Κρίση μέσης ηλικίας: Η ευκαιρία της «δεύτερης εφηβείας» στα 40

Ακόμα μία φουρνιά των Millenials μπαίνει φέτος στα 40 και η κρίση μέσης ηλικίας τους… χτυπάει την πόρτα.

Όταν φεύγει ο αριθμός 3 μπροστά από την τούρτα γενεθλίων, ή ακόμα χειρότερα, όταν μπαίνουν μπροστά το 5 ή το 6, το συναίσθημα που κυριαρχεί βλέποντας τα κεράκια να αυξάνονται, παύει πλέον να είναι ο ενθουσιασμός και αντικαθίσταται από το άγχος και την μελαγχολία. Μερικοί, ζουν τη γνωστή «δεύτερη εφηβεία», βγαίνουν συχνότερα έξω, κάνουν καινούργιες γνωριμίες και προσπαθούν να ζήσουν με παρορμητισμό και αυθορμητισμό, αγνοώντας τα «κουτάκια» στα οποία θέλει να τους περιορίσει η κοινωνία.

Άλλοι, κλείνονται στο καβούκι τους και σκέφτονται πώς η ζωή πέρασε μπροστά από τα μάτια τους, αφού ακόμα θυμούνται σαν χθες την ημέρα της ενηλικίωσής τους ή αυτήν στην πρώτη τους σοβαρή δουλειά. Αναθεωρούν την πορεία ζωής τους και το τι έχουν καταφέρει μέχρι τώρα, αν οι επιλογές τους ήταν τελικά σωστές ή λάθος. Βλέπουν με έκπληξη τον κόσμο γύρω τους να αποκτά ξαφνικά άλλη βαρύτητα, κάνοντας επανειλημμένα στον εαυτό τους την ερώτηση: «Ποιος είμαι;». 

Στην εποχή των social media, των φίλτρων μεταμόρφωσης, της αποθέωσης της νεότητας με πλαστικές επεμβάσεις και της επίδειξης της καλοπέρασης, η είσοδος στη μέση ηλικία γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Ο τρόπος που μεγαλώνουν οι νέες γενιές έχει αλλάξει ριζικά, ειδικότερα αν συγκρίνουμε τους 40άρηδες σήμερα με τους προγενέστερούς τους. Μπορεί όμως κάτι τόσο τρομακτικό όπως η κρίση μέσης ηλικίας, να οδηγήσει σε κάτι θετικό, με απρόσμενες αλλά ευνοϊκές αλλαγές στην ταυτότητα του εαυτού; 

Η Δέσποινα Δριβάκου, Ψυχολόγος και Οικογενειακή Θεραπεύτρια, εξηγεί την κρίση μέσης ηλικίας, τις σκέψεις των ανθρώπων που την περνούν και τους παράγοντες που την πυροδοτούν: 

«Η κρίση μέσης ηλικίας είναι μια φάση της ζωής που συνήθως εμφανίζεται μεταξύ των 40 και 60 ετών και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση των ατόμων. Ακολουθούν οι βασικοί λόγοι για τους οποίους επηρεάζει τους ανθρώπους, τα κύρια προβλήματα και σκέψεις που αντιμετωπίζουν, καθώς και μερικοί τρόποι διαχείρισης.

Κατά τη μέση ηλικία, οι άνθρωποι συχνά κάνουν έναν απολογισμό της ζωής τους, αξιολογούν τα επιτεύγματά τους και σκέφτονται για το μέλλον τους. Αυτός ο αναστοχασμός της ζωής μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα απογοήτευσης ή ανεκπλήρωτων στόχων. Οι σωματικές αλλαγές που συμβαίνουν με την ηλικία, όπως η μειωμένη ενέργεια, οι αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση και η υγεία, επηρεάζουν επίσης την αυτοεκτίμηση και την ψυχολογική ευεξία. Τέλος, οι κοινωνικές και οικογενειακές μεταβολές, όπως οι αλλαγές στην οικογένεια, για παράδειγμα τα παιδιά που φεύγουν από το σπίτι ή η φροντίδα των γονέων, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινή ζωή και να προκαλέσουν άγχος ή ανασφάλεια».

«Οι σκέψεις και οι προβληματισμοί των ανθρώπων που περνούν κρίση μέσης ηλικίας αφορούν κυρίως την επαγγελματική σταδιοδρομία, τις προσωπικές σχέσεις και την αίσθηση νοήματος και σκοπού», όπως εξηγεί η κ. Δριβάκου: 

«Οι σκέψεις σχετικά με την επαγγελματική επιτυχία, την εργασία και την επαγγελματική ανασφάλεια είναι κοινές. Πολλοί μπορεί να αναρωτιούνται αν έχουν πετύχει τους επαγγελματικούς τους στόχους ή αν είναι ικανοποιημένοι με την καριέρα τους. Η αξιολόγηση των προσωπικών σχέσεων, τόσο με τον σύντροφο όσο και με τα παιδιά ή άλλους συγγενείς, μπορεί να φέρει επίσης στην επιφάνεια συναισθήματα μοναξιάς ή απογοήτευσης. Τέλος, η έλλειψη αίσθησης νοήματος ή σκοπού στη ζωή μπορεί να προκαλέσει κρίση ταυτότητας και αμφισβήτηση των προσωπικών αξιών και στόχων όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε αυτό το στάδιο της ζωής του».

Μερικοί τρόποι αντιμετώπισης για να ξεπεράσει κανείς την κρίση μέσης ηλικίας, σύμφωνα με την κ. Δριβάκου, είναι οι εξής: 

• Αναστοχασμός και αυτόαποδοχή: Είναι σημαντικό να αποδεχτεί κανείς ότι η κρίση μέσης ηλικίας είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ζωής και να επιδιώξει μια ειλικρινή αυτοκριτική για να αναγνωρίσει τα πραγματικά συναισθήματα και ανησυχίες του.
• Αναθεώρηση στόχων: Η αναθεώρηση και ο επαναπροσδιορισμός των προσωπικών και επαγγελματικών στόχων μπορεί να βοηθήσει στην εύρεση νέου νοήματος και σκοπού.
• Ανάπτυξη νέων ενδιαφερόντων: Η εμπλοκή σε νέες δραστηριότητες, χόμπι ή ενδιαφέροντα μπορεί να προσφέρει φρεσκάδα και ανανέωση στην καθημερινή ζωή.
• Αναζήτηση υποστήριξης: Η συζήτηση με φίλους, οικογένεια ή επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη συναισθηματική υποστήριξη και καθοδήγηση.
• Φροντίδα της σωματικής και ψυχικής υγείας: Η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή και οι τεχνικές χαλάρωσης, όπως η γιόγκα ή ο διαλογισμός, μπορούν να βελτιώσουν τη συνολική ευεξία και να μειώσουν το άγχος.

«Η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να είναι μια δύσκολη περίοδος, αλλά με την κατάλληλη αντιμετώπιση και υποστήριξη, μπορεί να μετατραπεί σε μια ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη και ανανέωση, καθώς περιέχονται σημαντικές αναθεωρήσεις και ερωτήματα σχετικά με την ταυτότητα του ατόμου. Αυτή η περίοδος μπορεί να θεωρηθεί κρίσιμη για την ανάπτυξη και τον επαναπροσδιορισμό της ταυτότητας», σημειώνει η κα. Δριβάκου.

Η ταυτότητα του ατόμου μπορεί να επηρεαστεί με τους εξής τρόπους κατά τη διάρκεια μίας κρίσης μέσης ηλικίας, σύμφωνα με την κα. Δριβάκου: 

«Η ταυτότητα του ανθρώπου μπορεί να επηρεαστεί μέσα από την αναθεώρηση προσωπικών αξιών και πιστεύω, που ειπώθηκε παραπάνω, όπως η επαγγελματική επιτυχία, η προσωπική και οικογενειακή ζωή. Ακόμη, μέσα από την αξιολόγηση των ρόλων του ατόμου, δηλαδή από τους ρόλους που έχει στην κοινωνία ως γονέας, σύντροφος, επαγγελματίας και φίλος. Νέες προκλήσεις στους ρόλους αυτούς, αναγκάζουν το άτομο να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του.

Η θνητότητα και η συνειδητοποίηση της περατότητας της ζωής είναι ένα εξίσου κεντρικό θέμα στην κρίση μέσης ηλικίας. Αυτή η επίγνωση μπορεί να προκαλέσει ερωτήματα σχετικά με το τι έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα και τι μπορεί να γίνει στο μέλλον, οδηγώντας σε βαθύτερες σκέψεις για την προσωπική κληρονομιά και το αποτύπωμα που θέλει να αφήσει κανείς πίσω του.

Ακόμη, η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση ενός ατόμου. Οι σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές, μαζί με την επανεκτίμηση των επιτευγμάτων και των αποτυχιών, μπορεί να προκαλέσουν αμφιβολίες και αβεβαιότητες για τον εαυτό του και τις ικανότητές του. Πολλά άτομα, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την κρίση μέσης ηλικίας, αναζητούν νέους τρόπους να εκφράσουν την ταυτότητά τους. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε νέες δραστηριότητες, την ανάπτυξη νέων ενδιαφερόντων ή την αλλαγή καριέρας».

«Η κρίση μέσης ηλικίας μπορεί να προσφέρει την ευκαιρία για βαθύτερη κατανόηση και επαναπροσδιορισμό της ταυτότητας, οδηγώντας σε μια πιο ολοκληρωμένη και αυθεντική ζωή».

Η κρίση της ταυτότητας του εαυτού μπορεί να αντιμετωπιστεί ως εξής: 

• Συνεχής Μάθηση και Ανάπτυξη: Η εμπλοκή σε νέες εκπαιδευτικές δραστηριότητες ή η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων μπορεί να βοηθήσει στην ανανέωση της ταυτότητας και στην αίσθηση επίτευξης.
• Αναθεώρηση και Καθορισμός Νέων Στόχων: Ο καθορισμός νέων, ρεαλιστικών στόχων μπορεί να δώσει κατεύθυνση και νόημα στη ζωή.
• Επανασύνδεση με Παλιές Αξίες και Πάθη: Η επιστροφή σε δραστηριότητες ή ενδιαφέροντα που μπορεί να έχουν παραμεληθεί μπορεί να βοηθήσει στην επανασύνδεση με τον εαυτό και στην ενίσχυση της ταυτότητας.
• Αναζήτηση Υποστήριξης: Η συμβουλευτική ή η ψυχοθεραπεία μπορεί να παρέχει υποστήριξη και καθοδήγηση κατά την αντιμετώπιση των αλλαγών στην ταυτότητα.