Γιατί οι 30άρηδες δεν κάνουν σχέσεις πια; – Ο όρος sex recession

“Έκανα match με αυτή την κοπέλα”, “ε, δεν ξέρω μιλάμε λίγο στο instagram αλλά δεν θέλω να βγω ραντεβού”, “μιλάω με ένα αγόρι αλλά δεν καίγομαι κιόλας”, “αφού βλέπω τι γίνεται γύρω μου και πόσο ταλαιπωρούνται τα ζευγάρια σήμερα, πόσο ζηλεύουν μεταξύ τους γιατί να μπω στην διαδικασία;” “όλοι οι συνομήλικοι μου ψάχνουν να βρουν έναν άνθρωπο για σχέση ζωής αν δεν γνωρίσω εγώ τον άλλον πως να ξέρω αν μου ταιριάζει”. Αυτοί και άλλοι τόσοι προβληματισμοί, απωθούν τους νέους από τις σχέσεις και στρέφονται προς την ελευθερία και την ανεξαρτησία. 

Τα τελευταία χρόνια, πληθαίνουν οι επιστημονικές και δημοσιογραφικές έρευνες που δείχνουν πως οι νέοι, και ιδιαίτερα όσοι πλησιάζουν ή διανύουν τη δεκαετία των 30, έχουν όλο και λιγότερες ερωτικές σχέσεις και μειωμένη σεξουαλική δραστηριότητα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει αναφερθεί διεθνώς ως “sex recession” και συνδέεται με ευρύτερες κοινωνικές, οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές.

Στην Ελλάδα, χαρακτηριστική είναι η έρευνα του Μιχάλη Χαλκίδη που δημοσιεύθηκε το 2024 στο περιοδικό Social Sciences (MDPI), η οποία δείχνει σημαντική μείωση στον αριθμό των παντρεμένων ατόμων ηλικίας 30–34 ετών τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Συγκεκριμένα, το 1991 το 51,2% των ανδρών και το 71,2% των γυναικών σε αυτή την ηλικία είχαν ήδη παντρευτεί, ενώ το 2021 τα ποσοστά αυτά μειώθηκαν σε 34,3% και 50,5% αντίστοιχα. Αυτή η καθυστέρηση ή και εγκατάλειψη της παραδοσιακής δέσμευσης αποδίδεται, μεταξύ άλλων, σε οικονομική ανασφάλεια, αλλαγή στις αξίες και μείωση της κοινωνικής πίεσης για γάμο.

Αντίστοιχα ευρήματα καταγράφονται και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2020 στο JAMA Network Open, οι ερευνητές Ueda και Mercer ανέλυσαν δεδομένα από το 2000 έως το 2018 και διαπίστωσαν ότι η σεξουαλική αδράνεια στους άνδρες 25–34 ετών υπερδιπλασιάστηκε (από 7,0% σε 14,1%), ενώ και στις γυναίκες του ίδιου ηλικιακού φάσματος σημειώθηκε αύξηση από 7,0% σε 12,6%. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι η τάση αυτή δεν σχετίζεται μόνο με την έλλειψη συντρόφου, αλλά και με πιο σύνθετα κοινωνικά και ψυχολογικά αίτια.

Σε άλλη μελέτη, η Jean Twenge (2017), ψυχολόγος και ερευνήτρια, χρησιμοποίησε δεδομένα του General Social Survey για να συγκρίνει τη σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ διαφορετικών γενεών. Οι Millennials (όσοι γεννήθηκαν περίπου μεταξύ 1981 και 1996) ηλικίας 20–24 ετών ήταν δύο φορές πιο πιθανό να μην έχουν κάνει ποτέ σεξ σε σχέση με την προηγούμενη γενιά, τους Gen X. Πιο συγκεκριμένα, περίπου το 15% των ανδρών millenials στα 20–24 ετών δεν είχαν ποτέ σεξουαλική επαφή, έναντι μόλις 6% στους Gen X.

Αξιοσημείωτη είναι και η ανάλυση των South και Lei, που δημοσιεύθηκε το 2021 στο περιοδικό Social Currents. Μελετώντας τις μεταβολές στη σεξουαλική δραστηριότητα από το 2007 έως το 2017, οι ερευνητές εντόπισαν μείωση στη συχνότητα ερωτικών επαφών στους νέους 18–30 ετών. Απέδωσαν την αλλαγή αυτή σε πολλούς παράγοντες: αύξηση συγκατοίκησης με τους γονείς, λιγότερη χρήση αλκοόλ, περισσότερος χρόνος μπροστά σε οθόνες και διαρκής παρουσία των social media και του online dating, που δημιουργεί αυταπάτη πολλών επιλογών χωρίς αληθινή εγγύτητα.

Ακόμη και σε χώρες της Ευρώπης, η εικόνα είναι παρόμοια. Έρευνα του Max Planck Institute for Demographic Research κατέγραψε ότι πάνω από το 20% των ανδρών 30–34 ετών στη Γερμανία δεν είχαν καμία σεξουαλική επαφή το τελευταίο έτος, με την πλειοψηφία τους να είναι ανύπαντροι και χωρίς σύντροφο. Παρόμοιες τάσεις παρατηρούνται και στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και στη Σουηδία, σύμφωνα με την ίδια μελέτη.

Το φαινόμενο δεν έχει περάσει απαρατήρητο και από τον δημοσιογραφικό κόσμο. Το 2018 (και εκ νέου το 2024), το περιοδικό The Atlantic δημοσίευσε ένα εκτενές άρθρο με τίτλο “The Sex Recession”, στο οποίο αναλύεται πώς η τεχνολογία, η καριεροκεντρική ζωή, το στρες και η αυξανόμενη προσφυγή στην πορνογραφία μειώνουν την επιθυμία ή/και την ικανότητα για πραγματικές σχέσεις. Η συγγραφέας, Kate Julian, μίλησε για μια γενιά που μεγαλώνει χωρίς “σεξουαλική παιδεία μέσω πράξης”, αλλά περισσότερο μέσω οθονών και θεωρητικοποιημένων αντιλήψεων για τον έρωτα.

Πιο πρόσφατα, τον Ιούνιο του 2025, η εφημερίδα The Guardian δημοσίευσε εκτενές ρεπορτάζ για την «γενιά των παρθένων», όπως αποκάλεσε τους νεαρούς ενήλικες Gen Z και Millennials, τονίζοντας ότι η αποχή από το σεξ και τις σχέσεις δεν σχετίζεται πλέον με συντηρητισμό ή ηθικές στάσεις, αλλά με αίσθηση απομόνωσης, έλλειψη αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συχνά χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Στο ίδιο μήκος κύματος, άρθρο του New Yorker τον Ιούνιο του 2025 εξετάζει πώς οι πολιτισμικές αλλαγές μετά το #MeToo, η απομυθοποίηση των σεξουαλικών ρόλων και η νέα έμφαση στην προσωπική αυτοβελτίωση έχουν συμβάλει στην απομάκρυνση των νέων από τη σεξουαλική και ερωτική ζωή. Το άρθρο συνδέει την αποχή όχι μόνο με την τεχνολογία ή την οικονομία, αλλά και με μία νέα ψυχική κουλτούρα “προστασίας” από τον συναισθηματικό κίνδυνο.

Η Ελίνα είναι 30 ετών και όπως λέει είναι δύσκολο σε αυτές τις ηλικίες να γνωρίσεις έναν άνθρωπο και να συνδεθείς πραγματικά μαζί του: “Είμαι στα 30. Και όσο μεγαλώνω, τόσο περισσότερο συνειδητοποιώ πόσο δύσκολο είναι να γνωρίσεις έναν άνθρωπο με τον οποίο μπορείς πραγματικά να συνδεθείς. Έναν άνθρωπο που να ψάχνει κάτι ουσιαστικό, που να θέλει να μοιραστεί, να δεθεί, να χτίσει μια σχέση με βάθος και προοπτική. Αντί γι’ αυτό, ζω σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι κυνηγούν το εφήμερο. Είτε πρόκειται για situationships – αυτές τις μισο-σχέσεις χωρίς ξεκάθαρα όρια και προθέσεις – είτε για ένα απλό one night stand, νιώθω πως οι άνθρωποι φοβούνται να ανοιχτούν, να αγαπήσουν, να εκτεθούν.

Κυριαρχεί μια δειλία. Μια συναισθηματική αποφυγή που ντύνεται με χιούμορ, ειρωνεία, ψευτοανεξαρτησία και την ανάγκη να δείξουμε ότι δεν “χρειαζόμαστε” κανέναν. Σαν να έγινε ντροπή το να θέλεις κάτι σταθερό, το να πεις “ψάχνω σχέση”. Οι περισσότεροι προτιμούν να μένουν στην επιφάνεια, να παίζουν παιχνίδια, να μην παίρνουν ευθύνη για τίποτα. Και αυτό κουράζει. Εξαντλεί. Ειδικά όταν εσύ έχεις ξεκαθαρίσει μέσα σου τι θέλεις.

Και πού να γνωρίσεις, πια, ανθρώπους; Η καθημερινότητα είναι γεμάτη γρήγορους ρυθμούς, υποχρεώσεις, δουλειές. Δεν υπάρχει ο αυθορμητισμός που υπήρχε κάποτε. Όλοι πλέον είναι με το κινητό στο χέρι, και το Tinder – ή όποια άλλη εφαρμογή – είναι σχεδόν μονόδρομος. Αλλά κι αυτό; Απρόσωπο. Ψυχρό. Βασίζεται σε μια φωτογραφία, σε λίγες λέξεις, σε ατέρμονα swipes και επιφανειακές συζητήσεις. Περισσότερο μοιάζει με μια αγγελία για δουλειά που ψάχνεις ποιος θα σου καλύψει τη θέση. Κι όλη αυτή η διαδικασία, αντί να σου φέρει ενθουσιασμό, σε ρίχνει ψυχολογικά. Σε κάνει να νιώθεις ότι δεν υπάρχει κάτι αληθινό εκεί έξω. Ότι απλώς χάνεις τον χρόνο σου. Και όταν τελικά κανονίσεις ένα ραντεβού; Ακόμα κι εκεί η απογοήτευση καραδοκεί.

Οι άνθρωποι μοιάζουν σαν να βαριούνται να μιλήσουν, να ανοιχτούν, να επικοινωνήσουν ουσιαστικά. Συχνά η συζήτηση μένει στα πολύ βασικά, χωρίς ροή, χωρίς ενδιαφέρον, χωρίς ερωτήσεις, χωρίς ενέργεια. Είναι σαν να είμαστε όλοι εξαντλημένοι, κουρασμένοι από την ίδια την ιδέα της επαφής. Και το ραντεβού καταλήγει αδιάφορο. Χωρίς σπίθα. Κάποιες φορές αναρωτιέμαι: μήπως ζητάω πολλά; Ή μήπως η εποχή μας έχει ξεχάσει τι σημαίνει αληθινή ανθρώπινη επαφή;”

Ο Γιάννης είναι επίσης 30 και τονίζει πως οι 30ρηδες έχουν πολλούς λόγους για να μην κάνουν σχέσεις:  “Κάποιοι είναι πιο σημαντικοί και εντοπίζονται συχνότερα. Σίγουρα η δύσκολη και απαιτητική καθημερινότητα δεν βοηθά στο να αναπτυχθούν σοβαρές σχέσεις, γιατί -κυρίως- οι νέοι δεν καταφέρνουν να διαθέσουν χρόνο στον/στη σύντροφο τους. Οι ρυθμοί είναι πολύ γρήγοροι και σε αυτό το πλαίσιο χάνεται η μαγεία της ανάπτυξης συναισθημάτων.

Από εκεί και πέρα, οι σχέσεις στις μέρες μας γενικότερα έχουν γίνει δύσκολες, διότι δεν υπάρχει εμπιστοσύνη. Ανεξαρτήτως φύλου, οι επιλογές είναι πολλές γύρω μας και η «δέσμευση» δεν αποτελεί προτεραιότητα. Μάλιστα, ακόμα και αν ένα φλερτ καταλήξει σε σχέση, συνήθως κάπου εκεί ο ένας εκ των δύο, πολλές φορές και οι δύο, σταματούν να προσπαθούν, με συνέπεια να έρθει σύντομα ο χωρισμός.

Θεωρώ, επίσης, ότι και η έλλειψη ειλικρίνειας και κατανόησης οδηγούν τους νέους στο να μην προχωρούν σε κάτι που -τουλάχιστον φαινομενικά- είναι σοβαρό. Άντρες και γυναίκες, όλοι και όλες, έχουν πληγωθεί πολύ (στην καλύτερη) μια φορά στη ζωή τους. Ως εκ τούτου, σε μια εποχή που η καθημερινότητα έχει πολλά σκαμπανεβάσματα, ακόμα περισσότερα προβλήματα, έντονο στρες και πίεση, η επιλογή της σχέσης δεν είναι μια λύση σε κάποιο από τα αδιέξοδα, αλλά ένας επιπλέον «νταλκάς» στο κεφάλι του καθενός.”

Η Ελισάβετ είναι στα 32, και όπως εξηγεί ενώ ήταν κάθετη στο να ανοίξει tinder, πλέον “μπήκε στο παιχνίδι”: “Πριν 2 χρόνια βγήκα από μία σχέση 7 ετών, συγκατοικούσαμε και ουσιαστικά μεγαλώσαμε μαζί, όμως ο καθένας αποφάσισε να πάρει ξεχωριστούς δρόμους. Χρειάστηκε περίπου 1 χρόνος για να πατήσω στα πόδια μου, να τα βρω με τον εαυτό μου, να ξαναφτιάξω την δική μου ανεξάρτητη ζωή και να αποβάλλω την σύγκριση. Όλοι μου έλεγαν πως αν βγω από αυτή την σχέση δύσκολα θα βρω κάποιον που θα μπορέσω να δεθώ. Είχαν δίκιο γιατί πλέον ο κοινωνικός μου κύκλος έχει κλειδώσει και όλες μου οι φίλες έχουν χρόνια σχέση, οπότε ενώ ήμουν κάθετη απέναντι στο τίντερ και προτιμούσα την επαφή face to face, απελπίστηκα και το άνοιξα.

Είχε αρκετά αγόρια στην ηλικία μου που γράφουν “ψάχνω σύντροφο ζωής”, εμένα όμως αυτό με μπουκώνει μου θυμίζει τα παλιά προξενιά, επίσης, δέχθηκα μηνύματα από άντρες πολύ μικρότερους μου, βγήκα με κανά δυο, αλλά δεν υπήρχε καθόλου σύνδεση, ήμασταν σε άλλες φάσεις. Σε αυτή την φάση της ζωής μου, δεν θέλω να επενδύσω σε κάποια σχέση, κουβαλάω τα δικά μου τραύματα και τα standards μου έχουν γίνει πολύ υψηλά, για να ξεπέσω ψάχνοντας την οποιαδήποτε συντροφιά. Είναι εύκολο να βρούμε κάτι να περάσουμε τον χρόνο μας, αλλά δύσκολο να είσαι 32, με διαμορφωμένο χαρακτήρα, ζωή και θέλω και να συναντήσεις κάποιον με τα ίδια επιθυμώ με εσένα. Όπως και να το κάνουμε, είμαστε η γενιά που ζει στην ευκολία, εύκολα ματς, εύκολα ραντεβού, εύκολο σεξ, έχουμε ξεχάσει πως είναι να χτυπά η καρδιά μας για τον άλλον αυτό είναι πρόβλημα γιατί δύσκολα αναπτύσσουμε συναισθήματα.

Και από την άλλη, εμένα προσωπικά, με φοβίζουν οι σχέσεις των γύρω μου, βλέπω έλλειψη εμπιστοσύνης, έλλειψη σεβασμού, καταπάτηση ελεύθερου χώρου, τρομερή ζήλια, εξάρτηση από το κινητό, γιατί να μπω σε αυτή την διαδικασία; Οι περισσότεροι γνωστοί μου που είναι χρόνια μαζί δεν είναι ευτυχισμένοι. Ή έχουν απατήσει ο ένας τον άλλον, γιατί να βρω κι εγώ κάτι αντίστοιχο; Δεν είναι κρίμα, που έχω δουλέψει τόσο πολύ με τον εαυτό μου να ξεπέσω σε έναν άνθρωπο που δεν είναι δουλεμένος;”

O Kυριάκος φέτος μπαίνει στα 31 και ξεκαθαρίζει πως οι σχέσεις στις μέρες μας είναι μία δύσκολη εξίσωση: “Και οι φιλικές σχέσεις αλλά και οι ερωτικές. Ιδίως οι ερωτικές σχέσεις, όσο περνούν τα χρόνια μετατρέπονται σε ολοένα και πιο δύσκολη εξίσωση. Διότι όσο μικρότερος είναι κανείς, τόσο πιο εύκολα τα βρίσκει με την/τον σύντροφό του αλλά, τι γίνεται όσο περνούν τα χρόνια;

Στα 30 μου (και κάτι… ψιλά) αισθάνομαι ότι πολύ δύσκολα μπορώ να τα βρω με κάποια. Οι εμπειρίες που έρχονται με την πάροδο των ετών αυξάνουν τα τραύματα και συνεπώς τις απαιτήσεις. Πώς, λοιπόν, να εμπιστευτείς κάποια; Πώς να ξαναμπείς στο παιχνίδι ενώ σε τραυμάτισε η προηγούμενη ή τραυμάτισες εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου με τη συμπεριφορά σου; Γιατί να θέλεις να ξανά εμπιστευτείς τα συναισθήματά σου κάπου και να πάρεις και πάλι αυτά τα ρίσκα; Και τελικά, είναι άραγε όλο αυτό τόσο περιπολικό όσο ακούγεται;

Θα έλεγε κανείς πως, μεγαλώνοντας, η συνεννόηση ίσως να γίνεται ευκολότερη αλλά μάλλον τα πράγματα γίνονται πιο δύσκολα… Επιπλέον, καμιά φορά, η κοινωνική πίεση (μεγαλώνεις, πρέπει να μείνεις σε σταθερή σχέση κλπ.) κάνει ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα και φέρνει ακόμη πιο κοντά μια λάθος επιλογή η οποία μοιραία οδηγεί σε νέο κύκλο τραυμάτων.

Επισης, τη ζωή μας έχουν κάνει πολύ δυσκολότερη τα social media τα οποία συχνά φέρνουν στο τραπέζι αρκετή ζήλεια και πολλούς καυγάδες, πράγματα που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερη την επικοινωνία και την ευημερία του ζευγαριού.

Γιατί, λοιπόν, ένας τριαντάρης δεν έχει και δεν θέλει σχέση σήμερα; Η απάντηση είναι, επειδή ξέρει τον εαυτό του, ξέρει τι έρχεται και απλώς προστατεύεται…”