H χρήση των cookies διαφήμισης με αφορμή την πρόσφατη περίπτωση της Meta Ireland
H ιρλανδική αρχή προστασίας δεδομένων (DPC) ανακοίνωσε πρόσφατα την επιβολή προστίμου στην Meta Ireland συνολικού ύψους 390 εκατομμυρίων ευρώ για την προβολή στοχευμένων διαφημίσεων σε χρήστες του Facebook και Instagram.
H ιρλανδική αρχή προστασίας δεδομένων (DPC) ανακοίνωσε πρόσφατα την επιβολή προστίμου στην Meta Ireland συνολικού ύψους 390 εκατομμυρίων ευρώ για την προβολή στοχευμένων διαφημίσεων σε χρήστες του Facebook και Instagram [1] λόγω ελλιπούς ενημέρωσης αναφορικά με την συγκεκριμένη επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων, υιοθετώντας μάλιστα τη θέση ότι η καταγραφή της συμπεριφοράς τους με σκοπό την προβολή «σχετικών» διαφημίσεων δεν μπορεί να είναι προϊόν συμφωνίας.
Την ίδια στιγμή μάλιστα που η online διαφήμιση αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο με το digital ad spend (Digital advertising spending ) στην ΕΕ να υπολογίζεται για το 2022 περί τα 96.9 δις ευρώ [2], η πλειοψηφία των χρηστών αγνοεί τον τρόπο λειτουργίας των συναφών με τα cookies τεχνολογιών [3].
Η συμπεριφορική διαφήμιση (online behavioural advertizing) στηρίζεται στην παρακολούθηση των ιστοσελίδων που επισκέπτεται ένας χρήστης στο διαδίκτυο και των ενεργειών που πραγματοποιεί ηλεκτρονικά (π.χ. αγορές προϊόντων και υπηρεσιών) με σκοπό την αποτύπωση των προτιμήσεων και ενδιαφερόντων του και την προβολή μόνο συναφών διαφημίσεων.
Ειδικότερα, η καταγραφή της συμπεριφοράς ενός χρήστη π.χ. στα social media, σε μία ενημερωτική ιστοσελίδα ή σε ένα e-shop, απαιτεί την επέμβαση στον τερματικό του εξοπλισμό, μέσω της χρήσης π.χ. ιχνηλατών, γνωστών ως cookies.
Τι είναι τα cookies;
Σύμφωνα με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα τα cookies είναι μικρά αρχεία με πληροφορίες που μια ιστοσελίδα αποθηκεύει στον υπολογιστή ενός χρήστη, ώστε κάθε φορά που αυτός συνδέεται στην ιστοσελίδα, η τελευταία να ανακτά τις συγκεκριμένες πληροφορίες και να του προσφέρει σχετικές με αυτές υπηρεσίες.
Tα cookies που εγκαθίστανται με σκοπό τη διαδικτυακή διαφήμιση (online advertising) επιτρέπονται μόνο εφόσον έχει ληφθεί προηγουμένως η συγκατάθεση του χρήστη κατόπιν κατάλληλης ενημέρωσης, ομοίως σύμφωνα με την ΑΠΔΠΧ και η χρήση ιχνηλατών τρίτων, όπως η υπηρεσία Google Analytics με σκοπό την στατιστική ανάλυση (web analytics), μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν συγκατάθεσης του χρήστη της ιστοσελίδας.
Για παράδειγμα, μια γενική ενημέρωση στους γενικούς όρους συναλλαγών ή χρήσης της υπηρεσίας, η οποία είναι συνήθως μακροσκελής και περιλαμβάνει διάφορα άλλα θέματα δεν θεωρείται επαρκής.
Περαιτέρω, η συγκατάθεση μπορεί να δίδεται μέσω της ιστοσελίδας (π.χ. με αναδυόμενα παράθυρα), ενώ δεν νοείται ως συγκατάθεση η εκ των προτέρων αποδοχή της λήψης cookies μέσω προεπιλεγμένων ρυθμίσεων του φυλλομετρητή.
Για παράδειγμα, πρακτικές όπως προσυμπληρωμένα τετραγωνίδια, απλή συνέχιση πλοήγησης ή κύλιση οθόνης (scrolling) ή π.χ. μια επιλογή της μορφής «Εντάξει, ενημερώθηκα» ή «Εντάξει, συμφωνώ» για τη λήψη συγκατάθεσης του χρήστη, έχουν εντοπιστεί ήδη από την Αρχή και σε περίπτωση ελέγχου δεν θα θεωρηθούν αποδεκτές.
Επομένως, ένα on-line κατάστημα ή ένα διαφημιστικό δίκτυο που προωθεί προϊόντα του μέσω της ιστοσελίδας ενός on-line καταστήματος μπορεί να εγκαταστήσει ένα cookie μόνο εφόσον έχει εξασφαλίσει τη συγκατάθεση του συνδρομητή ή χρήστη μετά από προηγούμενη κατάλληλη ενημέρωσή του.
Καθώς τα cookies εξακολουθούν να αποτελούν “πονοκέφαλο” για τη συμμόρφωση των ιστοσελίδων συστήνεται οι επιχειρήσεις που προχωρούν με σκοπό την προώθηση των υπηρεσιών/προϊόντων τους στην δημιουργία ιστοσελίδας ή ακόμη και στην λειτουργεία ενός e-shop, ακόμη και οι επαγγελματίες του χώρου της διαφήμισης που αναλαμβάνουν την δημιουργία των παραπάνω για λογαριασμό των πελατών τους και παρέχουν υπηρεσίες παρακολούθησης για σκοπούς εμπορικής προώθησης ή διαφήμισης να μην αγνοούν το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, εκτιθέμενοι κατά το τρόπο αυτό σε ενδεχόμενα πρόστιμα από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων.
[2] https://www.statista.com/statistics/307005/europe-online-ad-spend/.
[3] Πέραν των cookies, υπάρχουν και άλλες τεχνολογίες οι οποίες χρησιμοποιούνται για παρόμοιο σκοπό, όπως ενδεικτικά τα εικονοστοιχεία (pixels), τα οποία χρησιμοποιούνται εκτενώς στο Διαδίκτυο, όπως για παράδειγμα Facebook Pixel ή tracking pixels κατά την αποστολή ενημερωτικών δελτίων (newsletters). Για τον λόγο αυτό, τυχόν αναφορά σε cookies, συνοδεύεται και από τον όρο “παρεμφερείς τεχνολογίες” (similar technologies), στις οποίες εφαρμόζονται, επί της αρχής, οι ίδιοι κανόνες με τα cookies.
*Το άρθρο είναι της δικηγόρου, συνεργάτιδας της εταιρείας Rhetor Law Firm, Αθηνάς Αντωνίου
