50 πόλεις-φαντάσματα στην Κίνα προκαλούν δέος

Σε ένα εκπληκτικό ρεπορτάζ του BBC και με την βοήθεια της δουλειάς του φωτογράφου Kai Caemmerer φανερώθηκε ίσως η πιο περίεργη σύγχρονη εικόνα της Κίνας, της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη. Για μία σειρά από λόγους όπως αυτοί εξηγούνται στο ρεπορτάζ, η Κίνα αυτή τη στιγμή “κρύβει” στην επικράτειά της ολόκληρες πόλεις φαντάσματα. 

Η Κίνα αποτελεί αναμφίβολα μια απαράμιλλη δύναμη στην παγκόσμια οικονομία. Για τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, η αύξηση της έχει ξεπεράσει συγκριτικά όλων των υπόλοιπων εθνών. Ολόκληρες βιομηχανίες που χρειάστηκαν δεκαετίες για να στερεωθούν και να αποδώσουν στη Δύση, στην Κίνα έχουν ξεπηδήσει μέσα σε λίγα χρόνια. Μεγάλο μέρος αυτής της επενδυτικής υπερδραστηριοποίησης λαμβάνει χώρα σε συγκεκριμένες βιομηχανικές ζώνες, με αποτέλεσμα την δημιουργία ολόκληρων νέων πόλεων από το μηδέν με στόχο την φιλοξενία του μαζικού εργατικού δυναμικού το οποίο κατέφθασε εγκαταλείποντας τις αγροτικές περιοχές του για τις νέες θέσεις εργασίας.

Μεταξύ του 1984 και του 2010, οι αστικές περιοχές στην Κίνα αυξήθηκαν ποσοτικά σχεδόν πέντε φορές -από 8.842 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε 41.768 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Για την κατασκευή αυτών των νέων αστικών περιοχών, η Κίνα χρησιμοποίησε από το 2011 μέχρι το 2013 περισσότερο σκυρόδεμα από αυτό που χρησιμοποιήθηκε στο σύνολο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την διάρκεια του 20ο αιώνα. 

Ωστόσο ακόμα και στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, ο ρυθμός ανάπτυξης έχει ξεπεράσει τη ζήτηση. Η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με την πτώση των τιμών και των πωλήσεων, εν μέρει λόγω της υπερπαραγωγής, με την κινεζική κυβέρνηση να παρεμβαίνει μειώνοντας το σύνολο των βιομηχανιών με αποτέλεσμα τις μαζικές απολύσεις.

Σε περιοχές όπως το Hebei, μια βόρεια επαρχία που περιβάλλει το Πεκίνο, η επίδραση αυτής της τακτικής ήταν ιδιαίτερα σκληρή. Το Hebei ήταν κάποτε μια ακμάζουσα περιοχή η οποία μάλιστα θεωρούνταν ως η “ζώνη χάλυβα” της χώρας. Πολλά από τα κρατικά εργοστάσια της περιοχές έχουν κλείσει και τώρα στέκονται άδεια. Από την άλλη τα χαλυβουργεία ακολουθούν την ίδια μοίρα αγωνιζόμενα να επιβιώσουν ενώ την ίδια τύχη φαίνεται πως έχουν και άλλοι τομείς όπως αυτοί της ελαφριάς τεχνολογίας.

Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η δημιουργία των “ζόμπι εργοστασίων” σε όλη την χώρα. 

Αυτή η δραματική αλλαγή του βιομηχανικού τοπίου έχει αφήσει το σημάδι της και στις πόλεις που χτίστηκαν για τους φιλοξενούμενους εργαζομένους. Οι μεγάλες αστικές περιοχές έχουν μετατραπεί πλέον σε «πόλεις φαντάσματα», καθώς οι εργάτες από τις αγροτικές περιοχές που είχαν προσέλθει στις περιοχές για εργασία, αποχώρησαν πίσω στις εστίες τους ενώ πολλοί εργολάβοι έχουν κηρύξει πτώχευση, αφήνοντας τα συγκροτήματα κατοικιών ανεκμετάλλευτα.

Μια μελέτη από την κινεζική εταιρεία ερευνών Baidu εντοπίστηκε 50 τεράστιες περιοχές σε όλη τη χώρα, όπου οι νεόκτιστες κατοικίες ήταν σε μεγάλο βαθμό ακατοίκητες σχεδόν χαρακτηρισμένες ως “νεκρές ζώνες”. 

Ανάμεσα στις πόλεις-φαντάσματα η έρευνα του Baidu μιλάει για το Kangbashi, μια νέα συνοικία στην πόλη Ordos, που χτίστηκε από το μηδέν το 2006 ακριβώς για να υποστηρίξει την έκρηξη της βιομηχανίας άνθρακα στην περιοχή. Το Kangbashi θα μπορούσε να στεγάσει 300.000 ανθρώπους, αλλά μόνο το 10% των κατοικιών του αυτή την στιγμή είναι κατειλημμένο. Άλλες πόλεις-φαντάσματα είναι η Suzhou City στο Changshu και το Tongliao στην Horqin District.

Ολόκληρες πολυκατοικίες, εμπορικά κέντρα, πλατείες και πάρκα στέκονται άδεια, περιμένοντας για τους κατοίκους τους να φτάσουν, δημιουργώντας την εικόνα ενός πραγματικά ανατριχιαστικού πεδίου μιας νεκρής ζώνης. 

*Με φωτογραφίες και πληροφορίες από το BBC. Αναλυτικά το φωτογραφικό πρότζεκτ του Κai Caemmerer ΕΔΩ. 

Φέτος στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης βραβεύτηκε η ταινία Αυτοκρατορία Ονείρων του Ντέιβιντ Μπόρενσταϊν που μιλά για αυτές τις πόλεις.