Η Θεσσαλονικιά διαιτολόγος που γράφει παραμύθια για να μάθει στα παιδιά να τρώνε σωστά

Δεδομένα του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) αναφέρουν ότι σήμερα το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού στον δυτικό και αναπτυσσόμενο κόσμο είναι υπέρβαροι και το 25% παχύσαρκοι. Στην Ελλάδα, το 2019, παχύσαρκος ήταν 1 στους 6 πολίτες (17%) και σχεδόν 1 στους 2 (50%) είχε βάρος πάνω από το φυσιολογικό. Αντίστοιχη υψηλή συχνότητα παχυσαρκίας καταγράφηκε και στα παιδιά ηλικίας 7 – 9 ετών. Μόνο το 30,3% του γενικού πληθυσμού έχει κανονικό βάρος.

Την επόμενη 10ετία, εκτιμάται ότι το ποσοστό της παχυσαρκίας θα φθάσει στο 50% με τους μισούς από τους παχύσαρκους να έχουν νοσογόνο παχυσαρκία κι αυτό είναι ένα πρόβλημα που θα πρέπει να δούμε ως κοινωνία από τώρα για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη μορφή που θα έχει στο μέλλον.

Η Ειρήνη Τοπαλίδου είναι επαγγελματίας διαιτολόγος όπου δέχεται στο γραφείο της στη Θεσσαλονίκη, καθημερινά δεκάδες ανθρώπους που θέλουν να ρυθμίσουν τα κιλά τους ή να αντιμετωπίσουν χρόνια προβλήματα διατροφής. Γνωρίζει πολύ καλά πως το πρόβλημα της διατροφής θα πρέπει να βρει τις ρίζες του κι αυτές είναι η παιδική ηλικία του πληθυσμού, την περίοδο που όλοι μας παθαίνουμε πώς να τρώμε, τι να τρώμε και σε τι ποσότητες.

Γι’ αυτό και ξεκίνησε πριν μερικά χρόνια να γράφει παιδικά βιβλία που με χαριτωμένο τρόπο μεταφέρει γνώση στα παιδιά για την καλή διατροφή και τα οφέλη της. Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα που δέχεται προσκλήσεις από σχολεία ώστε να έρθει κοντά σε μικρούς μαθητές και να μιλήσει για τις ιστορίες της και τον σκοπό τους.

Τα παιδικά βιβλία σας θίγουν συνήθως θέματα διατροφής με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο, συνδυάζοντας έτσι και τις γνώσεις σας ως διαιτολόγος. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα να το κάνετε αυτό;

Είμαι πολύ τυχερή που κατάφερα να παντρέψω  δύο μεγάλες μου αγάπες. Τα παραμύθια και την επιστήμη της διατροφής. Όλη η καθημερινότητα μου περιστρέφεται γύρω από την διαιτολογία οπότε δεν θα μπορούσα να μη γράψω κάτι που την αφορά. Ευτυχώς βρέθηκε στον δρόμο μου  και μια σπουδαία δασκάλα δημιουργικής γραφής η Άννα Αθανασιάδου με την οποία ολοκληρώσαμε πέντε λογοτεχνικούς κύκλους δημιουργικής γραφής. Όλα τα παραμύθια είναι αποτέλεσμα ασκήσεων των παραπάνω σπουδών που ανέφερα.

Πιστεύετε πως και η διατροφή είναι θέμα παιδείας και όσο νωρίτερα καταλάβουμε την σημασία της τόσο καλύτερα;

Οτιδήποτε χτίζεται πρώιμα έχει μεγαλύτερες ελπίδες να θεμελιώσει όλη  την ζωή μας. Σαφώς και  όσο νωρίτερα μπαίνουν τα ερεθίσματα  τόσο πιο αβίαστα εκδηλώνονται και στην ενηλικίωση. Ωστόσο ακόμα  και αν υπάρχει άρνηση του παιδιού σε κάποιες τροφές καλό θα είναι ο γονιός να μην αποθαρρύνεται και  να συνεχίσει με ομαλό τρόπο να προσφέρει  ποικιλία τροφών στο παιδί.

Θα πρέπει ένα παιδί να στερηθεί τροφές και να καταλάβει ότι δεν τις χρειάζεται ή θα πρέπει να βρεθεί άλλος τρόπος να καταλάβει τη σημασία μιας καλής διατροφής;

Η ισορροπημένη διατροφή είναι η κεντρική μας επιδίωξη και εδώ ακριβώς θα αντιγράψω τα λόγια μου από το παραμύθι μου όπου γράφω ότι   «στην ισορροπημένη διατροφή επιτρέπεται που και που κανένα γλυκό ή καμία πίτσα με λαχανικό». Γενικά η στέρηση ίσως να οδηγήσει σε ακραίες συμπεριφορές όταν τελικά  το παιδί βρεθεί  εκτεθειμένο σε πιο “ένοχες”  τροφές. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο να μην τις επιλέξει  αφού έχει εκπαιδευτεί σε άλλες  τροφές. Από επαγγελματική εμπειρία σας αναφέρω ότι έχω παραδείγματα και των δύο περιστατικών.

Σε ένα από τα βιβλία σας, μια φράουλα και μια πιπεριά συλλαμβάνονται και οδηγούνται στη φυλακή, περιμένοντας με φόβο τη δίκη που θα ακολουθήσει. Κατηγορούνται για συμμετοχή σε ανθυγιεινό γεύμα όπως διαβάζω. Πόσο δύσκολο είναι να φτιάξει κάποιος ένα παραμύθι που θα πρέπει να διδάξει πράγματα σε παιδιά αλλά να μη φανεί κιόλας ότι κουνάει το δάχτυλο;

Αυτό που λέτε είναι όντως αυτό που προσπαθούμε ν’ αποφύγουμε σε κάθε μας παραμύθι ανεξάρτητα από το κεντρικό θέμα. Να μην κουνήσουμε το δάχτυλο! Θεωρώ ότι το πέτυχα γιατί με πολύ αστείο τρόπο συζητιέται το θέμα της υγιεινής διατροφής και τα παιδιά γνωρίζουν λαχανικά και φρούτα.

Είμαστε ο, τι τρώμε τελικά ή τρώμε ό, τι ζούμε;

Δυστυχώς τρώμε την θλίψη μας, το άγχος μας ,την στεναχώρια μας, τη λύπη μας και γενικά προσπαθούμε να έχουμε ψυχική πληρότητα μέσω  της τροφής. Όταν πραγματικά ρωτήσουμε τον εαυτό μας  “γιατί τρώω;” την στιγμή εκείνη που ανοίγουμε άλλη μια συσκευασία ή ξαναγεμίζουμε το πιάτο ενώ είμαστε χορτάτοι  ίσως γλιτώσουμε την κατανάλωση  ενός  περιττού  γεύματος. Η  φράση «είμαστε ότι τρώμε» ως ένα βαθμό με βρίσκει σύμφωνη αλλά γύρω μας υπάρχει πλήθος εξαιρέσεων χωρίς αυτό να ακυρώνει της αξία της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.

Γνωρίζω πως λόγω των παραμυθιών, σας καλούν και σε πολλά σχολεία για να μιλήσετε με παιδιά. Πώς είναι αυτή η επαφή μαζί τους με στόχο την γνωριμία τους με έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής;

Οι παρουσιάσεις στα σχολεία είναι ότι πιο όμορφο ζω τα τελευταία χρόνια. Τα πιο μικρά παιδιά είναι πιο εύκολοι αποδέκτες των πληροφοριών γύρω από την σωστή διατροφή  ενώ  τα μεγαλύτερα αρνούνται να δοκιμάσουν  νέες γεύσεις .Ωστόσο πάντα προσπαθούμε να περάσουμε πληροφορίες όσες φορές  και αν  χρειαστεί να τις επαναλάβουμε.

Πρέπει οι γονείς να κάνουν δίαιτες στα παιδιά;

Ούτε οι ενήλικες πρέπει να κάνουν δίαιτα! Πόσο μάλλον τα παιδιά. Η συμβουλή μου  είναι σωστές διατροφικές επιλογές , δεν πιέζω δεν αρνούμαι τροφές στο παιδί μου και είμαι το πρότυπο

Επειδή πλησιάζει καλοκαίρι και πολλοί είναι αυτοί πουν τρέχουν τώρα να χάσουν κιλά. Ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο πιο ασφαλής τρόπος να γίνει και σχετικά με γρήγορα αποτελέσματα;

Δεν διατρέφομαι σωστά μόνο για το καλοκαίρι είναι μια σταθερή στάση ζωής και φυσικά πρέπει να γίνει τρόπος ζωής. Οι σωστές επιλογές ξεκινούν από τα ψώνια που βάζω στο καλάθι μου γιατί μοιραία αυτά θα καταναλώσω. Τα  γρήγορα  αποτελέσματα δεν τα θεωρώ ασφαλή και η ιστορία έχει δείξει ότι είναι προσωρινά.

Σύμφωνα με τη μελέτη “Ρέα” που βγήκε στη δημοσιότητα πριν μερικούς μήνες για την παιδική παχυσαρκία, στην Ελλάδα άνω του 40% των εντεκάχρονων και σχεδόν 4 στους 10 δεκαπεντάχρονους είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Μάλιστα, η παρακολούθηση των παιδιών της μελέτης έχει δείξει διαχρονικώς αυξανόμενα ποσοστά υπέρβαρου/ παχυσαρκίας με 22% στα 4 έτη, 37% στα 7 έτη, 43% στα 11 έτη.

Η παχυσαρκία είναι μια παγκόσμια επιδημία. Αναγνωρισμένη ως νόσος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποτελεί μια πολυπαραγοντική κατάσταση, στενά συνδεδεμένη με τις ατομικές συμπεριφορές, τις οικογενειακές συνθήκες και συνήθειες, και τα κοινωνικά πρότυπα.

Παράλληλα, όμως, η παχυσαρκία είναι και περιβαλλοντική νόσος, καθώς τα τελευταία 40 χρόνια οι γενετικές μας καταβολές άλλαξαν ελάχιστα, ενώ η παχυσαρκία τριπλασιάστηκε, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί μόνο σε εξωγενείς παράγοντες, που επηρεάζουν την «ενεργειακή οικονομία» του παιδιού.

Η παχυσαρκία στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι επίκτητη και οφείλεται σε περιβαλλοντικούς, διατροφικούς, φαρμακευτικούς και επιγενετικούς παράγοντες. Τα γενετικά και ενδοκρινολογικά αίτια είναι πολύ σπανιότερα και η διαγνωστική προσέγγιση θα πρέπει να είναι ανάλογη των κλινικών συμπτωμάτων.