I’m No Longer Here – Η Μεξικανική ταινία που φλερτάρει με τα Όσκαρ

I’m No Longer Here (Ya No Estoy Aqui) 

Το I’m No Longer Here (2019), του Μεξικανού σκηνοθέτη Fernando Frias, είναι μια τρυφερή ιστορία γεμάτη χορό και μουσική, για την ενηλικίωση, την ταυτότητα, την ομάδα και την κουλτούρα. Υπάρχει στο Netflix. Σάρωσε στα Βραβεία Ariel το 2020, κερδίζοντας 10 απο τα 13 βραβεία για τα οποία είχε προταθεί, μεταξύ των οποίων και αυτά της καλύτερης ταινίας και καλύτερης σκηνοθεσίας. Είναι επίσης η Μεξικανική πρόταση για τα φετινά Όσκαρ και βρίσκεται ανάμεσα στις 15 ταινίες, από τις οποίες θα έχει επιλέξει η Ακαδημία στις 15 Μαρτίου τις τελικές υποψηφιότητες.

Η ταινία έχει ελάχιστη πλοκή και έντονο, σχεδόν ντοκιμαντερικού τύπου, ρεαλισμό. Σίγουρα λοιπόν δεν είναι για τους λάτρεις της κλασικής αφήγησης και της δράσης, καθώς, μπορεί να τη βρουν κουραστική. Για όσους όμως ενθουσιάζονται με απλές αφηγήσεις – αναπαραστάσεις, που διεισδύουν στην καθημερινότητα των χαρακτήρων, δίνοντας έτσι στον θεατή την δυνατότητα να δει τον κόσμο με τα δικά τους μάτια, αυτή η ταινία είναι must. 

Εξελίσσεται στο 2011. Την περίοδο εκείνη στην πόλη Monterrey του Μεξικό άνθισε ένα αντικομφορμιστικό κίνημα που ονομάστηκε «Kolombia», χάρη στην αγάπη του για την μουσική cumbia. Μέλος αυτής της ομάδας είναι ο 17χρονος Ulises Sampiero (Juan Daniel Garcia Treviño), που είναι αρχηγός του crew Los Terkos. Οι Terkos περνάνε τις μέρες τους σε μια άχτιστη πολυκατοικία, χορεύοντας αργή cumbia και τριγυρνώντας στα στενά του Μοντερέι. Έχουν βρει τους ρυθμούς τους μέσα σε μια ταραχώδη κοινωνία και η ζωή τους κυλάει με μουσική, πάρτι και χορό, μέχρι που ο Ulises έχει μπλεξίματα με ένα καρτέλ και αναγκάζεται να φύγει μόνος του στην Νέα Υόρκη, προκειμένου να προστατεύσει την οικογένεια και τον εαυτό του. Εκεί, τα πράγματα είναι δύσκολα για αυτόν, καθώς παλεύει να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον που δεν καταλαβαίνει και που δεν τον καταλαβαίνουν. Εξαίρεση αποτελεί η Lin (Xueming Angelina Chen), μια 16χρονη κοπέλα που συμπαθεί τον Ulises και κάνει μια προσπάθεια να συνδεθεί μαζί του. 

Η ταινία ξεκινάει με την σκηνή του αποχωρισμού. Η Chaparra  αγκαλιάζει τον Ulises και του δίνει το mp3 που είχε αγοράσει λίγους μήνες πριν η συμμορία. Από πίσω απλώνεται, καταλαμβάνοντας το μισό κάδρο, το Monterrey. Η αφήγηση είναι μη γραμμική και οι σκηνές εναλλάσσονται απο το πριν στο μετά της αποχώρησης του Ulises. Αυτή η εναλλαγή χρησιμοποιείται πολύ σωστά, καθώς κάνει έντονη την αντίθεση στη ζωή του στο Monterrey, σε σχέση με αυτή που κάνει στη Νέα Υόρκη.  Η μοναξιά που βιώνει εκεί, ενισχύεται κάθε φορά από ένα επακόλουθο πλάνο της συντροφικότητας που είχε στην πόλη του. Το γεγονός ότι μεγάλωσε σε μια κολεκτιβιστική κοινωνία, με έντονη ομοιογένεια στην ενδοομάδα του (απο τα φαρδιά ρούχα που φοράνε, στον τρόπο που μιλάνε και τη μουσική που ακούνε),  τον κάνει να νιώθει ακόμα περισσότερο αποξενωμένος στο καινούργιο του περιβάλλον.

Στο Monterrey, χάρη στο ταλέντο του στον χορό και στον κουλ χαρακτήρα του, ήταν σαν βασιλιάς. Οι γύρω του τον σέβονταν και τα κορίτσια ζητούσαν να βγουν φωτογραφία μαζί του, σαν να ήταν κάποια διασιμότητα. Στη Νέα Υόρκη νιώθει ότι δεν ανήκει πουθενά. Προσπαθεί κάποιες φορές να επικοινωνήσει με τους γύρω του, μέσω της μουσικής του. Μακριά από τους φίλους, την οικογένεια και τον τόπο του, το μόνο κοντινό που του έχει απομείνει είναι αυτή η μουσική. Μάλιστα, χάρη σε αυτή είναι που καταφέρνει να επικοινωνήσει και με τους φίλους του, μέσω μιας ραδιοφωνικής εκπομπής. 

Ο Ulises είναι ο Οδυσσέας και το Monterrey είναι η Ιθάκη του. Πρέπει να περάσει όλα τα εμπόδια και τελικά να γυρίσει σπίτι. Υπάρχει μια σκηνή που η Lin έχει αποκοιμηθεί στον ώμο του, εκείνος όμως ξάγρυπνος, φαντάζεται τους φίλους του και τον εαυτό του να χορεύει cumbia πίσω στο Monterrey. Η σκηνή αυτή ενεργοποιεί την νοσταλγία και στον θεατή, που θέλει να δει τον πρωταγωνιστή να επιστρέφει εκεί που ανήκει. 

Η σχέση που χτίζεται ανάμεσα στον Ulises και την Lin είναι μια γλυκιά και τρυφερή σχέση που δημιουργεί προσδοκίες, η πλοκή αυτή όμως εγκαταλείπεται χωρίς να έχει ολοκληρωθεί με κάποιον τρόπο. Μέσα από την σχέση τους όμως, φαίνεται η έλλειψη προθυμίας του Ulises να προσαρμοστεί στο νέο αυτό περιβάλλον. Ενώ η Lin βρίσκει τρόπους να επικοινωνήσει μαζί του, αγοράζοντας ακόμα και λεξικό, ο Ulises δεν κάνει καμία προσπάθεια να μάθει αγγλικά. Σε ένα πάρτι που πηγαίνουν μαζί, είναι εμφανές ότι επιδοκιμάζει  την μουσική που ακούνε εκεί και τον τρόπο που χορεύουν εκεί. Νιώθοντας παρείσακτος, αποφασίζει να φύγει απροειδοποίητα. Χαρακτηριστική είναι η στιγμή που, πριν φύγει, φτύνει την αντανάκλασή του στον καθρέφτη της τουαλέτας. Δεν μπορεί να νιώσει καλά με τον εαυτό του.

Ο Treviño καταφέρνει μια εξαιρετική ερμηνεία ενός περήφανου νεαρού, που προσπαθεί να δείχνει σκληρός και άτρωτος, ενώ βρίσκεται στη μέση ενός τυφώνα. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο Treviño, όπως και οι περισσότεροι που παίζουν στην ταινία, δεν είναι ηθοποιοί.  Αυτό τελικά είναι και ένα από τα μεγάλα προτερήματά της, καθώς την βοηθάει να είναι τόσο φυσική και ρεαλιστική.

Η ψυχή της ταινίας, αυτό που την κάνει πραγματικά καλή, είναι ο χορός, η μουσική και ο τρόπος που αναπαριστά αυτή την κουλτούρα. Οι καλύτερες σκηνές της αποτελούνται από σταθερά, μεγάλης διάρκειας πλάνα χορού. Αυτά τα πλάνα, που θυμίζουν περισσότερο ντοκιμαντέρ, έχουν μέσα τους μια μαγεία που ειλικρινά γοητεύει και καθηλώνει τον θεατή.  Ο ίδιος ο Frias αναγνωρίζει πως η μουσική ήταν που έδωσε την έμπνευση για το ταξίδι του Ulises. Τα κομμάτια cumbia, έχουν παραδοσιακά διάρκεια περίπου πέντε λεπτών και γρήγορο ρυθμό. Όπως επισημαίνει σε μια συνέντευξη του στο Deadline, όταν γίνονται πιο αργά, αποκτούν διαφορετικό νόημα από το αρχικό τους και πιστεύει πως αυτό σχετίζεται με την επιθυμία των παιδιών να μην μεγαλώσουν. Δεν θέλουν να τελειώσει το κομμάτι, γιατί δεν υπάρχει μέλλον μετά από αυτό. Οι κοινωνικές αναταραχές, η φτώχεια και ο πόλεμος των ναρκωτικών είναι σαφώς εμφανείς και παίζουν σημαντικό ρόλο στην ταινία και η μουσική και ο χορός είναι για τους χαρακτήρες της ένα μέσο απόδρασης.

Μια ταινία με αργό ρυθμό, που χρειάζεται την προσοχή του θεατή, αν όμως της δώσεις την ευκαιρία, θα δεις οτι το αξίζει.

Δείτε Επίσης: