Ο Κοζανίτης φωτογράφος που προσελκύει το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον

Συνέντευξη στη Στέλλα Παϊσανίδη

Εικόνες: Από το φωτογραφικό αρχείο του Δημήτρη Βαβλιάρα

Ένας καλλιτέχνης με πάθος για τη ζωή και ταλέντο που ξεχειλίζει θα έλεγε κανείς πως είναι ο Δημήτρης Βαβλιάρας ρίχνοντας έστω και μια μικρή ματιά στο έργο του.

Ο Κοζανίτης φωτογράφος, καρέ του οποίου συμπεριλήφθηκε στις 100 καλύτερες φωτογραφίες ανδρικού πορτρέτου στο κόσμο, καταφέρνει να ξεχωρίζει όχι τόσο για τις σημαντικότατες διακρίσεις του, όσο για τις εναλλακτικές επιλογές του, τον τρόπο ζωής του και τη γενικότερη οπτική με την οποία αντιμετωπίζει κάθε φορά τα πράγματα.

Ο Δημήτρης, είναι εκείνος ο φωτογράφος που σε καθηλώνει με κάθε του εικόνα, αλλά και που σου θυμίζει αδιάλειπτα πως η έμπνευση δεν έρχεται μονάχα σε κάποια τσιμεντούπολη.

Γι’ αυτό, επιλέγει συχνά να σου παρουσιάζει τη φύση και ανθρώπους από τον τόπο του, την Αιανή Κοζάνης, όπου και ζει μόνιμα.

Η πολυπραγμοσύνη του, μάλιστα, είναι τέτοια ώστε αποτυπώνεται και μέσω της μουσικής. Ο ίδιος γράφει στίχους και με την κιθάρα του ερμηνεύει δικές του δημιουργίες, αλλά και άλλων γνωστών συνθετών.

Κάπως έτσι, επιστρατεύει όλους τους δυνατούς τρόπους για να ξυπνήσει στους αποδέκτες των πονημάτων του έντονα συναισθήματα.

Μικρή ωδή για την συλλογική του δράση και την αξιόλογη προσπάθειά του να διώξει μακριά απ’ τον τόπο του οτιδήποτε θα μετέτρεπε τον τελευταίο σε τοξική αποθήκη…

Η parallaxi, φυσικά, μίλησε με τον σπουδαίο αυτό καλλιτέχνη και έλαβε όλες αυτές τις απαντήσεις που αφορούν στο αξιοσημείωτο έργο και τη δράση του:

Έχετε ήδη καταφέρει να διαπρέψετε τόσο ως φωτογράφος όσο και ως μουσικός. Έχετε σκεφτεί ποτέ να αφήσετε την Κοζάνη και να μετακομίσετε μόνιμα σε άλλη, μεγαλύτερη πόλη στο πλαίσιο των δύο αυτών αντικειμένων ενασχόλησής σας; Eάν όχι, τι είναι εκείνο που σας κάνει να επιλέγετε σταθερά την Κοζάνη ως βάση σας;

Μένω σε ένα χωριό έξω από την Κοζάνη (Αιανή), δεν μου αρέσουν οι πόλεις και ο τρόπος ζωής έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σε αυτές τα τελευταία ιδίως χρόνια. Δεν έχω σκεφτεί ποτέ να φύγω και δεν νομίζω να το κάνω και στο μέλλον. Με τα μέσα που διαθέτουμε πλέον μπορούμε να επικοινωνήσουμε το έργο μας από όπου κι αν κατοικούμε. Η έμπνευση από την άλλη μπορεί να έρθει παντού, είτε σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο, είτε σε κάποιο βράχο στους λόφους των χωριών μας. Ίσως η αναγνώριση του έργου ή η αναγνωρισιμότητα του ίδιου του καλλιτέχνη είναι πιο εύκολη στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά δεν είναι κάτι που υπάρχει σε καμία από τις προτεραιότητές μου. Προτιμώ την ευτυχία που μου προσφέρει η ζωή στο χωριό παρά όλα τα άλλα. Τώρα το γιατί επιλέγω εκτός των άλλων που προανέφερα να μένω εδώ και να δημιουργώ , είναι πολύ απλός ο λόγος. Όταν βγαίνω και περπατάω στο βουνό όλες μου οι αισθήσεις μου φωνάζουν ότι ανήκω εδώ. Οι μυρωδιές της φύσης, οι εικόνες που φτάνουν στα μάτια μου, τα πάντα. Ακούω λοιπόν τις αισθήσεις μου και πορεύομαι.

Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που επιθυμείτε να αποτυπώνετε κυρίως με τα καρέ σας;

Μου αρέσει πάρα πολύ το ανθρώπινο στοιχείο στις φωτογραφίες. Συνήθως βγάζω πορτραίτα ανθρώπων του χωριού κατά κύριο λόγο.

Tι είναι για εσάς η φωτογραφία;

Η αισθητική αποτύπωση κάποιου ανθρώπου μιας συγκεκριμένης στιγμής. Η περιγραφή ενός γεγονότος ή ενός ανθρώπου, όταν πρόκειται για πορτραίτο, με τα αισθητικά κριτήρια του εκάστοτε φωτογράφου. Στην ουσία από ολόκληρο το κάδρο που βλέπουν τα μάτια μας, ο καθένας επιλέγει να απομονώσει ένα κομμάτι. Αυτό που τον εκφράζει αισθητικά για αυτό που θέλει να παρουσιάσει στον κόσμο.

Μια φωτογραφία σας από την Αιανή σε μια καλύβα προστέθηκε στον κατάλογο με τις καλύτερες φωτογραφίες του 2019. Πείτε μας δυο λόγια γι΄αυτήν.

Η φωτογραφία μπήκε στις 100 καλύτερες του κόσμου για το 2019 στα πορτραίτα. Είναι ένας συγχωριανός σε στιγμή περισυλλογής σε μια καλύβα.

Στα πορτραίτα σας δίνετε έμφαση στους ανθρώπους του τόπου σας. Τι είναι εκείνο που σας τραβά σε αυτούς;

Μου είναι πιο εύκολο αυτό στον τόπο μου γιατί υπάρχει η οικειότητα και η σχέση η φιλική με τους ανθρώπους που φωτογραφίζω εδώ. Μου αρέσει γενικά να περνάω ώρα με κάποιον πριν τον φωτογραφίσω. Δεν είναι κανόνας που τον ακολουθώ πάντα, αλλά είναι κάτι που μου αρέσει. Έχει επίσης ένα άλλο ενδιαφέρον για μένα να παρουσιάζω τους ανθρώπους αυτούς με τον δικό μου τρόπο σε ανθρώπους που τους γνωρίζουν ήδη. Μου αρέσει αυτό το παιχνίδι που γίνεται και όταν κάποιος γνωστός μου λέει, πως τον έβγαλες έτσι τον τάδε! Το να παρουσιάζω δηλαδή σε κάποιον μια εικόνα από έναν άνθρωπο που έχει συνηθίσει να τον βλέπει κάπως αλλιώς με άλλο τρόπο.

Πώς είναι να ξεκινάς ως ερασιτέχνης φωτογράφος και μέσα σε λίγα χρόνια να αποσπάς σπουδαία βραβεία, όπως η συμπερίληψη στους 100 καλύτερους φωτογράφους στα ανδρικά πορτραίτα;

Είναι σίγουρα μια χαρά μεγάλη και μια αναγνώριση του κόπου. Διότι δεν είναι τόσο απλό όσο φαντάζει. Να πάρω δηλαδή μια μηχανή και να πατάω ένα κουμπί. Θέλει μελέτη, ώρες αφοσίωσης, να αφήνεις άλλα πράγματα στην άκρη και πολλά ακόμη. Η μεγαλύτερη χαρά βέβαια είναι η ευτυχία που σου δίνει μια φωτογραφία που αρέσει σε εσένα εκείνη τη στιγμή που την βγάζεις και αυτό είναι σημαντικότερο από οποιοδήποτε βραβείο.

Πέρα από το ταλέντο, ποια θεωρείτε ότι είναι εκείνα τα στοιχεία που σας οδήγησαν τόσο στην αναγνώριση όσο και στην επιβράβευσή σας ως φωτογράφο;

Όπως είπα και πιο πάνω, η μελέτη και η αφοσίωση σε αυτό που κάνεις είναι αυτά που κάνουν το ταλέντο να εξελιχθεί. Η τέχνη πολλές φορές έχει ανάγκη έναν ασκητισμό, να δεις πιο καθαρά μέσα σου για να μπορέσεις να βγάλεις πράγματα αληθινά προς τα έξω. Δεν είναι μόνο η επαφή με τον κόσμο που μπορεί να σου δώσει έμπνευση αλλά και μια πιο εσωτερική διαδικασία που απαιτεί κόπο και πολλοί δεν την κάνουμε. Όλα αυτά βέβαια είναι πως βιώνω εγώ όλη αυτή τη διαδικασία.

Τόσο η μουσική, όσο και η φωτογραφία αποτελούν μεγάλες σας αγάπες. Αν, όμως, έπρεπε να διαλέξετε ανάμεσα στις δύο τέχνες, ποια θα ήταν αυτή;

Θα διάλεγα την τέχνη του να καταφέρω να παραμείνω άνθρωπος.

Tι είναι εκείνο που σας συναρπάζει στη φωτογραφία και τι στη μουσική;

Στην φωτογραφία με συναρπάζει το ότι μπορώ να περιγράψω χίλιες λέξεις με μια εικόνα και στη μουσική (όπως και στον στίχο), ότι μπορώ να περιγράψω μια εικόνα με χίλιες νότες ή χίλιες λέξεις!

Πώς η καραντίνα/lockdown έχει επηρεάσει το έργο σας ως φωτογράφο;

Στα χωριά είναι λίγο καλύτερα τα πράγματα. Δεν μπορούμε βέβαια να κάνουμε αυτά που θέλουμε αλλά εκμεταλλευόμαστε τον χρόνο για μελέτη. Φωτογραφίζουμε βέβαια κάποια πράγματα γιατί έχουμε την φύση δίπλα μας και μπορούμε να βγαίνουμε πιο εύκολα χωρίς τον κίνδυνο του συνωστισμού. Πέρα από αυτό όμως είναι ένα δύσκολο γεγονός που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και που επηρεάζει όλο τον κόσμο σε ό,τι κι αν κάνει. Υπομονή, ακολουθούμε τα μέτρα, σεβόμενοι τους συνανθρώπους μας και για τα υπόλοιπα υπάρχει ο χρόνος να αναμετρηθούμε αργότερα. Γιατί σίγουρα δεν γίνονται όλα για το καλό μας. Παραμένουμε άνθρωποι, προσπαθούμε να παραμείνουμε και δυνατοί γιατί το μετά θέλει πιο μεγάλο αγώνα.

Yπάρχουν ξεχωριστές στιγμές που αποτυπώσατε φωτογραφικά εν μέσω πανδημίας;

Όχι κάτι ιδιαίτερο για την ώρα. Πολλές φορές βέβαια οι εικόνες που βλέπουμε και όσα βιώνουμε αποθηκεύονται μέσα μας και με κάποιο τρόπο βγαίνουν αργότερα.

Κάνετε κάποια σχέδια για το μέλλον; Αν ναι, ποια είναι αυτά;

Στα σχέδια υπάρχει ένας δίσκος που ξεκινήσαμε με τον Γιώργο Μιχαήλ και μας τον άφησε στη μέση η καραντίνα, με τη συμμετοχή πολύ καλών φίλων όπως οι Μικρές Περιπλανήσεις, ο Γιάννης Γιαννακόπουλος ( ποιητής ) και ο Λεωνίδας Οικονομάκης (Social Waste). Το άλλο σχέδιο που προέχει και δεν είναι καλλιτεχνικό, αλλά θα ήθελα να πω δυο λόγια, είναι η αποτροπή στην περιοχή δημιουργίας ΧΥΤΑ. Η Περιφέρεια με κάποιους τοπικούς άλλους παράγοντες θέλει να δημιουργήσει μια τοξική βόμβα 300 μέτρα πάνω από τον Αλιάκμονα και δίπλα στο ρήγμα που έδωσε τον μεγάλο σεισμό του 1995. Επιλέξαμε τον τόπο μας να ζήσουμε κάπως αλλιώς και όχι να γίνουμε αποθήκη τοξικών. Τα νερά από τον χώρο που θέλουν να γίνει η ταφή των αποβλήτων κατεβαίνουν στον Αλιάκμονα, από όπου υδροδοτείται και η Θεσσαλονίκη. Η λίμνη που είναι μοναδικού κάλλους στην περιοχή μας θα νεκρώσει, μαζί της και όσοι εργάζονται και βιοπορίζονται από αυτήν.

Εάν ένας νέος φωτογράφος ξεκινούσε τώρα τα πρώτα του βήματα, εν μέσω πανδημίας τι θα τον συμβουλεύατε;

Να ακούσει τις αισθήσεις του, να κοιτάξει μέσα του με ειλικρίνεια και να προσπαθήσει αυτή την εσωτερική αλήθεια που κρύβει ο καθένας μας να την βγάλει έξω με την τέχνη του. Η πανδημία όπως και όλες οι πανδημίες περνάνε μόνο όταν καταφέρνουμε να διατηρούμε τον ανθρώπινο μας χαρακτήρα σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Χωρίς αυτό καμία τέχνη δεν έχει σημασία, δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα και εξυπηρετεί άλλους σκοπούς που στο τέλος δεν αφήνουν κανένα αποτύπωμα πάνω στον κόσμο. Πρέπει να παραμείνουμε αλληλέγγυοι, να παραμείνουμε άνθρωποι. Να καταλάβουμε ότι το ατομικό καλό περνάει μέσα από το συλλογικό. Κανένα βραβείο, καμία αναγνώριση δεν έχει σημασία αν ο μετανάστης κοιμάται δίπλα μας μέσα σε λάσπες. Αν ο γείτονας τυλίγεται με δέκα κουβέρτες γιατί δεν έχει θέρμανση, αν κλέβουμε από τα παιδιά αυτή την ειλικρίνεια τους και τους βυθίζουμε στο κόσμο μας έτσι όπως τον κάναμε. Ελπίζω πως στο τέλος θα νικήσουμε!

Λίγα ακόμη λόγια για τον Δημήτρη Βαβλιάρα:

Ο Δημήτρης Βαβλιάρας από την Αιανή ασχολείται τα τελευταία χρόνια με την τέχνη της φωτογραφίας. Ανάμεσα στις φωτογραφίες του «5ου Διεθνούς Διαγωνισμού Φωτογραφίας 2019/ 5th International annual photo award» επιλέχθηκε δημιουργία του. Σύμφωνα με την κριτική επιτροπή, την οποία αποτελούν φωτογράφοι από 30 χώρες του κόσμου, δύο εκ των 15 φωτογραφιών του έφτασαν μαζί με άλλες 3.956 στην τρίτη φάση και σχεδόν τελευταία του διαγωνισμού. Η φωτογραφία για την οποία έγινε λόγος ανωτέρω, με θέμα έναν κάτοικο της Αιανής στο δωμάτιό του, κέρδισε τις ψήφους όχι μόνο του κοινού αλλά και των επαγγελματιών φωτογράφων και τελικώς κατατάχθηκε στις 100 καλύτερες του διαγωνισμού με θέμα το ανδρικό πορτρέτο.

Παρακάτω μερικές από τις ξεχωριστές μουσικές δημιουργίες του: