Καταφύγια ζώων σε κρίση: Υιοθετούσαν σκυλιά στην πανδημία και τώρα τα δίνουν πίσω

Πηγή:Vox.com

Μόνοι και περιορισμένοι στο σπίτι, εκατομμύρια Αμερικανοί στράφηκαν στα κατοικίδια ζώα για συντροφιά τις πρώτες μέρες της πανδημίας της Covid-19 υιοθετώντας ή ανατρέφοντας γάτες και σκυλιά, σε ποσοστά μάλιστα ρεκόρ. Βίντεο με άδεια καταφύγια ζωών έγιναν viral.

”Ήταν μια πραγματικά διασκεδαστική μέρα για τα ζώα στο καταφύγιο” είπε o Bobby Mann, επικεφαλής προγραμμάτων της Humane Resque Alliance, του μεγαλύτερου καταφύγιου ζώων στην περιοχή του μετρό της Washington DC.” Είδαμε μια άνοδο στις υιοθεσίες”.

Αλλά από το 2021 τα καταφύγια άρχισαν να γεμίζουν ξανά καθώς τα ζώα που έμπαιναν ήταν περισσότερα από όσα έβγαιναν με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να μην έχουν χώρους άδειους και να είναι γεμάτα περισσότερο από το επιτρεπτό. Από το Rhode Island μέχρι και το Seattle, τα καταφύγια αναγκάζονται να αναφέρουν ότι έχουν διαθέσιμο χώρο λόγω της αύξησης στον αριθμό των σκυλιών που σκοτώνονται εξαιτίας της έλλειψης χώρου. Νωρίτερα φέτος, σχεδόν τα μισά καταφύγια που πήραν μέρος σε έρευνα που έγινε ανέφεραν αύξηση στα σκυλιά που έχουν υποστεί ευθανασία.

”Σκυλιά κατάλληλα για υιοθεσία χάνουν τη ζωή τους εντείνοντας την κρίση που υπάρχει,” αναφέρουν εκπρόσωποι δημοτικού καταφυγίου στις ΗΠΑ ”Χρειαζόμαστε εθελοντές, ανάδοχους ή άτομα που θέλουν να υιοθετήσουν.”

”Σε γενικές γραμμές τα καταφύγια ουρλιάζουν από τις στέγες τους ότι βρίσκονται σε κατάσταση κρίσης και ακόμα δεν τα παρατάνε” δήλωσε η Stephanie Filer, διευθύντρια του Shelter Animals Count, μιας οργάνωσης που συλλέγει και δημοσιεύει δεδομένα από χιλιάδες καταφύγια ζωών και είναι εκείνη που πραγματοποίησαν ερεύνα σχετικά με το ζήτημα της ευθανασίας. Η ομάδα προβλέπει ότι η κατάσταση θα συνεχίσει να επιδεινώνεται και φέτος.

Η τάση απειλεί την τεράστια πρόοδο που τα καταφύγια ζωών έχουν σημειώσει για να μειώσουν τον αριθμό των ζώων που θανατώνονται από τη δεκαετία του 1970, όταν 13,7 εκατομμύρια από τα 65 εκατομμύρια γάτες και σκύλους στις ΗΠΑ, περισσότερο από το 1/5, υπέστησαν ευθανασία. Το 2019, λιγότερα από ένα εκατομμύριο σκύλοι και γάτες, περίπου το 0,7% των 135 εκατομμυρίων της χώρας θανατώθηκαν.

Είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο, για παράδειγμα τα ποδήλατα Peloton συσσωρεύονται σε μια σε κάποια αποθήκη καθώς οι Αμερικανοί επιστρέφουν στην κανονικότητα και η ζήτηση των καταναλωτών ξανά ισορροπείται ως απάντηση.

Αλλά όταν το προϊόν είναι ζώο -και δεν κάνουμε λάθος διότι εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε τα ζώα ως προϊόντα- η εξισορρόπηση της ζήτησης και της προσφοράς μπορεί να οδηγήσει σε μαζική ταλαιπωρία, καθώς τα καταφύγια αναγκάζονται να κάνουν τη δύσκολη επιλογή ανάμεσα στο να τοποθετήσουν όλο και περισσότερα ζώα μαζί σε έναν χώρο, σε συνωστισμένα, θορυβώδη περιβάλλοντα κάνοντας τους ευθανασία ή απομακρύνοντας τα.

Τι οδηγεί τα Καταφύγια Ζωών σε κρίση στην Αμερική;   

Η κατάσταση των καταφύγιων μπορεί σε μεγάλο βαθμό να παρακολουθηθεί με μια απλή μέτρηση: πόσα ζώα εισέρχονται σε καταφύγια σε αντίθεση με το πόσα φεύγουν, γνωστή και ως πληθυσμιακή διαφορά. Ένα ζώο μπορεί να μεταφερθεί σε ένα καταφύγιο επειδή το παρέλαβαν ως αδέσποτο (ο πιο συνηθισμένος λόγος), παραδόθηκε από τον ιδιοκτήτη του ή σώθηκε από μια υπόθεση βιαιότητας απέναντί του.  Τα ζώα φεύγουν από τα καταφύγια σε περιπτώσεις που είτε βρεθούν από τους ιδιοκτήτες τους είτε υιοθετηθούν, μεταφερθούν σε άλλο καταφύγιο ή υποβληθούν σε ευθανασία (σχεδόν το 15% των περιπτώσεων το 2019).

Το 2020 όταν οι άνθρωποι υιοθέτησαν ζώα καταφύγιου σε ποσοστά ρεκόρ, 2% περισσότερα ζώα εγκατέλειψαν τα καταφύγια από αυτά που ήρθαν μέσα στη διάρκεια του έτους, σύμφωνα με το Shelter Animals Count.

Αλλά το 2021, ο αριθμός αυτός αντιστράφηκε καθώς 2% περισσότερα ζώα μπήκαν σε καταφύγια από όσα είχαν φύγει είτε ως αδέσποτα είτε παραδόθηκαν από τους ιδιοκτήτες τους.

Το 2022 η τάση επιδεινώθηκε: 4% περισσότερα ζώα μπήκαν σε καταφύγια από όσα έφυγαν. Αυτό μπορεί να μη φαίνεται μεγάλο ποσοστό, αλλά κάθε ποσοστιαία μονάδα ανέρχεται σε δεκάδες χιλιάδες ζώα.

Το Shelter Animals Count προβλέπει ότι μέχρι το τέλος του 2023, το χάσμα πληθυσμού θα φτάσει το 5%.

Πολλά από τα ζώα που εισέρχονται στα καταφύγια είναι κυρίως αδέσποτα. Ενώ τα ποσοστά παράδοσης από τον ιδιοκτήτη έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, σημειώθηκε αύξηση 8% στις υιοθεσίες αδέσποτων από τον Ιανουάριο ως τον Ιούνιο του 2023 σε σύγκριση με την ίδια χρονική περίοδο του 2022 και 26% αύξηση με την ίδια περίοδο το 2021. Αλλά γιατί τόσα ζώα έρχονται από τους δρόμους; είναι λίγο μυστήριο.

Μια θεωρία είναι ότι μερικά από αυτά τα αδέσποτα είναι απλώς παρατημένα από τους ιδιοκτήτες. Το 2020 λόγω των προφυλάξεων για τον Covid-19, πολλά καταφύγια ζωών απαγόρευσαν στους ιδιοκτήτες να μην αφήνουν τα ζώα, ενώ η είσοδος τους επιτρεπόταν μόνο με το κλείσιμο ραντεβού, μια πρακτική που έχει διατηρηθεί σε πολλά καταφύγια.

Η ζήτηση για ραντεβού παράδοσης είναι εξαιρετικά αυξημένη με πολλά καταφύγια να έχουν μεγάλες λίστες αναμονής. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι η αύξηση στα αδέσποτα θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει όλους εκείνους του ιδιοκτήτες  που προσπαθούν να αποφύγουν τη γραμμή παράδοσης και να ισχυριστούν ότι απλά βρήκαν κάποιο αδέσποτο (μια διαδικασία που δεν απαιτεί ραντεβού) ή απλά μπορούσαν να τα εγκαταλείψουν στον δρόμο.

Είναι εύκολο να κρίνουμε τους ανθρώπους που παραδίδουν τα ζώα τους και μερικοί σίγουρα το κάνουν για ρηχούς λόγους, όπως το να αποφασίσουν ότι ένα κατοικίδιο ζώο είναι πολύ ενοχλητικό ή να μην το εκπαιδεύσουν σωστά. Αλλά ο κύριος λόγος είναι ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι εγκαταλείπουν τα κατοικίδια τους ειδικότερα τα σκυλιά επειδή απλά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα κρατήσουν.

Για τις οικογένειες με χαμηλό εισόδημα είναι αρκετά δύσκολο να βρουν οικονομικά προσιτή στέγη. Σε πολλές πολυκατοικίες απαγορεύονται ορισμένες ράτσες ή σκύλων ενός συγκεκριμένου βάρους. Στα καταφύγια φιλοξενούνται μεγάλοι αριθμοί μεγαλόσωμων σκύλων άνω των 40-50 κιλών, είπε ο Mann of the Humane Resque Alliance.

”Οι ίδιες οικονομικές τάσεις που επηρεάζουν τους ανθρώπους, επηρεάζουν πάντα τα ζώα” είπε η Filer με το Shelter Animals Count αναφερόμενη στον υψηλό πληθωρισμό και την εθνική στεγαστική κρίση που οδήγησε σε αύξηση των ποσοστών των εξώσεων αλλά και των άστεγων τα τελευταία χρόνια. Η ανασφάλεια που υπάρχει ως προς τη στέγαση είναι ο βασικός λόγος που οι άνθρωποι παραδίδουν τα ζώα τους σύμφωνα με τους Mann και Filer. Αν κάποιος φτάσει στο σημείο να παραδώσει το ζώο του λόγο οικονομικής δυσπραγίας, γενικά έχει δοκιμάσει όλα τα άλλα και δεν έχει άλλη επιλογή πρόσθεσαν.

Τα υψηλά ποσοστά αδέσποτων, εικάζει ο Mann ότι θα μπορούσαν επίσης να είναι συνέπεια των υψηλών ποσοστών απόκτησης κατοικίδιων στην αρχή της πανδημίας: υπάρχουν πλέον απλώς περισσότερα ζώα στον κόσμο που μπορούν να γίνου αδέσποτα, για παράδειγμα εκείνα που ξεγλιστρούν από τις κατοικίες και χάνονται.

Το κτηνιατρικό κόστος έχει επίσης ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό τον πληθωρισμό από τον Ιούλιο του 2022 ως και τον Ιούλιο του 2023 λόγω των αυξήσεων στο κόστος των ιατρικών προμηθειών αλλά και τις αυξήσεις στους μισθούς εξαιτίας της έλλειψης κτηνιάτρων. Ορισμένοι κτηνίατροι κατηγορούν την εξαγορά κλινικών και νοσοκομείων από ιδιωτικές εταιρείες με σκοπό την αύξηση κόστους της κτηνιατρικής περίθαλψης. Υπάρχει επίσης έλλειψη εργαζόμενων σε καταφύγια, η οποία αποτελεί μέρος μιας γενικότερης έλλειψης στην αγορά εργασίας.

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να παραδίδουν επειδή το να έχεις ένα κατοικίδιο είναι τελικά δύσκολο, ειδικά με ζώα που δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στη ζωή μετά την πανδημία μετά από χρόνια κοινής διαβίωσης με τους ιδιοκτήτες τους.

Πολλοί ιδιοκτήτες ζώων αναφέρουν προβλήματα συμπεριφοράς όταν επιστρέφουν από το γραφείο ή όταν βρίσκονται με αυτά σε δημόσιους χώρους.

Η εκπαίδευση μπορεί να απαιτεί πολύ χρόνο για τους ιδιοκτήτες και προσπάθεια που μερικοί άνθρωποι δεν είναι πρόθυμοι να ξοδέψουν.

”Ενθαρρύνω τους ανθρώπους να μην αναλαμβάνουν περισσότερα από όσα μπορούν να αντέξουν” είπε η Crystal Heath μια κτηνίατρος που συνεργάζεται με καταφύγια και κτηνιατρικές κλινικές στην ευρύτερη περιοχή του San Fransisco.

Η Heath υποπτεύεται ότι μέρος του προβλήματος των αδέσποτων επίσης μπορεί να οφείλετε στο μειωμένο αριθμό στειρώσεων στη διάρκεια των πρώτων μηνών της πανδημίας της Covid-19 καθώς τα κτηνιατρικά γραφεία δεν παρείχαν τις συγκεκριμένες υπηρεσίες.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις στείρωσης μειώθηκαν κατά 13% συγκριτικά με το 2019, σύμφωνα με έρευνα κτηνιάτρων ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Florida. Μέχρι το τέλος του 2021, οι στειρώσεις είχαν ανακάμψει κοντά στα επίπεδα του 2019 αλλά ένας χρόνος μειωμένης πρόσβασης, σύμφωνα με τους ερευνητές: ”μπορεί να υπονομεύσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί των πληθυσμών των κατοικίδιων αλλά και την ευθανασία στα καταφύγια”.

Η στείρωση των κατοικίδιων είναι το κλειδί για τη μείωση του πληθυσμού στα καταφύγια και τη μείωση του αριθμού ζώων που έχουν υποστεί ευθανασία, αφού τα εμποδίζει από το να αποκτήσουν μωρά που ιδανικά θα κατέληγαν σε κάποιο καταφύγιο. Τα ζώα που δεν έχουν στειρωθεί τείνουν να παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς, όπως αυξημένη επιθετικότητα και απόπειρες απόδρασης (στην προσπάθεια να βρουν σύντροφο) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση περισσότερων αδέσποτων αλλά και παρατημένων οικόσιτων.

Μέσα σε όλα αυτά τα άσχημα νέα, υπάρχει και ένα ασήμαντο: Οι γάτες έχουν τη δική τους στιγμή. Τα ποσοστά υιοθεσίας γάτων είναι υψηλότερα από αυτά των σκύλων, κάτι λογικό ως προς το κομμάτι των στεγαστικών κρίσεων και του πληθωρισμού, καθώς οι γάτες είναι πιο προσιτές και έχουν λιγότερους περιορισμούς στο κομμάτι της στέγασης.

”Οι γάτες ήταν παλαιότερα πρόκληση για εμάς… Τώρα τα ποσοστά υιοθεσίας είναι στο 60%” είπε η Filer. ” Τα ποσοστά υιοθεσίας σκύλων είναι στο 50%”

Τι χρειάζονται τα τοπικά καταφύγια ζώων;

Υιοθετήστε, υποστηρίξτε, δωρίστε, γίνεται εθελοντές: Αυτές είναι οι 4 ενέργειες που χρειάζονται όπως είπε και η Filer, που θα βοηθήσουν τα καταφύγια να βγουν από την τρύπα που βρίσκονται.

Το πρώτο είναι και το πιο προφανές: Κάθε ζώο που υιοθετείται αντί να αγοράζεται από κατάστημα ή κτηνοτρόφο σημαίνει ένα λιγότερο που υποφέρει ή υποβάλλεται στη διαδικασία της ευθανασίας σε κάποιο καταφύγιο. Εάν όλοι όσοι αγοράζουν κάποιο ζώο επέλεγαν να υιοθετήσουν, η ανάγκη για ευθανασία στα καταφύγια θα είχε μειωθεί δραστικά και αυτό επειδή αγοράζονται περισσότερα σκυλιά κάθε χρόνο από αυτά που υποβάλλονται σε ευθανασία. Το δύσκολο μέρος είναι να πείσεις τους ανθρώπους που θέλουν να αγοράσουν ένα κατοικίδιο με συγκεκριμένο βλέμμα ή μέγεθος (ακόμα και αν ο τρόπος εκτροφής τους μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα υγείας).

”Μακάρι να μπορούσαν να κοιτάξουν στα μάτια ποιους πρέπει να σκοτώσουμε πριν φέρουμε περισσότερες ζωές σε αυτόν τον κόσμο” είπε η Heath η οποία μερικές φορές κάνει ευθανασία σε σκυλιά και γατιά. Εύχεται να υπήρχε περισσότερη δημόσια χρηματοδότηση για τη φροντίδα των ζώων και υποστηρίζει ότι κάποια από αυτά προέρχονται από εργοστάσια κουταβιών και εκτροφείς σκύλων που οδηγούν στον υπερπληθυσμό των κατοικίδιων ζώων.

Για να βοηθήσετε με την έλλειψη προσωπικού στα καταφύγια, δοκιμάστε να γίνεται εθελοντές ή ακόμα και να αναλάβετε κάποια ζώα. Ξέρω μερικούς ανθρώπους που δεν αισθάνονται ότι διαθέτουν το χρόνο, τα χρήματα ή τον τρόπο ζωής για να φροντίσουν σωστά μια γάτα ή έναν σκύλο μακροπρόθεσμα οπότε αναθρέφουν τακτικά. Είναι επίσης ένας καλός τρόπος για να τεστάρετε αν η υιοθεσία είναι κάτι που σας ταιριάζει.

Τα καταφύγια επίσης χρειάζονται χρήματα. Οι δωρεές στα καταφύγια έχουν μειωθεί όπως ανέφερε και η Filer, ενώ ο όγκος της εργασίας έχει αυξηθεί. Ενώ όλο και περισσότερα καταφύγια εφαρμόζουν κρίσιμα και δαπανηρά προγράμματα που κάνουν την υιοθεσία και τη διατήρηση ζώων πιο προσιτές.

Για παράδειγμα, η Humane Rescue Alliance στη Washington DC, διευθύνει μια τράπεζα τροφών για κατοικίδια και μια κλινική εμβολίων χαμηλού κόστους (τα εμβόλια μειώνουν τους επιπλέον λογαριασμούς στους κτηνιάτρους). Διαθέτει επίσης έναν κτηνίατρο που ταξιδεύει στα σπίτια των ανθρώπων για να βοηθήσει σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

”Αυτή ήταν μια μεγάλη αλλαγή στη στρατηγική μας τα τελευταία τρία ή τέσσερα χρόνια” είπε ο Mann. ”Πιστεύω ότι αν δεν είχαμε αυτά τα ολοκληρωμένα προγράμματα, θα βλέπαμε σημαντική αύξηση στην παράδοση οικόσιτων ζώων από τους ιδιοκτήτες.”

Εάν δεν είστε σε θέση να υιοθετήσετε ένα κατοικίδιο σύντομα, το να δώσετε χρήματα μπορεί να βοηθήσει κάποιον άλλο να κρατήσει το δικό του.

Η κρίση στα καταφύγια είναι ένα παράθυρο στην εθνική κρίση στέγασης. Είναι επίσης ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διεστραμμένης σχέσης μας με τα ζώα: Θεωρούμε τα σκυλιά ως τον καλύτερο φίλο του ανθρώπου, ωστόσο εκτρέφουμε τόσα πολλά που υποφέρουν, ενώ εκατομμύρια μαραζώνουν στα καταφύγια, πολλά από τα οποία καταλήγουν να σκοτώνονται με σκοπό να δημιουργηθεί χώρος για όλο και περισσότερα αδέσποτα.

Η μείωση των ποσοστών ευθανασίας στα καταφύγια ήταν μια από τις λίγες ιστορίες επιτυχίας στο κίνημα για την ευημερία των ζωών τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτή η πρόοδος κινδυνεύει αν δεν κάνουμε περισσότερα για να αλλάξουμε τον τρόπο απόκτησης των κατοικίδιων ζωών και αν οι περισσότεροι δεν ανοίξουμε τα σπίτια μας ή τα πορτοφόλια μας  αν έχουμε την οικονομική δυνατότητα, για να προστατεύσουμε τα ζώα.