Βούτα: το ελληνικό σινεμά στα καλύτερα του!

Φορτωμένη με βραβεία στο Φεστιβάλ της Δράμας (DRAMA FILM FESTIVAL NATIONAL COMPETITION,  ΒΡΑΒΕΙΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ 2020, Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, Βραβείο Σεναρίου στον Γιώργο Τελτζίδη, Τιμητική Διάκριση Σκηνικών στην Δανάη Ελευσινιώτη), προβλήθηκε χθες με απίστευτα θετική ανταπόκριση στο Πανόραμα Μικρής Ταινίας του 42 ου Κινηματογραφικού – Διεθνούς Μεσογειακού Φεστιβάλ Μονπελιέ της Γαλλίας, η Βούτα του Δημήτρη Ζάχου, είναι λόγος να ελπίζεις ότι ελληνικό σινεμά του μέλλοντος είναι σε καλά χέρια.

Ένα χαμηλότονο οδοιπορικό στα δυτικά προάστια των μεγαλουπόλεων, εκεί που τα όνειρα είναι μικρά, που η ζωή αναπνέει βαριά. Εκεί που οι ήρωες της καθημερινότητας σπάνια ξεφεύγουν από τους προδιαγεγραμμένους δρόμους τους, που ακόμα και τα περιστέρια δείχνουν συχνά το μάθημα μιας βουτιάς αντί για την ελευθερία του πετάγματος.

Θυμωμένα παιδιά στη μετεφηβία, λαϊκές γειτονιές, παραιτημένοι άνθρωποι, μικρές προσδοκίες. Διάλογοι ρεαλιστικοί και γενναίοι, ηθοποιοί που λες και γεννήθηκαν για να παίξουν τους ρόλους  τους,  λυρισμός και συνάμα αλληγορία. Ομορφιά ανείπωτη μέσα στο γκρίζο. Αλήθεια.

Με  τον εξαιρετικά ταλαντούχο αγαπημένο μας Γιώργο Τελτζίδη στο σενάριο, ο Δημήτρης Ζάχος παρακολουθεί τον Χρήστο, έναν έφηβο από την υποβαθμισμένη πλευρά της πόλης. Ο Χρήστος δουλεύει σε ένα αρτοποιείο και στον ελεύθερο χρόνο του θαυμάζει τις “βούτες”, ένα είδος περιστεριών τα οποία πετούν πολύ ψηλά και στη συνέχεια εκτελούν μια θεαματική βουτιά με μεγάλη ταχύτητα σταματώντας λίγα μέτρα πριν το έδαφος. Συναντάμε τον ήρωα την ημέρα που ο πατέρας του αποφυλακίζεται και έρχεται να του ανατρέψει για μια ακόμη φορά την ισορροπία.

Ο Δημήτρης Ζάχος στήνει μια αργή ιεροτελεστία ματαιώσεων που διαδέχονται τις ελπίδες. Κάθε επόμενη ακύρωση είναι και μια βουτιά προς τα κάτω. Περίπου όπως των ριψοκίνδυνων περιστεριών. Η νέα ”Άκρη της πόλης”, 22 χρόνια μετά από κείνη του Γιάνναρη έχει ακόμα περισσότερη σκοτεινιά, ακόμα μεγαλύτερη συνειδητοποίηση πως όλα αλλάζουν προς το χειρότερο για κάποιους που οι Κρίσεις καταδικάζουν σε ζωές χωρίς φωτεινιά διαλείμματα.

Μια κουβέντα με το Δημήτρη Ζάχο φωτίζει καλύτερα αυτή την υπέροχη ταινία που  αξίζει  να δείτε.

Πως προέκυψε η Βούτα;

Γνωριστήκαμε με τον σεναριογράφο της ταινίας τον Γιώργο Τελτζίδη το 2012 στο Φεστιβάλ της Δράμας όπου προβλήθηκε η ταινία που είχαμε κάνει τότε ως τελειόφοιτοι του τμήματος κινηματογράφου με τίτλο “Πιγκουίνοι”. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε την ιστορία της “Βούτας” με βάση τα βιώματα του Γιώργου από τη Σταυρούπολη και τις Δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης και οι ήρωες έχουν στοιχεία από παιδιά μεγαλώσαμε μαζί: “φτιαγμένα” μηχανάκια, οι παρέες από τα Τεχνικά Λύκεια και τα μεροκάματα σε χειρωνακτικές εργασίες στα φανοποιεία ή τους φούρνους είναι πράγματα που ακόμα και σήμερα χαρακτηρίζουν την κουλτούρα των παιδιών που ανήκουν στα λαϊκά κοινωνικά στρώματα. Όπως βέβαια και η ενασχόληση με τα περιστέρια και τις βούτες, που έδωσαν και τον τίτλο στην ταινία μας. Ήμασταν τυχεροί το σενάριο της ταινίας να επιλεχθεί από το πρόγραμμα Μικροφίλμ της ΕΡΤ για να προχωρήσει η υλοποίησή του και να μην μείνει μια ιδέα στο συρτάρι.

Οι αναφορές της ταινίας είναι στα υποβαθμισμένα προάστια των πόλεων. Πιστεύεις ότι εκεί ο κινηματογράφος αντλεί πλέον ευκολότερα τα θέματα του;

Δεν είμαι σίγουρος για το αν πρόκειται για μια τάση που παρατηρείται παγκοσμίως ή αν ως θεατές έχουμε περισσότερο ανάγκη για θέματα που έχουν αυτή την κοινωνικη “γείωση”. Πιστεύω ότι από τα προάστια πάντοτε θα υπάρχουν θέματα για τον κινηματογράφο, το βλέπουμε αυτό σε όλες τις εθνικές κινηματογραφίες. Οι πιο αδύναμοι είναι εκείνοι που θίγονται άμεσα από τις κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις, αλλά ταυτόχρονα φέρουν και μια πίστη μέσα τους ότι θα τα καταφέρουν και αυτό είναι κάτι που χρειαζόμαστε ως θεατές να βλέπουμε όλο και περισσότερο πια.

Πόσο εύκολο ήταν να δουλέψετε με συνθήκες πανδημίας;

Η ταινία γυρίστηκε τον Ιούνιο του 2019 και η πανδημία μας βρήκε στο τέλος της μετα-παραγωγής. Δηλαδή όταν είχε τελειώσει το μοντάζ και κάναμε τις τελικές διορθώσεις στον ηχητικό σχεδιασμό. Εκεί ήταν που συνειδητοποιήσαμε ότι χωρίς την επικοινωνία με το κοινό στις κινηματογραφικές αίθουσες, η δουλειά μας μένει αδικαίωτη.

Πόσο εύκολο είναι να κάνει κινηματογράφο σήμερα στην Ελλάδα;

Είναι γνωστό ότι για να κάνεις κινηματογράφο εκτός από γνώσεις χρειάζονται υποδομές και χρήματα για να αναπτυχθούν οι ταινίες σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Από το σενάριο μέχρι την επικοινωνία της ταινίας με το κοινό μια παραγωγή απασχολεί ανθρώπους που πρέπει να ζήσουν από αυτό που ως επάγγελμα έχουν επιλέξει να κάνουν. Έχουμε ακόμα πάρα πολλά να κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά για κάποιο λόγο ταινίες συνεχίζονται να γυρίζονται, πολλές από αυτές μάλιστα με επιτυχία σε καλλιτεχνικό και εμπορικό επίπεδο.

Ποια είναι η τύχη μιας ταινίας μικρού μήκους πόσο βοηθάνε τα βραβεία και αν υπάρχει συνήθως εξέλιξη για τους συντελεστές της μετά από αυτά;

Είναι σίγουρα σημαντικό γιατί οι βραβεύσεις προσελκύουν την προσοχή και έχουμε τη δυνατότητα να φανεί η δουλειά μας. Αναμένουμε η “Βούτα” μαζί με τις βραβευμένες ταινίες της Δράμας να ταξιδέψει σε ειδικές προβολές σε ολόκληρη την Ελλάδα. Είναι σημαντικό για να συνεχίζουμε το ταξίδι και από αυτή τη συνάντηση να προκύπτουν καινούργιες ιδέες.

Τι σημαίνει συμβολικά για τον ήρωα σου το πέταγμα των περιστεριών;

Ο Χρήστος είναι ένα παιδί που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον “υψηλού ρίσκου” όπως το ονομάζουν οι ειδικοί και έχει ανάγκη από μια οικογένεια που να τον περιβάλλει με ζεστασιά και αγάπη, όπως περιβάλλουν οι περιστεράδες τα “κουμάσια” τους. Στρέφει το βλέμμα προς τον ουρανό, όπως κάνουν όλοι οι περιστεράδες για να χαλαρώσει για λίγο και να πάρει μια ανάσα από τα επίγεια προβλήματα.

Η εικόνα αυτής της γειτονιάς της ταινίας είναι μια εικόνα πίσω από τον καθρέφτη της πόλης. Μοιάζει να σπας αυτό φράγμα και να την αποκαλύπτεις.

Χαιρόμαστε που είδατε με αυτόν τον τρόπο την ταινία μας. Επιδιώκουμε να εξερευνούμε την ανθρωπιά και την αλήθεια των ηρώων μας και να φέρνουμε στο προσκήνιο τις ιστορίες τους που δεν προβάλλονται πάντα από το κυρίαρχο ρεύμα με την αυθεντικότητα που τους αξίζει. Τι μπορεί να υπάρχει πέρα από τις στατιστικές για την παραβατικότητα, τις εξαρτήσεις και τα παιδιά που μεγαλώνουν σε προβληματικές οικογένειες; Μια ρωγμή, ένα χαμόγελο ή μια αίσθηση ελπίδας ίσως;

Ένα από τα εντυπωσιακα της ταινίας είναι οι ερμηνείες. Πως πήρες την απόφαση να δουλέψεις με αυτά τα άγνωστα πρόσωπα και πως τα επέλεξες.

Ήδη από το σενάριο οι ηλικίες των βασικών πρωταγωνιστών της ταινίας θα έπρεπε να είναι αρκετά μικρές και έτσι απομακρύνθηκε το ενδεχόμενο να συνεργαστούμε με παιδιά που φοιτούν ή έχουν αποφοιτήσει από δραματικές σχολές. Γνώριζα προσωπικά τον Χρήστο Χαλίλογλου που ενσαρκώνει τον Χρήστο στην ταινία, ενώ με τον Μίλτο Σωτηρακόπουλο μας έφερε σε επαφή ο φίλος ηθοποιός και σκηνοθέτης Παύλος Ιορδανόπουλος που τον γνώριζε από το Καλλιτεχνικό Σχολείο του Γέρακα. Ήμασταν τυχεροί γιατί και τα δύο παιδιά έδωσαν την ψυχή τους για να βγει αυτό το αποτέλεσμα στην ταινία και πιστεύω ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλοι μαζί ξεπεράσαμε τους εαυτούς μας σε αυτή τη συνεργασία. Το υπόλοιπο καστ της ταινίας αποτελείται από επαγγελματίες ηθοποιούς που μας τίμησαν με την παρουσία τους.

Έχει τύχη έξω από τα σύνορα μια ταινία μικρού μήκους από την Ελλάδα;

Τα τελευταία χρόνια αρκετές από τις ταινίες από την Ελλάδα προβάλλονται και διακρίνονται σε σημαντικά φεστιβάλ στο εξωτερικό. Η “Βούτα” μετά το φεστιβάλ της Δράμας θα παιχτεί σε δύο σημαντικά φεστιβάλ τον Οκτώβρη και τον Νοέμβρη : στο Cinemed στο Μονπελιέ της Γαλλίας και στο Κότμπους της Γερμανίας. Ελπίζουμε και σε συνέχεια.

Πως θα τη δει ο κόσμος;

Ευχή όλων είναι να ξεκινήσουν σύντομα οι προβολές στις αίθουσες και να καταφέρουμε να τα πούμε από κοντά εκεί σε μια προβολή. Μετά την ολοκλήρωση της φεστιβαλικής διαδρομής, η “Βούτα” θα παρουσιαστεί και τηλεοπτικά ως ταινία του προγράμματος παραγωγής Μικροφίλμ της ΕΡΤ.