Ο Γιώργος Αλισάνογλου (σου) προτείνει αναγνώσματα για τις μέρες απομόνωσης!

Φωτογραφίες αρχείου-συνέντευξη, Νόπη Ράντη

Μέρες σιωπής και περισυλλογής, μέρες απομόνωσης, παύσης. Για όσους αγαπούν το διάβασμα, αλλά και για όσους μέχρι σήμερα το απέφευγαν, είναι η ιδανική στιγμή. Ένα βιβλίο μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή, να σε ταξιδέψει σε κόσμους μαγικούς, ανεξερεύνητους, να σε φέρει σε επαφή με την ουσία σου, να σε ανατρέψει, να σε ξελογιάσει, να σε κάνει να ξεχαστείς. Αν μη τι άλλο είναι μια καλή ευκαιρία για κάποιον να μην είναι όλη μέρα μπροστά σε μια οθόνη, αλλά και για το ίδιο το σύστημα να αποφορτίσει. Υπάρχουν τόσα πολλά που μπορεί να κάνει κάποιος χωρίς ίντερνετ. Κάντε μια πραγματική παύση, διαβάστε ένα βιβλίο!

Το βιβλιοπωλείο Σαιξπηρικόν συμμετέχει με τρεις εορταστικές εκδηλώσεις με αφορμή την επέτειο των 15 χρόνων λειτουργίας του, στην 17η «διαδικτυακή» Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Ζητήσαμε από τον Γιώργο Αλισάνογλου, που διευθύνει τις εκδόσεις και το βιβλιοπωλείο Σαιξπηρικόν, τις δικές του προτάσεις βιβλίων όπως και λίγες σκέψεις για όλο αυτό που βιώνουμε αυτές τις δύσκολες μέρες.

Η τρέλα της ημέρας / Ωραίος καιρός για ανάγνωση

Αυτή την φορά, στην δεύτερη φάση της καραντίνας – λόγω του Covid 19, εισέρχομαι πιο προετοιμασμένος στον χώρο του σπιτιού που εκ των πραγμάτων μοιάζει, ή έστω οφείλει να είναι πιο ανοιχτός και ευρύχωρος από τον έξω. Η τρέλα των ημερών είναι δεδομένη και βιωμένη. Από την άλλη, υπάρχει ο παρακείμενος κόσμος, ένα ολόκληρο σύμπαν που επί δεκαετίες προμήνυε με βιβλία προφητικά αυτό που έρχεται. Μιας και ό,τι μας βρήκε, έχει βρει ξανά και ξανά τον άνθρωπο μέσα στους αιώνες, και η τέχνη, κυρίως η λογοτεχνία, το έχει καταγράψει, έχει μιλήσει γι’ αυτό με διάφορους τρόπους.

«Είχα δεχτεί να αφεθώ στον εγκλεισμό. Προσωρινά, μου έλεγαν. Εντάξει, προσωρινά! Τις ώρες που μας έβγαζαν στο ύπαιθρο, ένας άλλος τρόφιμος, γέρος με λευκή γενειάδα, σκαρφάλωνε στους ώμους μου και χειρονομούσε πάνω απ’ το κεφάλι μου… Λίγο αργότερα, ξέσπασε η τρέλα του κόσμου. Μ’ έστησαν στον τοίχο όπως και πολλούς άλλους. Γιατί; Χωρίς λόγο. Τα τουφέκια δεν έριξαν. Είπα με το νου μου: Θεέ, τι κάνεις; Τότε έπαψα να είμαι άφρων. Ο κόσμος  κλυδωνίστηκε, έπειτα βρήκε πάλι την ισορροπία του.»

Μωρίς Μπλανσό, Η τρέλα της ημέρας, μτφρ. Δ. Δημητριάδης, Άγρα 1988

Το βιβλιοπωλείο και οι εκδόσεις Σαιξπηρικόν λειτουργούν με ρυθμούς κανονικούς θα έλεγα, τουλάχιστον όσων αφορά στο εκδοτικό κομμάτι. Το κλείσιμο φυσικού χώρου του βιβλιοπωλείου λόγω του  lockdown, μας δίνει μια άνεση χρόνου έτσι ώστε να δώσουμε περισσότερο βάρος  στα καινούργια βιβλία που ετοιμάζουμε. Βιβλία ξένης κι ελληνικής ποίησης, νουβέλες, ανθολογίες κλπ. Το να εργάζομαι καθημερινά μέσα από το «κλειστό» Σαιξπηρικόν, μου δημιουργεί μια άλλη σχέση με την γεωγραφία και την ψυχολογία του χώρου του βιβλιοπωλείου. Τόσα πολλά βιβλία από την παγκόσμια κι ελληνική λογοτεχνία, τόσες λαμπρές ιδέες, σκέψεις, κείμενα αγαπημένων συγγραφέων τριγύρω μου – στις υποφωτισμένες προθήκες, μοιάζουν να συνομιλούν μαζί μου μέσω μιας άλλης, εσωτερικής – πιο αποκαλυπτικής διαδικασίας. Η «δημόσια» βιβλιοθήκη μου μετατρέπεται πάλι σε «ιδιωτική». Αυτή η νέα σχέση που ανακαλύπτω αυτές τις μέρες, ξαναδιαβάζοντας βιβλία που υπάρχουν στον χώρο, είναι η ίδια μια ζωντανή έμπνευση στο να συνεχίσω και να συνεχίσουμε ακάθεκτοι ως αναγνώστες πρωτίστως, και κατ’ επέκταση ως άνθρωποι που ασχολούνται με τα βιβλίο, να προτείνουμε νέους και παλαιότερους τίτλους στους φίλους αναγνώστες και να ανακαλύπτουμε νέα έργα που θα μας κάνουν αίσθηση – όσον αφορά στον εκδοτικό κομμάτι της λειτουργίας μας.

Πιστεύω πως η καραντίνα δεν μπορεί να μας κρατήσει μακριά από τα βιβλία που είναι η ίδια η σκέψη, η  αισθητική μας κατάσταση και ο τρόπος του να υπάρχουμε Αντιθέτως, όλη αυτή η κατάσταση μας δίνει τον χρόνο να αφουγκραστούμε και να επαναπροσδιορίσουμε τις κινήσεις μας για το μέλλον μ’ έναν διαφορετικό ρυθμό και με στάση ωριμότητας απέναντι σ’ αυτό που έρχεται.

Μέσα σε όλα αυτά, έχουμε και την 17η  -όμως αυτή τη φορά εξ’ ολοκλήρου- «διαδικτυακή» Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, στις 19-29 Νοεμβρίου.

Δεκάδες εκδότες, συγγραφείς και άνθρωποι του βιβλίου θα είναι on line σε ένα «ενοθονισμένο» δεκαήμερο, με πλούσιο πρόγραμμα, θεματικές, και τιμώμενη χώρα τη Γερμανία.

Το Σαιξπηρικόν  συμμετέχει με τρεις εορταστικές εκδηλώσεις με αφορμή και την επέτειο των 15 χρόνων λειτουργίας μας. Οι εκδηλώσεις της Έκθεσης έχουν ως εξήςς:

 24/11, «Ο Λεβινάς για τον Τσέλαν» με αφορμή το βιβλίο του Εμμάνουελ Λεβινάς «Πάουλ Τσέλαν: Από το είναι στο άλλο» που μόλις κυκλοφόρησε από το Σαιξπηρικόν σε μτφρ. Θωμά Συμεωνίδη. Θα συνομιλήσει με τον Δημήτρη Δημητριάδη.

 26/11, μια εκδήλωση – ομιλία για τα 15 χρόνια των εκδόσεων και με αφορμή της επετειακής ποιητικής ανθολογίας που θα κυκλοφορήσει από το Σαιξπηρικόν. Συνομιλώ εγώ με τον Βασίλη Παπαγεωργίου.

28/11, παρουσίαση δυο βιβλίων του Σαιξπηρικόν που γράφτηκαν εν μέσω της πρώτης καραντίνας, το «Μοναχική ανθοφορία» και το «Covidιακές μεταμορφώσεις» των Βασίλη Παπαγεωργίου και της Εύης Κουτρουμπάκη αντίστοιχα.

«Χώρος κλειστός. Γνωστά όσα υπάρχει λόγος να είναι γνωστά και να ειπωθούν. Μόνο ό,τι λέγεται υπάρχει…» 

                             Σάμιουελ Μπέκετ, Πρόζες, μτφρ. Εριφύλη Μαρωνίτη, εκδ. Πατάκη

Εν κατακλείδι, «Ωραίος καιρός για ανάγνωση».

Βιβλία που προτείνουμε για τον μήνα Νοέμβριο:

1. Μαξ Πόρτερ, «Λάννυ», μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Πόλις

Το “Λάννυ” είναι ένα βιβλίο μεγάλης πυκνότητας, με σαφέστερη αφηγηματική δομή, από την άποψη ότι ενορχηστρώνει μια πληθώρα φωνών και οπτικών, αποτελεί ένα σπουδαίο μυθιστόρημα για την παιδική ηλικία, τη φαντασία, την πίστη και τον φόβο, με δόσεις παραμυθιού, συναρπαστικού και τρομακτικού συνάμα.

2. Σάμιουελ Μπέκετ, «Αυτοί που έχουν χαθεί», μτφρ. Θωμάς Συμεωνίδης, εκδ. Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Ένα άγνωστο μέχρι σήμερα για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό έργο του Μπέκετ μας συστήνει ο Θωμάς Συμεωνίδης, με μια πολύ καλή μετάφραση και σπουδαίο επίμετρο.

 Ο αποστασιοποιημένος αφηγητής παρουσιάζει έναν κόσμο σε αφαίρεση. Στο εσωτερικό ενός κυλίνδρου χωρίς ανοίγματα, άνθρωποι όλων των ηλικιών σε αναζήτηση του ιδανικού πλάσματος, της απόλυτης ιδέας. Ο Μπέκετ αποπειράται να προσεγγίσει βεβαιότητες μέσα από τους νόμους της μυθοπλασίας και πέρα από το μυστήριο της πραγματικότητας. Ωστόσο, αυτός ο κατασκευασμένος κόσμος του καταλήγει να είναι κάθε άλλο παρά λογικός και αρχιτεκτονικής μέσω της μυθοπλασίας.

3. Ρέιμοντ Κάρβερ, «Εκεί που είχαν ζήσει», μτφρ. Άκης Παπαντώνης, εκδ. Κίχλη

Ο Κάρβερ καλλιεργεί ένα είδος ποίησης που στηρίζεται σε ισχυρά βιώματα, είναι συγχρόνως διαυγής και αινιγματική και επιδιώκει συνειδητά την επικοινωνία με τον αναγνώστη. Πρόκειται για ένα γοητευτικό κράμα, στο οποίο βαρύνοντα ρόλο παίζουν η αναμέτρηση με τις πληγές του παρελθόντος, η αναψηλάφηση των οικογενειακών και ερωτικών σχέσεων αλλά και συναισθήματα γλυκόπικρα, όπως η δικαίωση και η δίψα για ζωή μπροστά στο αναπόφευκτο τέλος. Την ποίησή του, όπως εξάλλου και τα διηγήματά του, χαρακτηρίζουν η πύκνωση και η μινιμαλιστική αποτύπωση στιγμών και καταστάσεων, ενώ ο εσωτερικός κυματισμός των στίχων και ένα πλέγμα τολμηρών μεταφορών σε συνδυασμό με την πεζολογική υφή των ποιημάτων του συμβάλλουν στη δημιουργία του απολύτως προσωπικού του ύφους. Η παρούσα ανθολογία, που αποτελείται από 57 ποιήματα, καθιστά σαφές πως τα διηγήματά του αξίζει να διαβαστούν υπό το λοξό φως των ποιημάτων του.

4. Τζουνιτσίρο Τανιζάκι, «Το πόδι της Φουμίκο», μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα

Η μικρή νουβέλα «Το πόδι της Φουμίκο» παραμένει το πιο αντιπροσωπευτικό από τα πρώιμα έργα του Τανιζάκι που διερευνούν πλευρές “διαστροφικής “, όπως ονομαζόταν εκείνη την εποχή, σεξουαλικότητας.

Ο Ουνοκίτσι, φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών, αφηγείται τη συνάντησή του με τον συνταξιούχο Τσουκακόσι και τη μαιτρέσσα του Φουμίκο. Ο γέρος έμπορος, παθιασμένος με την ομορφιά του ποδιού της ερωμένης του, αναθέτει στον νεαρό ζωγράφο να αποδώσει δυτικότροπα τη Φουμίκο, κατά τον τρόπο όμως μιας παλιάς γιαπωνέζικης γκραβούρας, σε μια στάση που αναδεικνύει τη μοναδική αισθησιακότητα της γυναίκας που αναπαρίσταται. Η έμμονή του για ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματός της, τα πόδια της, θα αποκτήσει τέτοια ένταση που θα τον οδηγήσει στα όρια της τρέλας.

5. Εμάνουελ Λεβινάς,  «Πάουλ Τσέλαν: Από το Είναι στο Άλλο», μτφρ. Θωμάς Συμεωνίδης, εκδ. Σαιξπηρικόν

Το μικρό δοκίμιο που αφιερώνει ο Εμμανουέλ Λεβινάς στον Πάουλ Τσέλαν εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1972 στο Revue de Belles Lettres και στη συνέχεια συμπεριλήφθηκε στη συλλογή Noms Propres, όπου ο Λεβινάς καταπιάνεται με φιλοσόφους και συγγραφείς όπως οι Μάρτιν Μπούμπερ, Ζακ Ντερριντά, Μαρσέλ Προυστ και άλλοι. Ο τρόπος με τον οποίο ο Λεβινάς προσεγγίζει το έργο και τη σκέψη του Τσέλαν είναι ενδεικτικός του τρόπου με τον οποίο η ηθική, η αισθητική και η οντολογία συναρθρώνονται στο φιλοσοφικό του οικοδόμημα.

*Για παραγγελίες: [email protected] και στο facebook: Σαιξπηρικόν Εκδόσεις – Βιβλιοπωλείο saixpirikon.com