Γιατί οι ιστορίες των παππούδων μας επηρεάζουν κυριολεκτικά την ζωή μας;

Όταν η Ελένη, κοριτσάκι τότε, γνώρισε τον ξεριζωμό και άφησε τον τόπο της για να βρει μια νέα πατρίδα, δεν μπορούσε να αντιληφθεί το μέγεθος του πένθους που θα βίωνε καθημερινά σε όλη της τη ζωή. Το συναίσθημα βάρυνε, όταν έχασε τα αδέλφια της και τους δικούς της και αναγκάστηκε να προσαρμοστεί μόνη σε μια νέα πραγματικότητα.

Η ίδια αίσθηση του πένθους βρήκε διέξοδο στις αφηγήσεις της Ελένης στα παιδιά και τα εγγόνια της και εκείνα σιγά σιγά άρχισαν να νιώθουν το βίωμά της και να το περιγράφουν σαν δικό τους.

Μέσα από μια πορεία χρόνων, το πένθος απέκτησε άλλα χαρακτηριστικά και έγινε κτήμα τους παρόλο που τα ίδια δεν είχαν ζήσει ποτέ τον ξεριζωμό.

Το όνομα της Ελένης μπορεί να μην είναι πραγματικό, όμως η ιστορία της συνέβη στ΄ αλήθεια και συνιστά σήμερα αντιπροσωπευτικό δείγμα μιας εμπειρίας που σταδιακά περνάει από γενιά σε γενιά, λαμβάνει χαρακτηριστικά γενίκευσης και προκαλεί δυσφορία σε ανθρώπους που μπορεί να μη βίωσαν τα ίδια την εμπειρία αλλά τη μεταφορά της από κάποιο άλλο πρόσωπο.

Το βάρος μπορεί να γίνει, μάλιστα, αβάσταχτο και η καθημερινότητα μη λειτουργική, προκαλώντας πολλά ερωτηματικά σε κάποιον που αδυνατεί να αντιληφθεί τη ρίζα του κακού.

«Τέτοιου είδους καταστάσεις μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που φέρει την ονομασία “γλυπτό”, είναι πολύ δημοφιλής στη Γερμανία και στην Ελλάδα, και εισάγει τον ενδιαφερόμενο σε ένα πλαίσιο στο οποίο ο ίδιος περιγράφει την ιστορία του και οι συμμετέχοντες σε μια ομάδα παίζουν τους ρόλους που προβλέπονται σε αυτήν. Ο στόχος είναι να αναπαραχθεί μια ιστορία που μπορεί να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από την πραγματική, ανάλογα με αυτά που της προσδίδουν όσοι ερμηνεύουν τους ρόλους τους. Έτσι μπορεί ο ενδιαφερόμενος να δει την προσωπική του ιστορία με άλλο μάτι, να αντιληφθεί ότι μπορεί να επέδρασαν σε αυτήν και άλλοι παράγοντες, να απεγκλωβιστεί από ένα σχήμα που καθόρισε τις επιλογές του και να διαπιστώσει ότι τίποτε δεν είναι τελεσίδικο» επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η ψυχολόγος της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Ελένη Πατίδου.

Η ίδια εκπαιδεύτηκε στη συγκεκριμένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση και την επέκτεινε σε ατομικό επίπεδο και εκτιμά ότι μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε περιπτώσεις εμπειριών που μπορεί να φέρει ο καθένας στην καθημερινότητά του και να τον δυσκολεύουν ως προς τη λειτουργικότητά του, χωρίς να γνωρίζει το λόγο.

«Είναι αυτό, ίσως, που συμβαίνει σε ανθρώπους που επιλέγουν σύντροφο με τα ίδια χαρακτηριστικά, παρόλο που γνωρίζουν ότι η σχέση δεν θα ευδοκιμήσει. Μπορεί, για παράδειγμα, μια γυναίκα να επιλέγει άνδρες με χαρακτήρα περισσότερο μποέμ, που πίνουν και διασκεδάζουν, ωστόσο δεν μένουν σε μακροχρόνιες σχέσεις και δεν δημιουργούν οικογένεια. Αυτό, μάλιστα, ενδέχεται να συμβαίνει επειδή το ίδιο έκανε και η μητέρα της στο παρελθόν, ή επειδή ο πατέρας της είχε εκείνος ως πρότυπο τον δικό του πατέρα, που είχε ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά» σημειώνει.

Μπορεί ακόμη ένας άνδρας να πιστεύει ότι πρέπει να τα καταφέρει όλα μόνος του στη ζωή επειδή θεωρεί πως όποια γυναίκα και να παντρευτεί δεν θα καταφέρει να σταθεί επάξια δίπλα του. Πίσω από τέτοιες αντιλήψεις βρίσκονται ισχυρά πρότυπα και εμπειρίες ανθρώπων όπως οι γονείς και οι παππούδες και με τον τρόπο αυτό μια πεποίθηση περνά στο συλλογικό ασυνείδητο και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά.

Εξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να «σπάσει» ένα τέτοιο πρότυπο, η κ. Πατίδου σημειώνει ότι ο συντονιστής της ομάδας στο «γλυπτό» μοιράζει τους ρόλους στην ομάδα και ο ίδιος γίνεται παρατηρητής.

Κατά το τέλος της δραματοποίησης, όταν το κρίνει ο συντονιστής, μπαίνει ο ενδιαφερόμενος στην ομάδα ώστε ο ίδιος να ανατρέψει ή να επαναπροσδιορίσει την δική του προσωπική ιστορία. Οι διαφορετικές ερμηνείες που δίνει το πλαίσιο μπορούν να προσφέρουν απαντήσεις σε ερωτήματα χρόνων, ή πληροφορίες που υπό συγκεκριμένες καταστάσεις δεν έγιναν αντιληπτές.

Αυτό προσφέρει στον ενδιαφερόμενο έναν βαθμό συνειδητοποίησης. Το στοιχείο της έκπληξης είναι αρκετά συχνό και μια τέτοιου είδους δραματοποίηση είναι σε θέση να βοηθήσει τον καθέναν να καταλάβει ότι μπορεί να αποδεσμευτεί από τα πρότυπα με τα οποία μεγάλωσε και τον καθόρισαν για μια ζωή. Αρκεί μόνο να συνειδητοποιήσει την ύπαρξή τους και να τα τοποθετήσει στη σωστή βάση, επαναπροσδιορίζοντας τη ζωή του με βάση τις προσωπικές του αντιλήψεις και όχι τις εμπειρίες τρίτων.

«Δεν θα πρέπει ο κόσμος να φοβάται την ψυχοθεραπεία. Μπορεί να διώξει μεγάλο βάρος από τις πλάτες των ανθρώπων που αντιλαμβάνονται ότι έχουν επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και πρότυπα στη ζωή τους που τους οδηγούν σε λάθος επιλογές» τονίζει.

Σε αυτό το μήκος κύματος προτρέπει τον καθέναν να βρει τις δικές του ιστορίες και να τις ερμηνεύσει με το σωστό τρόπο ώστε να τις χρησιμοποιήσει προς όφελός του ή να αποδυναμώσει εκείνες που του κάνουν κακό προκειμένου να μην τον κατευθύνουν σε λάθος επιλογές.

Το θέμα αυτό πραγματεύεται η κ. Πατίδου μέσα από το βιβλίο της «Οι ιστορίες μου, οι μοίρες μου, ένα ταξίδι αυτογνωσίας», το οποίο θα παρουσιαστεί στις 3 Δεκεμβρίου στο καφέ του Μύλου, στη Θεσσαλονίκη.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ