλλά ακόμα αν το κάνουν, θυμηθείτε:

Δεν θα είστε στον αέρα για πάντα.

Πηγή: The Atlantic / Μετάφραση: Παντελής Τριανταφύλλου