Το μυθικό σπίτι στην άκρη της θάλασσας

To Casa Malaparte είναι ένα σπίτι στην ανατολική πλευρά του νησιού Capri στην Ιταλία. Είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα σύγχρονης ιταλικής αρχιτεκτονικής.

Το σπίτι σχεδιάστηκε γύρω στο 1937 από τον Adalberto Libera για τον Curzio Malaparte. Όμως, τα σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα απορρίφθηκαν, με αποτέλεσμα ο Curzio να χτίσει το σπίτι που τόσο ήθελε με τη βοήθεια ενός ντόπιου τεχνίτη, εν ονόματι Adolfo Amitrano.

Αρχιτεκτονική

To κτίριο βρίσκεται στην κορυφή ενός βράχου, 32 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, με θέα τον κόλπο του Σαλέρνο. Ουσιαστικά η Casa Malaparte είναι ένα κόκκινο «κουτί» τοίχων με μία χαρακτηριστική ανάποδη πυραμιδική σκάλα που οδηγεί στο δώμα του τελευταίου ορόφου. Παρουσιάζεται ως ένα υβρίδιο κλασικής και μοντέρνας αρχιτεκτονικής, διαθέτοντας έναν μνημειακό χαρακτήρα κλασικισμού σε συνδυασμό με τη μοντέρνα λειτουργικότητα και την ένταξή της στο περιβάλλον. Ωστόσο, υπάρχει κι ένα γραμμικό καμπύλο στοιχείο στο δώμα του κτιρίου που το ύψος του μειώνεται σταδιακά.

Το μεγάλο θετικό της οικίας είναι η τεράστια αλληλεπίδραση με το τοπίο. Ο συνδυασμός της τοπικής πέτρας που προέρχεται από τον βράχο που βρίσκεται το κτίριο δίνει την εικόνα ότι αυτό το εκπληκτικό δημιούργημα της αρχιτεκτονικής είναι ένα με το σημείο που βρίσκεται. Επιπλέον, οι σκάλες αποτελούν μία τεχνητή συνέχεια του βράχου, δημιουργώντας ένα νέο ύψος σε αυτόν.

La Casa Malaparte en la película de Godard, Le Mépris, con Brigitte Bardot y Michel Piccoli #JuevesDeArquitectura pic.twitter.com/0goSsy8lez

— Dicky del Hoyo (@zuloko) 11 Αυγούστου 2016

Επιπλέον, το κτίριο αναδεικνύει το εκλεκτικό στυλ, τις απότομες γωνίες του, το ελάχιστο και γραμμικό στυλ της οικίας τόσο μέσα όσο και απ’ έξω που μοιάζει σχεδόν μοναστηριακή και αποτελεί έκφραση της βαθιάς θρησκευτικής πίστης του ιδιοκτήτη, Curzio Malaparte. Συνοπτικά, η Casa Malaparte παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με τη τομή της, διότι διαθέτει δύο πανομοιότυπες! Πιο συγκεκριμένα, η βίλα δίνει την αίσθηση ότι έχει προκύψει από τον αντικατοπτρισμό της μίας τομής. Γενικώς η γραμμικότητα του κτιρίου δίνει μία διαδρομή στο εσωτερικό του, ενώ η συμμετρία είναι εκπληκτική, εκτός από το λευκό στοιχείο της οροφής που μορφολογικά σπάει την αυστηρότητα του κτιρίου.

Περιγραφή Κατοικίας

Η κατοικία διαιρείται σε τρία επίπεδα που διαφέρουν σε μήκος. Στη βάση της κατοικίας ξεκινά η μεγάλη σε μήκος σκάλα που οδηγεί στο βατό δώμα της βίλας, γνωστό και ως «solarium». Ο συγκεκριμένος χώρος είναι ανεξάρτητος από το υπόλοιπο σπίτι, διότι δεν μπορεί να προσεγγιστεί από τους εσωτερικούς χώρους, αλλά μόνο από την εξωτερική σκάλα που υπάρχει. Μόλις ανέβει κάποιος από εκεί, θα εναρμονιστεί με το περιβάλλον, τη θέα και την αύρα της Μεσογείου, σαν να βρίσκεται σ’ έναν ειδυλλιακό παράδεισο.

Η κεντρική είσοδος βρίσκεται στη νοτιοδυτική όψη, στο μεσαίο επίπεδο, όπου υπάρχει η κουζίνα και οι ξενώνες. Κατεβαίνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο θα βρει κανείς το κελάρι, το πλυσταριό και τις αποθήκες. Το επίπεδο αυτό επικοινωνεί με τον χαμηλότερο υπαίθριο χώρο της Βίλας, λόγω της απότομης κλίσης του βράχου.

Το «Διαμέρισμα Malaparte», όπως έχει ονομαστεί ο τελευταίος όροφος, χωρίζεται στο μεγάλο χώρο του καθιστικού, που περιέχει τα τέσσερα μεγαλύτερα παράθυρα της οικίας, ενώ στο έτερον ήμισύ του βρίσκονται τα δύο κύρια δωμάτια, με το ένα να συνδέεται με τον χώρο του γραφείου που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του σπιτιού.

Ιστορικά Γεγονότα

Αφότου «έφυγε» από τη ζωή το 1957 ο Malaparte, η βίλα παραμελήθηκε και αφέθηκε στη δική της μοίρα. Τα φυσικά φαινόμενα και οι βανδαλισμοί προκάλεσαν σοβαρές ζημιές, όμως σαν από μηχανής Θεός, ο Niccolo Rositani, ανιψιός του ιδιοκτήτη, ανέλαβε την πλήρη αποκατάσταση της βίλας. Τα έπιπλα δεν αλλάχτηκαν ποτέ και βρίσκονται ακόμη και τώρα στην οικία, η μαρμάρινη βυθισμένη μπανιέρα στο υπνοδωμάτιο παρέμεινε εκεί και λειτουργεί, ενώ η βιβλιοθήκη έμεινε ως έχει.

Το κτίριο πέρασε ως δωρεά στο Ίδρυμα Giorgio Ronchi το 1972 και η πρώτη σοβαρή ανακαίνιση ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αρχές του 1990. Δεν ήταν λίγες οι ιταλικές βιομηχανίες που δώρισαν υλικά για τη συντήρηση της κατοικίας, με αποτέλεσμα την τωρινή εποχή το σπίτι να προσφέρεται για μελέτες και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Η μοναδική ομορφιά της Villa Malaparte μάγεψε επίσης τον σκηνοθέτη Jean-Luc Godard,  ο οποίος σκηνοθέτησε το δεύτερο μέρος του Contempt , του κινηματογραφικού του έργου που βασίζεται στο μυθιστόρημα της Μοραβίας, μέσα σε αυτούς τους τοίχους με πρωταγωνίστρια τη Brigitte Bardot, σε σκηνές στις οποίες περιπλανιέται στα δωμάτια της βίλας και κάνει ηλιοθεραπεία στη βεράντα με θέα τη θάλασσα.

Λίγα λόγια για τον ιδιοκτήτη

O Curzio Malaparte εκτός από ιδιοκτήτης της ομώνυμης βίλας, ήταν και συγγραφέας, με αποτέλεσμα ως άνθρωπος των γραμμάτων να εκδιωχθεί από τον Μουσολίνι το 1933 και να εξοριστεί.

Μετά την απελευθέρωσή του, κάτι είχε αλλάξει μέσα του, η επιθυμία για μοναχικότητα και απομόνωση είχε μπει για τα καλά στο κεφάλι του. Γι’ αυτό τον λόγο αγόρασε μία έκταση γης στην ανατολική ακτή του Κάπρι της Ιταλίας και αποφάσισε να δημιουργήσει ένα σπίτι που να αντανακλά τον δικό του προσωπικό χαρακτήρα και να γίνει ένα μέρος για στοχασμό και συγγραφή. «Τώρα ζω σε ένα νησί, σ’ έναν λιτό και μελαγχολικό σπίτι, το οποίο εγώ ο ίδιος έχτισα σε ένα μοναχικό βράχο πάνω από τη θάλασσα. Είναι η εικόνα της επιθυμίας μου» είχε αναφέρει ο ίδιος.

Πρόσβαση

Η πρόσβαση στη βίλα ίσως να είναι και το πιο αρνητικό στοιχείο της συγκεκριμένης οικίας, όμως αυτό επιθυμούσε ο ιδιοκτήτης τότε και γι’ αυτό επέλεξε να τη χτίσει στην άκρη ενός απόκρημνου βράχου και αρκετά μακριά από το κέντρο του νησιού.

Για να επισκεφτεί κάποιος τη βίλα, χρειάζεται να διανύσει μία απόσταση περίπου μιάμισης ώρας από την Piazzeta του Κάπρι. Περπατώντας το μονοπάτι, το μόνο οίκημα και κτίσμα που θ’ αντικρίσει κάποιος είναι ένα εστιατόριο που ανήκε σ’ έναν φίλο του Malaparte. Τέλος, χρειάζονται ακόμη 20 λεπτά πεζοπορίας πριν φτάσει κανείς στην Casa Malaparte.

Όσο, για την πρόσβαση από τη θάλασσα, η δυσκολία αυξάνεται και πάλι, αυτό είναι δυνατόν μόνο όταν το επιτρέπουν οι καιρικές συνθήκες. Παλαιότερα, η επιβίβαση γινόταν από μία βάρκα που κατευθυνόταν προς τα βράχια, γι’ αυτό τον λόγο μπήκε μία προβλήτα που υπάρχει ακόμη και σήμερα στο σημείο. Αν και για να φτάσει κανείς μέχρι το σπίτι χρειάζεται ν’ ανέβει τα 99 σκαλοπάτια που υπάρχουν, πριν την «γνωριμία» με αυτό το αρχιτεκτονικό κόσμημα και τη συνάντηση με τη γαλήνη και την απλοϊκότητα που προσφέρει ο μεσογειακός αέρας.

*Σήμερα, οι απόγονοι του Malaparte ζουν στη βίλα. Οι επισκέπτες του νησιού μπορούν να θαυμάσουν από μακριά από τη θάλασσα ή να κάνουν πεζοπορία στο μονοπάτι Pizzolungo , ένα από τα πιο όμορφα στο Κάπρι.