Είδαμε την νέα αριστουργηματική ταινία του Γιώργου Λάνθιμου στην Mostra
Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης μεταδίδει από το 75ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας.
Λέξεις: Ορέστης Ανδρεαδάκης
To “The Favourite” του Λάνθιμου είναι ένα καθαρό αριστούργημα.
Mία από τις καλύτερες ταινίες εποχής που έχουν γυριστεί ποτέ είναι η τελευταία δημιουργία του Γιώργου Λάνθιμου, η οποία αξίζει το Χρυσό Λέοντα του Φεστιβάλ της Βενετίας και θα είναι σίγουρα υποψήφια και για αρκετά βραβεία Όσκαρ.
Συγκλονιστικές οι ερμηνείες των Ολίβια Κόλμαν, Ρέιτσελ Βάις, Έμα Στόουν, Έμα Ντέλβς, σκηνικά και κοστούμια εξαιρετικής πιστότητας που σπάνια έχουμε την ευκαιρία να δούμε. Αριστουργηματική είναι και η φωτογραφία του Ρόμπι Ράιαν, ο οποίος σε πολλά πλάνα χρησιμοποιεί με μαγικό τρόπο το φυσικό φως, φωτίζοντας με κεριά και φλόγες όπως έκανε ο Κιούμπρικ στο Μπάρι Λίντον.
Κι ο ίδιος ο Κιούμπρικ όμως πιστεύω ότι θα ήταν ιδιαίτερα χαρούμενος αν έβλεπε την ταινία του Λάνθιμου, καθώς ο Έλληνας δημιουργός μάλλον μελέτησε σε βάθος τις ιδέες που υπάρχουν στο «Μπάρι Λίντον» και ολοκλήρωσε μια εκπληκτική σπουδή για την Μεγάλη Βρετανία του 18ου αιώνα, τις σχέσεις εξουσίας και τη φαιδρότητα των αυλικών.
Η σπουδή του όμως επεκτείνεται και στο επίπεδο της μορφής: To “The Favourite” εντυπωσιάζει με τη λεπτοδουλεμένη σκηνοθεσία του και το εξαίσιο στυλ το οποίο υπηρετεί όχι μια απλή ταινία εποχής αλλά ένα σαρκαστικό και πλήρες έργο για την τραγωδία και τη γελοιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η δράση της ταινίας τοποθετείται στην Μεγάλη Βρετανία την εποχή της Βασίλισσας Άννας (1665-1714)· ήταν μια περίοδος μεγάλων αναταραχών και έντονων κρίσεων τις οποίες η Βασίλισσα Άννα δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει. Η σύγκρουση των δύο βασικών κομμάτων της εποχής (των Τόρυς και των Ουίγων) καθώς και η άνοδος μιας νέας «αστικής τάξης», η οποία επιχείρησε να συγκρουστεί με την παραδοσιακή αριστοκρατία, αποσταθεροποίησαν το Βρετανικό Θρόνο ο οποίος δεχόταν επίσης ισχυρές δονήσεις από την διαμάχη των Καθολικών με τους Προτεστάντες. Μεγάλα ήταν επίσης και τα εξωτερικά προβλήματα όπως η σύγκρουση με τη Γαλλία και ο πόλεμος για τη διαδοχή στον Ισπανικό Θρόνο.
Όλα αυτά βέβαια δεν φορτώνουν την ταινία αφού το βάρος της πέφτει στις σχέσεις της Βασίλισσας (η εξαιρετική Ολίβια Κόλμαν μπορεί να φτάσει μέχρι και την πεντάδα των Όσκαρ) με δύο Κυρίες των Τιμών: τη Σάρα Μάλμπορο (Ρέιτσελ Βάις) και την Αμπιγκέιλ Χιλ (Έμα Στόουν).
Τα δύο αυτά ιστορικά πρόσωπα αναδεικνύονται σε δύο αλληγορικές μορφές οι οποίες αντικατοπτρίζουν τη σύγκρουση της παλιάς αριστοκρατίας με τη νέα αστική τάξη.
Αδύναμη, φοβισμένη και αναποφάσιστη η Βασίλισσα της ταινίας του Λάνθιμου αφήνεται στα χέρια της Λαίδης Μάλμπορο, η οποία την χειρίζεται εκμεταλλευόμενη τα προσωπικά της δράματα και τα μεγάλα προβλήματα υγείας που είχε. Έχοντας χάσει 17 παιδιά (απίστευτο αλλά ιστορικά αποδεδειγμένο), η Βασίλισσα Άννα έχει απολέσει κάθε εξουσία που απέρρεε από τον τίτλο της ενώ η Λαίδη Μάλμπορο, γοητευτική αλλά σαγηνευτική και σατανική, την κρατούσε ουσιαστικά φυλακισμένη στα διαμερίσματά της και αποφάσιζε η ίδια για τις τύχες της Μεγάλης Βρετανίας.
Και τότε μια νεότερη, σαγηνευτικότερη και σατανικότερη γυναίκα, η Αμπιγκέιλ Χιλ εμφανίζεται στο παλάτι και συγκρούεται με τη Λαίδη Μάλμπορο για να γίνει αυτή η «Ευνοούμενη» της Βασίλισσας (αυτό σημαίνει το «The Favourite” του τίτλου).
Ένας πραγματικός πόλεμος αρχίζει τότε ανάμεσα στις δύο γυναίκες , οι χαρακτήρες των οποίων έχουν σχεδιαστεί άψογα από τους Άγγλους σεναριογράφους (Ντέμπορα Ντέιβις και Τόνι Μακναμάρα) και φυσικά από τον ίδιο τον Λάνθιμο, ο οποίος εκμαιεύει δύο εξαίσιες ερμηνείες.
Αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι τόσο η ιστορική πιστότητα των δύο αυτών χαρακτήρων αλλά ο αφηγηματικός τυφώνας που δημιουργούν αποτυπώνοντας την τραγικότητα αλλά και την απύθμενη κενότητα των γελωτοποιών της εξουσίας.
Πολύ εύκολα μπορούμε να μεταφερθούμε από το παλάτι του Κένσινγκτον της Βρετανίας του 18ου αιώνα σε οποιοδήποτε παλάτι, προεδρικό μέγαρο, πρωθυπουργικό γραφείο της σύγχρονης ιστορίας. Ενώ τα ονόματα Μάλμπορο και Χιλ μπορούν να αντικατασταθούν με οποιαδήποτε άλλα ονόματα «Ευνοουμένων».
Το μεγάλο ατού της ταινίας ωστόσο είναι το σαρκαστικό και δηλητηριώδες χιούμορ της. Ο Λάνθιμος και οι συνεργάτες του δεν παίρνουν κανένα χαρακτήρα στα σοβαρά και τους αφήνουν να εκτεθούν στην ασημαντότητα και την τραγικότητά τους.
Με εικόνες σπάνιας ομορφιάς , πανέμορφα πλάνα (πολύ συχνά κινηματογραφημένα με ευρυγώνιους φακούς) και κοστούμια απίστευτης τελειότητας από την, τρεις φορές βραβευμένη με Όσκαρ, Σάντυ Πάουελ, ο Λάνθιμος τόλμησε κάτι δύσκολο και το πέτυχε: Mια ταινία εποχής η οποία υπερβαίνει την εποχή της και γίνεται ένα αριστουργηματικό φιλμ για κάθε εποχή.
Μια ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε στον μοντέρ, Γιώργο Μαυροψαρίδη (μόνιμο συνεργάτη του Λάνθιμου), ο οποίος με το αλάνθαστο κριτήριο που έχει στο ρυθμό συνέβαλε σίγουρα στην πληρότητα αυτού του κινηματογραφικού επιτεύγματος.
Μολονότι η περιγραφή θα δημιουργούσε ίσως την εντύπωση σε κάποιον που δεν έχει δει ακόμη την ταινία ότι το “The Favourite” δεν είναι μια «τυπική» ταινία του Λάνθιμου, όλοι εδώ στην Βενετία αναγνώρισαν την προσωπική του σφραγίδα, το ιδιαίτερο μαύρο χιούμορ και την χαρακτηριστική οξυδέρκεια στην ανάλυση παράξενων χαρακτήρων.
