Γυμνισμός: Όταν βγήκαν τα ρούχα για πρώτη φορά στη Χαλκιδική

Επαναστατική πράξη; Εσωτερική ανάγκη για ένωση με τη φύση; Εμπειρικός τρόπος ζωής, μη υπαγορευμένος από συγκεκριμένα πρότυπα; Ή μήπως μια μόδα που απλά έχει περάσει; Ή μήπως ο ανελέητος πια ήλιος δεν επιτρέπει την έκθεση;

Ό,τι κι αν είναι ο γυμνισμός και ό,τι κι αν είχε προκαλέσει την «έξαρσή» του, κυρίως τις προηγούμενες δεκαετίες, δεν παύει να είναι ένα φαινόμενο που σημάδεψε μια ολόκληρη γενιά. Συνυφασμένο με το καλοκαίρι, αλλά γίνεται όλο και περισσότερο ακριβοθώρητο, μαζί με τις εικόνες των γυμνών ηλιοκαμένων κορμιών.

Δύο Θεσσαλονικείς που έκαναν γυμνισμό και βίωσαν το φαινόμενο από την αρχή του, μοιράζονται τις εμπειρίες τους με την Parallaxi.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΜΙΩΤΗΣ: Ο καιρός της τολμηρότητας

«Ο γυμνισμός ήταν απότοκο του γαλλικού Μάη. Άργησε να έρθει στην Ελλάδα λόγω της δικτατορίας, αλλά τα εγχώρια παιδιά των λουλουδιών έβρισκαν περιοχές, όπως τα Μάταλα της Κρήτης. Έκαναν όλοι στα στραβά μάτια και όταν υπήρχε έξαρση, επενέβαινε η αστυνομία, όταν δηλαδή θεωρούσαν πως η κατάσταση ξέφευγε τα χρηστά ήθη. Ο γυμνισμός ήταν συνυφασμένος με το ελεύθερο κάμπινγκ και τα απόμερα σημεία.

Στη Χαλκιδική στην αρχή ήταν οι Καβουρότρυπες. Ευνοούσε πολύ ότι η πρόσβαση δεν ήταν εύκολη. Μέχρι που ανοίχτηκε ο δρόμος πριν μερικά χρόνια και σε βγάζει στην παραλία. Από την πολυκοσμία, θολώνει πλέον το νερό.

Ακολούθησε το Κριαρίτσι. Πριν μερικά χρόνια ήρθαν τα μπαράκια και κάρφωσαν μια ταμπέλα ότι απαγορεύεται ο γυμνισμός και ακολούθησαν τερατουργήματα.

Υπάρχουν κάποιες παραλίες ακόμη, στο Καλαμίτσι, στην Τριστινίκα ο Κρυφός παράδεισος, ένα σημείο στις Αρετές, αλλά και στην Καλλικράτεια. Αλλά τα μπαρ έχουν αλλάξει πια τα δεδομένα.

Για τη συμπεριφορά των γυμνιστών μπορώ να πω ότι υπάρχει κλίμα εμπιστοσύνης και αλληλεγγύη μεταξύ τους, σε κοιτάνε καχύποπτα στην αρχή, αναρωτιούνται αν πήγες για να πάρεις μάτι ή αν πραγματικά σου αρέσει ο συγκεκριμένος τρόπος ζωής. Εμένα με αγριοκοιτούσαν καμιά φορά όταν έβγαζα φωτογραφίες.

Κάποιοι έβγαλαν… τα μάτια τους με τα χέρια τους. Σε παραλία του Καλαμιτσίου μαζεύονταν μόνιμοι γυμνιστές, έστηναν σκηνές και ομπρέλες και επεκτείνονταν ως κυρίαρχοι της παραλίας. Αυτό προκαλούσε και τις αντιδράσεις. Κάποιες φορές υπήρχε και θέμα υγιεινής. Κάποιοι έσκαβαν λάκκους, άλλοι έκαναν παραπήγματα και υπήρχε κάτι σαν τουαλέτα. Υπό αυτή την έννοια, δεν φύλαξαν καλά τα νώτα τους οι γυμνιστές. Περισσότερο ενοχλούνταν κυρίως οι ντόπιοι, διότι πέρα από τη συντηρητική νοοτροπία, ήθελαν να κάνουν και τις μπίζνες τους. Μας έβλεπαν με καχυποψία, αλλά ήρθε και το κέρδος για να διανοίξει τους δρόμους και να αλλοιώσει το χαρακτήρα των παραλιών.

Θα έπρεπε να υπάρχουν παραλίες που δε θα καταπατώνται και θα είναι μόνο για γυμνιστές. Η πιο ακραία αντίδραση που έχω δει είναι όταν έβαλαν μια κατσίκα στη σκηνή ενός γυμνιστή και την έκλεισαν μέσα!

Γιατί έκανα γυμνισμό; Η αίσθηση του σώματος είναι διαφορετική όταν είσαι γυμνός. Μετά από δύο γυμνικές παρουσίες μου, μία σε παράσταση κι άλλη μία ως μοντέλο στην Αθήνα στη Σχολή Καλών Τεχνών, άρχισα να έχω αυτοπεποίθηση για το γυμνό μου σώμα και να το εκθέτω ως αυτό που είναι. Η αίσθηση χωρίς μαγιό δίνει ευεξία. Δεν είναι μόνο φαινόμενο, είναι μια ανάγκη, να είσαι έτσι όπως γεννήθηκες, να έχεις επαφή με τη φύση. Δεν είναι θέμα μόδας. Είναι επιστροφή στη φύση.

Κάποιοι σίγουρα ήθελαν τον χρόνο τους για να προσαρμοστούν. Μπορεί στην αρχή να ήταν με το μαγιό και στη συνέχεια να έμεναν γυμνοί. Σχεδόν αντανακλαστικά τα μάτια πέφτουν στα γεννητικά όργανα, αλλά δεν υπάρχει λόγος για να αισθάνεται κάποιος ντροπή.

Βέβαια αρκετοί ήταν αυτοί που ντρέπονταν με την έκθεση. Μια γυναίκα που ήταν καθηγήτρια και είπε έντρομη μια μέρα πως δε θα ξανακάνει γυμνισμό γιατί έτυχε να τη δουν μαθητές της!».

ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ: Μια πράξη ασυμβίβαστη, απελευθερωτική

Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι ένα ταξίδι στον χρόνο έχει τόσο ακριβό εισιτήριο σε συναισθήματα. Ειδικά όταν πρόκειται για μνήμες από ξέγνοιαστες διακοπές.

Με το που τελειώσαμε το λύκειο μια παρέα τριών Θεσσαλονικιών φίλων αποφασίσαμε να διαπιστώσουμε αν οι εικόνες ευτυχίας που μας πλημμύριζε ο ελληνικός κινηματογράφος, ήταν αλήθεια η ψέμα!

Το πρώτο πλοίο μας πήγε στην Ύδρα, το 1979. Πανέμορφο γραφικό νησί, αλλά μαθημένοι στις γαλάζιες θάλασσες με αμμουδιές της Χαλκιδικής, τα μαύρα νερά με βράχια μας απογοήτευσαν και με συγκρατημένη αισιοδοξία επιλέξαμε το επόμενο νησί που δεν ήταν άλλο από την Μύκονο.

Τότε αυτό που σκεφτόσουν δεν ήθελε προγραμματισμό. Στο πλοίο, στην πλώρη φάνηκε το πρώτο αισιόδοξο σημάδι. Σε μια σεζλόγκ απολάμβανε το μελτέμι η Έλενα… η Έλενα Ναθαναήλ.  Ε ναι ρε φίλε, αρχίζαμε να ζούμε το όνειρο!

Τα όμορφα χρόνια στο νησί δεν υπήρχε προβλήτα και από το πλοίο μας έπαιρναν βάρκες κι όταν μας ρώτησαν που θα θέλαμε να πάμε για την πρώτη βουτιά, επιλέξαμε το Super Paradise. Δεν ήμασταν για τα απλά, αν και δεν γνωρίζαμε τις διαφορές!

Θα ήταν η πρώτη φορά που βγάλαμε τα μαγιό μας δημόσια, σοκ και δέος και απίστευτη ομορφιά σε μια σχεδόν παρθένα παραλία σε σχέση με τους βιασμούς που υπέστη στην διάρκεια των χρόνων. Δεκαπέντε μέρες ήταν μια απίστευτη εμπειρία, με άλλα μυαλά πήγαμε και με άλλα γυρίσαμε.  Για πρώτη και μοναδική φορά έβαλα 5 κιλά γιατί μια καινούργια τότε ταβέρνα στον Αγιο Στέφανο με μια μερακλίδικη οικογένεια που μαγείρευε ότι καλλιεργούσε, μου σημάδεψαν τις επιχειρηματικές επιλογές μου στο μέλλον! Ναι για την Μύκονο μιλάω με τους τότε φιλόξενους κατοίκους της.

Για να κάνεις γυμνισμό θεωρώ ότι λίγο πολύ τρεις παράγοντες επενεργούν. Να είσαι ασυμβίβαστος και εξερευνητής των κρυμμένων θησαυρών της ελευθερίας, λίγο επιδειξίας και λίγο μπανιστηρτζής, γιατί πολύ εύκολα μπορούμε να υπερθεματίσουμε λογοτεχνικά για την απελευθέρωση από την καταπίεση πετώντας τα ρούχα και θαυμάζοντας την γυμνή φύση.

Στα χρόνια που ακολούθησαν όμως κατάλαβα ότι στις ελεύθερες παραλίες των γυμνιστών διαμορφώνονταν ένας άλλος πολιτισμός, που τα μαγικά του φίλτρα απέπεμπαν κάθε τι παράταιρο και υπερβολικό, που στο τέλος δεν υπήρχε χώρος παρά μόνο για όσους πήγαιναν για την απόλαυση της ελευθερίας! Όλοι μαζί θαρρείς σιωπηρά συνυπέγραφαν το πρωτόκολλο του αλληλοσεβασμού και τίποτα χυδαίο δεν υπήρχε.

Πρωτοπόροι σε αυτό ήταν πάντα οι “ξένοι τουρίστες”, που τότε ήταν φορείς, όχι επενδυτικοί, αλλά της νέας κουλτούρας που ανέτελλε στην δύση.

Πως να ξαναζήσω τις στιγμές στο Καλαμίτσι στις αρχές δεκαετίας ’80;

Νοικιάζαμε μια ελιά στο κτήμα της κυρά Μαρίας και βάζαμε το αντίσκηνο για ένα μήνα, με ντομάτα, ψωμί, τυρί, καρπούζι, και καμιά φορά γεμιστά απίθανα στην ταβέρνα του Γιωργάκη και σκαρφαλώναμε κάθε μέρα το μονοπάτι για να περάσουμε στην άλλη παραλία! Τι ομορφιά, τι υπέροχος κόσμος.  Βασιλιά της είχαμε ανακηρύξει έναν Άραβα που είχε έρθει για σπουδές και κόλλησε.

Ήταν από τους λίγους σκληροπυρηνικούς που διανυκτέρευαν στην παραλία και την φιλούσαν από παρείσακτους ! Εμείς τα βράδια στο κτήμα συναντούσαμε όλες τις (τότε) φυλές, παρέες Γερμανών, Ιταλών, Γάλλων και ανταλλάσσαμε εμπειρίες.

Γερμανίδες οικολόγοι του Κον Μπετίτ, Ιταλοί αστοί με αυτοκινούμενα, Γάλλοι με τις γυναίκες τους ώριμοι αλλά φοιτητές του Μάη του ’68, αναρχικοί Γερμανοί μηχανόβιοι, πανέμορφες Γαλλίδες στην τουλούμπα στον οικισμό για ντους.

Τα βράδια χωρίς πρόγραμμα κάθε παρέα έκανε μία βραδιά και καλούσε τους άλλους … την μέρα συνάντηση στην παραλία, μικροί μεγάλοι γυμνοί, πότε σε αφασία ηλιοθεραπείας, πότε σε παιχνίδια και αγώνες στην θάλασσα και πότε σε συνέχεια των νυχτερινών συζητήσεων.  Αν αυτό κρατούσε μερικά χρόνια και δεν αλλοτριωνόταν, η Ευρώπη και ο κόσμος θα ήταν διαφορετικός…

Στα επόμενα χρόνια δεν υπήρξα ο φανατικός των γνωστών παραλιών του Κρυαριτσίου, του κρυμμένου Παράδεισου , των καβουρότρυπων κλπ… Όχι γιατί έφταιγαν οι παραλίες αλλά γιατί σιγά σιγά άλλαζαν οι άνθρωποι και γινόταν πιο εσωστρεφείς. Αποκτούσαν κάποια χαρακτηριστικά από τα οργανωμένα κλαμπ γυμνιστών των Σκανδιναβών και Γερμανών που δεν ήταν συγκρίσιμα με αυτά που βίωσαν οι πρώτες γενιές.

Αναζητούσαμε παρθένες παραλίες, δυσπρόσιτες, όχι οργανωμένες με κατασκηνωτές και κυρίως εκτός σεζόν (που τότε ήταν 1-15 Αυγούστου), εκεί που πραγματικά ήμασταν εμείς και η φύση! Στην σπηλιά των Αγίων Σαράντα στο Πήλιο και παραδίπλα οι καλύβες με λαμαρίνες των κατοίκων της Μακρυράχης, λίγες παρέες εκλεκτές που γινόταν μία.

Είχαμε τελειώσει εξεταστική Σεπτεμβρίου και με έναν φίλο φεύγοντας για Πήλιο, συναντήσαμε στην κεντρική πλατεία της Λάρισας έναν Γάλλο να παίζει ακορντεόν και ένα Ιταλό με την κιθάρα του. Χτυπήσαμε τις Θεσσαλικές ρακές και μας ζήτησαν να μας ακολουθήσουν στις διακοπές. Στο λεωφορείο που τερμάτισε στο Χορευτό ήταν μία 35αρα Ελβετίδα με τον σκύλο της που ευγενικά μας ρώτησε αν γινόταν να ενωθεί στην παρέα.

Μετά από ένα δύσκολο μονοπάτι βρεθήκαμε στους Άγιους Σαράντα (η ακτή Καλόγερου) και εγκατασταθήκαμε στην σπηλιά. Στις μέρες που ακολούθησαν ντράπηκα για όλα αυτά που γνώριζα για φύση και διακοπές. Από νωρίς το πρωί αναζητούσαν στις πλαγιές τροφή και φρούτα, άνοιγαν ξεχασμένα μονοπάτια και ήταν αυτοί που πρώτοι μας έδειξαν τον παλιό πέτρινο δρόμο.

Ο Ιταλός ήταν πολιτικός πρόσφυγας – ιδρυτής των Αυτόνομων – κι έμεναν με τον Γάλλο σε ένα οργανωμένο κοινόβιο, η Ελβετίδα ήταν υψηλόβαθμη τραπεζικός υπάλληλος … κι εμείς έμελλε να βιώσουμε ένα με την φύση έναν άλλο κόσμο που δεν είχαμε φανταστεί.

Δεν υπήρχε τίποτε το ερωτικό, ούτε σαν σκέψη, όμως ο τρόπος που συμπεριφερόταν από το μοίρασμα των εργασιών μέχρι τις απίστευτες συζητήσεις, ατενίζοντας τους γαλαξίες γύρω από την φωτιά, έδιναν το πραγματικό νόημα στον γυμνισμό, αλλά κυρίως μια ιδέα που έμεινε ανεξίτηλη από τότε, ότι κανονικά οι διακοπές θα έπρεπε να είναι μια εκπαιδευτική εμπειρία για να κατανοήσουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει και όχι μια συνέχεια της καταπιεσμένης μας ζωής στην πόλη.

ΥΓ. Παλιότερα οι γυμνιστές στην Ελλάδα κινδύνευαν με φυλάκιση και διασυρμό. Εννοείται ότι αυτή η επαφή με την φύση θα μπορούσε να συμβαίνει όπου δεν ενοχλεί τους άλλους, για αυτό και δημιουργήθηκαν οι άτυπα οργανωμένες παραλίες γυμνιστών, όπως και κάποιες γωνίες σε πιο ελευθεριακές ακτές. Όταν το 2004 βρέθηκα να επιχειρώ στο κάμπινγκ στο Καλαμίτσι, βρέθηκα σε μία όμορφη παράδοση που είχε, να κρατά στην άκρη της ακτής του, χώρο για γυμνισμό. Θέλοντας να εκσυγχρονίσουμε την έννοια του κάμπινγκ και τις υπηρεσίες του κατά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, βρεθήκαμε σε μία αναχρονιστική νομοθεσία που κρατούσε το πιο ανερχόμενο τουριστικό εναλλακτικό προϊόν στην Ευρώπη, σε προπολεμικές αγκυλώσεις. Παρόλο που θα ήταν ιδανικό για την χώρα μας, το lobby των ξενοδόχων ήταν ισχυρό και δεν ήθελε να χάνει.

Τότε ακριβώς ξεκινούσαν στην Ευρώπη τα “Πράσινα κάμπινγκ 5*” που εκτός από την “εκπαίδευση” των πελατών του στην ανακύκλωση, χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση, υγιεινή διατροφή, χώρους και τρόπους άθλησης, αντίστοιχους οικίσκους υψηλών προδιαγραφών, προέβλεπε και περιοχές γυμνισμού … Εισηγήθηκα το νέο μοντέλο στις επιχειρηματικές μας ενώσεις, σε 4 διαφορετικούς υπουργούς τουρισμού, αλλά ήταν τελικά μάταιο στην χώρα όπου οι γυμνικοί αγώνες, άθλησης και θεάτρου συνόδευαν την δημοκρατία ως θεσμό χιλιάδες χρόνια πριν … Αυτό που δανείστηκε ο σύγχρονος Ελληνικός πολιτισμός από την πρόταση “Πράσινα κάμπινγκ 5*” ήταν η γκλαμουριά των glamping, γιατί αυτή αντιλαμβάνεται να συνάδει μετά τις πίστες με τα… άνθη!».

Και μία εξομολόγηση από πρόσωπο που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του:

Ο γυμνισμός σε παραλίες της Χαλκιδικής από την δεκαετία του ΄70

«Στη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα στις παραλίες της Χαλκιδικής άρχισαν να εμφανίζονται εικόνες γυμνιστών στα τέλη της δεκαετίας του ΄70, λίγα χρόνια πριν την νομιμοποίηση των κέντρων γυμνισμού στη χώρα.

Για εκείνη την ατμόσφαιρα, τις αντιδράσεις και το ρεύμα, που δημιουργήθηκε, κόντρα στις τότε κατεστημένες αντιλήψεις, μας μιλάει ένας “νέος της εποχής”, που σήμερα υπερβαίνει τα 70 χρόνια.

“Εμείς δεν είχαμε ιδέα για το κίνημα, που άρχισε το 1930 στο Αμβούργο, ούτε βέβαια ξέραμε ότι οι όροι naturism και γυμνισμός γενικά σημαίνουν ότι οι δραστηριότητες με τα γυμνά κορμιά στις παραλίες γίνονται σε μη σεξουαλικά ή οικογενειακά πλαίσια.

Εμείς θέλαμε το καινούργιο, το κάτι διαφορετικό, το επαναστατικό, το ανατρεπτικό. Είχαν βαρύνει γύρω μας οι συνθήκες, λόγω της χούντας, του πολέμου στο Βιετνάμ και των εξελίξεων από τον Μάη του ΄68 στο Παρίσι.

Διψούσαμε για την αλλαγή και κάθε κίνημα, όπως οι εξεγέρσεις στην Αμερική, τα “Παιδιά των λουλουδιών”, οι ταινίες (π.χ. Φράουλες και αίμα), το Γούντστοκ και τόσα άλλα μας γέμιζαν ελπίδες ότι κάτι θα άλλαζε.

Και γιατί όχι και ο γυμνισμός; “Κάτω τα ταμπού, ζήτω η ελευθερία σε σώμα, πνεύμα και ψυχή”. Όλα αυτά σκεπτόμασταν και βουρ τα Σαβαβτοκύριακα για την Χαλκιδική.

Σε κάτι ερημικές παραλίες στην αρχή με μικρές παρέες και μετά μαζικά στο Καλαμίτσι της Σιθωνίας.

Εδώ αριστερά από τα σπίτια της παραλίας, όπου είχε και ένα μίνι μάρκετ, υπήρχαν δύο κόλποι με αμμουδιά. Στην παραλία του πρώτου κόλπου τα πράγματα ήταν “λάιτ”.

Κάτι γυμνόστηθες κοπέλες. κυρίως ξένες και μερικές ντόπιες, που ήθελαν να απαλλαγούν από τον χαρακτηρισμό της “συμβιβασμένης μικροαστής”.

Μετά τον πρώτο κόλπο, ακολουθώντας το μονοπάτι για το μεγαλύτερο κέντρο γυμνιστών, σε μια απόσταση 5-10 λεπτών, βγάζαμε τα παπούτσια και σταδιακά μπλούζες και ότι άλλο φορούσαμε. Είχαμε μαζί μας σλίπινγκ μπαγκ ή μικρά αντίσκηνα. Νωρίτερα είχαμε ψωνίσει από το μίνι μάρκετ τυρί, κονσέρβες, ντομάτες, αγγουράκια, ούζο, ρετσίνα κ.λ.π, Συνήθως ήμασταν παρέες πέντε – επτά ατόμων ή και μικρότερες.

Μπορούσαμε να πάμε και δύο φίλοι μόνοι μας. Στις παρέες ήταν και κοπέλες, οι οποίες στην αρχή δίσταζαν και έβγαζαν μόνο το πάνω κομμάτι από το μαγιό, αλλά αργότερα και αφού έμπαιναν στη θάλασσα, έβγαζαν και το κάτω για να στεγνώσει κιόλας, δίπλα στα πουρνάρια…

Παραδίπλα άλλες παρέες, ανάμεσα στις οποίες και μόνες κοπέλες, κυρίως Γερμανίδες και Σκανδιναυές. Κάποιοι έπαιζαν κιθάρα και μαζευόμασταν γύρω τους σιγοτραγουδώντας μέχρι αργά τα μεσάνυχτα. Μετά κάναμε καμιά βουτιά στο βαθύ – γαλάζιο νερό, ξεζαλιζόμασταν και ξαπλώναμε για ύπνο. Μερικοί ζευγαρωμένοι έμπαιναν στα αντίσκηνα, αλλά αυτό δεν μας ενοχλούσε.

Γενικά δεν μας ενοχλούσε το ότι βλέπαμε απέναντί μας σε έναν κύκλο άντρες και κοπέλες χωρίς μαγιό. Στη μέση ανάβαμε μερικές φορές μικρές φωτιές και φωτίζονταν με αναλαμπές τα κορμιά μας. Βέβαια θα ήταν ψέμα να μην παραδεχθούμε ότι μας άφηνε αδιάφορους το σεξ.

Όμως το γυμνιστικό κέντρο, έστω και ανοργάνωτο ακόμη, είχε τους κανόνες του. Δεν προκαλούσε ο ένας τον άλλο. Ωστόσο μέσα στο νερό και παραδίπλα στα βραχάκια ακούγονταν κάτι αναστεναγμοί…

Προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε και να αποδεχθούμε τις αρχές του γυμνισμού ότι δηλαδή το γυμνό ανθρώπινο σώμα πρέπει να είναι αποδεκτό, να είναι σεβαστό και να το χαιρόμαστε. Ότι η θέα του γυμνού σώματος δεν είναι ντροπή, δεν διαφθείρει, δεν είναι υποτιμητική ή επικίνδυνη. Δεν θεωρούσαμε ότι η συνεύρεση γυμνών ανθρώπων είναι κάτι ανήθικο ή παρορμητικά σεξουαλικό.

Πιστεύαμε ότι η γύμνια είναι μία υγιής φυσική κατάσταση, ότι η γύμνια είναι η πιο αγνή μας κατάσταση μια και έχουμε γεννηθεί γυμνοί.

Μερικές φορές ξεφεύγαμε από το Καλαμίτσι, ανάλογα με τις παρέες. Ιδανικός χώρος ήταν οι Καβουρότρυπες, αλλά χωρίς οργάνωση γυμνιστικού κέντρου. Η ομορφιά της παραλίας στο νότιο μέρος του δεύτερου ποδιού της Χαλκιδικής, στην κατάφυτη Σιθωνία, προσήλκυε πολύ κόσμο, δίπλα στα κρυστάλλινα νερά, με τον συνδυασμό αμμουδιάς και λείων βράχων.

Πιο πέρα ο θρυλικός Αρμενιστής, το οργανωμένο κάμπινγκ με φανατικούς παραθεριστές, που συχνά απολάμβαναν και μουσικές εκδηλώσεις.

Όσοι δεν ήθελαν πολύ νταβαντούρι προχωρούσαν πιο πάνω προς την Λακάρα. Ανάμεσα από Αρμενιστή και Λακάρα υπάρχουν ίσως οι καλύτερες παραλίες της Χαλκιδικής. Ακτή Ονείρου, Παραλία Ρόμπινσον, Μετόχι Κουτλουμουσίου,

Μετόχι Ζωγράφου και μικρότερες άλλες, που για να φτάσεις ήθελες όχημα 4Χ4 ή κατέβαινες με τα πόδια.

Ήταν παραλίες, όπου γινόταν γυμνισμός σε ιδιωτική μορφή, αλλά όχι με πολύ κόσμο, καθώς και τότε υπήρχαν οι αντιδρώντες, που μιλούσαν για “ξετσίπωτους” και “βρωμιάρηδες”, αν και οι γυμνιστές ήταν άψογοι, με αφοσίωση στην καθαριότητα και ουδέποτε άφηναν πλαστικά ποτηράκια και μπουκάλια πίσω τους, ούτε έσβηναν τα αποτσίγαρα στην άμμο.

Καθαριότητα, φιλική συμπεριφορά απέναντι στη φύση και στον άνθρωπο και σεβασμός στους κανόνες.

Όχι όπως τώρα, που συνωστίζονται οι άνθρωποι ο ένας κολλητά στον άλλο στα πολύβουα Beach bar, σε μια βιομηχανοποιημένη μορφή τουρισμού, που καταλαμβάνει παραλίες και θυσιάζει τα πάντα για το κέρδος. Και όσες δεν καταλαμβάνει ο βιομηχανοποιημένος τουρισμός τις λυμαίνονται οι εκδρομείς του Σαββατοκύριακου, αφήνοντας πίσω πλαστικά ποτήρια, μπουκάλια και άδεια κουτιά από κονσέρβες.

Έτσι για να συγκρίνει κανείς: Ποιοι ήταν πιο βρώμικοι, οι τότε γυμνιστές ή οι σημερινοί κατακτητές των ακτών;”».