Καταστρέφει η συναισθηματική απιστία τις σχέσεις;

Οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται διάφορα για το τι σημαίνει «απάτη» σε μία σχέση. Τα ζευγάρια που ακολουθούν τη συμβατική μονογαμία γενικά πιστεύουν ότι οποιαδήποτε σεξουαλική επαφή με τρίτο πρόσωπο πρόκειται για προδοσία, ενώ πολλά ζευγάρια έχουν πιο ανοιχτές σχέσεις και έχουν ξεκάθαρους κανόνες σχετικά με το τι σημαίνει και το όχι σωματική απιστία.

Παρ’ όλα αυτά ενώ η σωματική απιστία μπορεί εύκολα να οριστεί, η συναισθηματική απιστία μπορεί να είναι κάτι σαν ναρκοπέδιο. Αν και η φράση είναι γνωστή, οι άνθρωποι συχνά έχουν διαφορετικές σκέψεις για το τι σημαίνει για κάποιον να είσαι συναισθηματικά άπιστος. Είναι ένα ποτό μ’ έναν συνάδελφο που μπορεί να σας ελκύει; Τι θα λέγατε να ανταλλάσσετε συχνά μηνύματα με κάποιον που ο σύντροφος σας θεωρεί ότι αποτελεί απειλή; Ή τι γίνεται με το να αφήνεις χαλαρά ερωτικά σχόλια σε μία ανάρτηση ενός αγνώστου στα social media;

Η πάλη με τους διαφορετικούς ορισμούς της συναισθηματικής απιστίας μπορεί να είναι μια πρόκληση για τα ζευγάρια και μια αναντιστοιχία στις προσδοκίες θα μπορούσε να απειλήσει μια σχέση. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Η έννοια της συναισθηματικής πίστης είναι σχετικά νέα – προϊόν κοινωνικών αλλαγών που έχουν διαμορφώσει τι περιμένουν οι άνθρωποι από τις σχέσεις, πέρα από τις βασικές ανάγκες. 

Σήμερα, οι άνθρωποι γενικά περιμένουν ότι η συνεργασία σημαίνει μια κοινή συναισθηματική οικειότητα αποκλειστικά στη σχέση. Και καθώς η ψηφιακή εποχή δημιουργεί περισσότερους τρόπους για να επικοινωνούμε, η κατανόηση ποιες αλληλεπιδράσεις εκτός της σχέσης περνούν τα όρια σε επικίνδυνα εδάφη έχει γίνει πιο δύσκολη από ποτέ.

Μία σύγχρονη αντίληψη

Γενικά, η συναισθηματική απιστία περιγράφει μια κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο βρίσκεται σε μία σχέση, όμως αναπτύσσει μία σημαντική συναισθηματική σύνδεση με κάποιον άλλο, με τρόπο που ξεπερνά τα όρια χωρίς να γίνεται απαραίτητα σωματικό. 

Βέβαια ακριβώς όπως η σωματική απάτη, έτσι και η συναισθηματική μπορεί να διαλύσει τα ζευγάρια. Η ιδέα ότι η συναισθηματική απιστία μπορεί να είναι ο θάνατος για ορισμένες σχέσεις είναι αρκετά νέα. Σύμφωνα με την Michelle Janning, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Whitman College της Ουάσιγκτον των ΗΠΑ, η οποία ειδικεύεται στους κοινωνικούς ρόλους, την οικογένεια και τις σχέσεις, η πεποίθηση ότι κάποιος μπορεί να είναι συναισθηματικά άπιστος είναι μια σχετικά σύγχρονη έννοια.

Η Janning ιστορικά, επισημαίνει, πως ένας σύζυγος δεν αναμενόταν να καλύψει τις συναισθηματικές ανάγκες της συντρόφου του. Ο γάμος βασιζόταν συχνά γύρω από την οικονομική ασφάλεια, τη γεωγραφία, τους οικογενειακούς δεσμούς και τους αναπαραγωγικούς στόχους. σε γάμους που δεν είχαν θεμέλιο την αγάπη, γινόταν κατανοητό ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να βρουν συναισθηματική ολοκλήρωση αλλού.

Όμως τα τελευταία 200 χρόνια, η κατανόησή μας για τις σχέσεις έχει αλλάξει. Στα ανεπτυγμένα έθνη, οι ερωτικοί αγώνες έχουν γίνει ο κανόνας και μέσα στον περασμένο αιώνα η άνοδος του ατομικισμού σήμαινε ότι οι άνθρωποι άρχισαν να δίνουν προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού και στην αυτοεκπλήρωση.

Σήμερα, οι άνθρωποι θέλουν ο σύντροφός τους να καλύψει τις συναισθηματικές τους ανάγκες – που σημαίνει ότι η εκπλήρωση των συναισθηματικών αναγκών ενός τρίτου θα μπορούσε, για πρώτη φορά, να θεωρηθεί ως προδοσία. Το να είσαι σωματικά πιστός μπορεί να μην είναι πλέον αρκετό. Τώρα, πολλά ζευγάρια πιστεύουν ότι το να στραφούν σε τρίτους για ορισμένες πτυχές της ευτυχίας και της συναισθηματικής ευημερίας μπορεί να είναι ένα είδος προδοσίας.

Ορισμός της συναισθηματικής απιστίας σε μια ψηφιακή εποχή

Πριν ενσωματωθεί η τεχνολογία στη ζωή μας, η συναισθηματική απιστία μπορεί να σήμαινε τη δημιουργία μιας ακατάλληλης στενής φιλίας με έναν συνάδελφο, το να μοιραζόμαστε συναισθήματα ή σκέψεις που ένας σύντροφος θα μπορούσε να υποθέσει ότι μόνο αυτός γνώριζε. Μπορεί επίσης να σήμαινε συνάντηση με έναν πρώην πίσω από την πλάτη του συντρόφου, κρύβοντας πτυχές της ζωής από έναν σύντροφο που περίμενε ότι το αγαπημένο του πρόσωπο θα ήταν ανοιχτό βιβλίο.

Ωστόσο, η ψηφιακή επανάσταση έχει προσφέρει πολλούς περισσότερους τρόπους για τους ανθρώπους να συνδεθούν, θολώνοντας τις γραμμές μεταξύ του τι είναι και τι δεν είναι συνάντηση ή αλληλεπίδραση, καθώς και προσφέροντας έναν πιο ανώνυμο τρόπο επικοινωνίας μέσω οθονών που μπορεί να δώσει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αισθάνονται ότι οι κανόνες δεν παραβιάζονται.

«Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αλλάξει γενικά τον τρόπο με τον οποίο συναντιόμαστε και αλληλοεπιδρούμε με τους άλλους», λέει η Amira Johnson, ειδική σε θέματα ψυχικής και συμπεριφορικής υγείας στο Berman Psychotherapy, Ατλάντα, ΗΠΑ. 

Με τα smartphone και τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, λέει, είναι εύκολο να εμπλακείτε σε συμπεριφορές που μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθηματική απιστία – όπως να κάνετε like ή να σχολιάσετε τη φωτογραφία ενός άλλου ατόμου, να επικοινωνήσετε με παλιούς φίλους ή να εμπλέξετε αγνώστους σε συζητήσεις.

Φυσικά, οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές απόψεις για το τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται. Ενώ μερικοί μπορεί να θεωρούν ότι το like σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενός συγκεκριμένου ατόμου είναι απιστία, άλλοι μπορεί να πιστεύουν ότι αυτό δεν είναι τίποτα ανησυχητικό. Το φλερτ με κάποιον μέσω γραπτού μηνύματος θα μπορούσε να είναι ακίνδυνο για μερικά ζευγάρια, ενώ για άλλα θα μπορούσε να τελειώσει τη σχέση.

«Κάθε σύντροφος έχει τη δική του συγκεκριμένη άποψη για το τι συνιστά απάτη, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από τη δημιουργία δεσμών με άλλους, έως το να περνά χρόνο με ένα άλλο άτομο που ο σύντροφος μπορεί να αντιληφθεί ότι αποτελεί απειλή, ακόμα κι αν αυτή η σχέση είναι εντελώς πλατωνική», λέει η Marisa Cohen. , επιστήμονας σχέσεων στην εφαρμογή γνωριμιών Hily.

Χωρίσατε ή επιβιώσατε;

Γενικά, η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι βρίσκουν τη σεξουαλική απιστία πιο ανησυχητική από τη συναισθηματική απιστία. Αλλά μια μελέτη του YouGov του 2015 σε 1.660 Βρετανούς ενήλικες έδειξε ότι το 44% των ερωτηθέντων πίστευε ότι η δημιουργία συναισθηματικής (και όχι σωματικής) σχέσης με κάποιον που δεν ήταν σύντροφός τους συνιστούσε απάτη. Εν τω μεταξύ, το 15% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είχε κάνει αυτού του είδους τη συμπεριφορά ενώ ήταν σε σχέση.

Σύμφωνα με την Johnson, είναι ακριβώς η θολή φύση της συναισθηματικής απιστίας που οδηγεί στην επικράτηση της. Με τη σωματική απιστία, είναι συχνά ξεκάθαρο πότε έχει ξεπεραστεί μια γραμμή. Η συναισθηματική απιστία μπορεί να ξεκινήσει πολύ πιο σταδιακά, με συμπεριφορά που ένα άτομο μπορεί αρχικά να δικαιολογήσει στον εαυτό του.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι που διαπράττουν συναισθηματική απιστία δεν το προσπαθούν σκόπιμα», λέει η Johnson. «Αν ένα άτομο αισθάνεται ότι ο άνθρωπος του δεν τον εκτιμά ή δεν έχει χρόνο για αυτόν, θα αναζητήσει αυτό το συναίσθημα αλλού. Μπορεί να επενδύσουν σε μια φιλία που τους δίνει αυτή την υποστήριξη ή συναισθηματική στοργή, η οποία οδηγεί άθελά τους στη δημιουργία συναισθημάτων».

Ωστόσο, ενώ ορισμένες συναισθηματικές υποθέσεις μπορεί να είναι το πρώτο βήμα στο μονοπάτι προς τη σωματική απιστία, για άλλους η οικοδόμηση σχέσεων εκτός ζευγαριού είναι ένας τρόπος να βρουν υποστήριξη, οικειότητα και σύνδεση χωρίς να βασίζονται για πάντα σε ένα άτομο. Το να έχουμε φιλίες και συστήματα υποστήριξης εκτός σχέσης είναι ένα θετικό πράγμα που μπορεί να τονώσει την ευημερία μας. Το θέμα έρχεται όταν μια φιλία εξελίσσεται σε κάτι που υποπτευόμαστε ότι ο σύντροφός μας θα ήταν δυσαρεστημένος.

Ο Κοέν λέει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η συναισθηματική απιστία προέρχεται από μια απόσταση μεταξύ των συντρόφων. Εάν κάποιος είναι ήδη δυστυχισμένος σε μια σχέση ή έχει απομακρυνθεί από τον άλλον, ίσως επειδή έχει αρχίσει να θέλει διαφορετικά πράγματα στη ζωή, τότε μπορεί να αρχίσει να αναζητά σύνδεση με κάποιον που του ταιριάζει περισσότερο όσον αφορά τους στόχους, τις αξίες του και τις πεποιθήσεις. 

Η Janning πιστεύει ότι η ικανότητα των ζευγαριών να αντιμετωπίσουν αυτό το είδος συμβάντων συνδέεται με το αν μπορούν να μιλήσουν και να συμφωνήσουν για τα όρια. «Νομίζω ότι αφορά επίσης την προθυμία των ανθρώπων να επαναπροσδιορίζουν συνεχώς τι μπορεί να σημαίνει δέσμευση και, επομένως, να επαναπροσδιορίζουν τι σημαίνει απιστία», λέει. «Το πρόβλημα για τα ζευγάρια βρίσκεται όταν δεν ευθυγραμμίζονται με τον ορισμό της δέσμευσής τους».

Τα στοιχεία δείχνουν ότι μερικοί άνθρωποι γίνονται πιο ανοιχτόμυαλοι όσον αφορά τις μη παραδοσιακές δομές σχέσεων και τη συναινετική μη μονογαμία. Ωστόσο, την ίδια στιγμή υπάρχει ευρεία συναίνεση ότι, όπως κι αν το ορίσετε ως ζευγάρι, το να ξεπεράσετε τα όρια στην απάτη βλάπτει τις σχέσεις. Είναι πιθανό ότι η αυξημένη εξέταση του τι σημαίνει πραγματικά η σύγχρονη μονογαμία, σε συνδυασμό με την ανάγκη να βρεθούν απαντήσεις σε νέα ερωτήματα που εγείρονται από την εποχή των social media, θα μπορούσε να ανοίξει συζητήσεις γύρω από τη συναισθηματική απιστία.

Πηγή: BBC