Ξερολιθιά: Τα όρια της ανθρωπιάς μας

Τον Οκτώβριο του 2020 κυκλοφόρησε ένα εξαιρετικά επίκαιρο βιβλίο από τις Εκδόσεις Τόπος. Ο λόγος για τη “Ξερολιθιά” του Βασίλη Τσιράκη. Νωρίτερα μας είχε συστηθεί με τα Σελανίκ (2012), Τα χρόνια ανάμεσα (2016), Οι Αλώβητοι (2019), ενώ το 2015 με την μικρού μήκους ταινία “Εναλλακτική λύση” κέρδισε Βραβείο Σεναρίου στο London Greek Festival. Δουλειές πλούσιες σε αρχειακό υλικό, ντυμένες με το απαιτούμενο μεράκι και την αγάπη του για την πόλη μας, τη Θεσσαλονίκη. Αυτή τη φορά το τοπίο αλλάζει. Παρακολουθούμε τις ζωές τεσσάρων ανθρώπων, δύο ζευγαριών που ξεκινούν μαζί και καταλήγουν χώρια.

Αθήνα 2004. Ο Άγγελος κι η Ηρώ. Ο Παύλος κι η Σόνια. Οι πρωταγωνιστές κι ένα προσφυγόπουλο να μας στοιχειώνει και να εξερευνά τα όρια της ανθρωπιάς μας μέσω μίας εσωτερικής διαδικασίας κάθε στιγμή. Το λαμπερό φαίνεσθαι μίας επίπλαστης ευημερίας και σαθρό είναι κάτω από τα εκατομμύρια που θυσιάστηκαν στο βωμό μίας εφήμερης Ολυμπιάδας. “Το χρήμα πηγαίνει στο χρήμα”. Μία έμμεση προοικονομία της καταστροφής που δεν άργησε να έρθει σε παγκόσμιο επίπεδο. “Θα έχουμε πατατράκ να το θυμηθείς”.

Το ανοιχτό παράθυρο αποτελεί σταθερό μοτίβο και δείχνει την ανάγκη διαφυγής του νου. Είναι κάτι που δεν αγοράζεται με χρήματα. Μία σκληρή απεικόνιση του νόμου της αγοράς. Ζωές που γίνονται κομμάτι της εργασίας. Άνθρωποι έχασαν τη γη κάτω από τα πόδια τους. “Πού να΄μαι; Ψάχνω για δουλειά”. Μία φράση τόσο κοινή στην εποχή μας. Παράλληλα το χαμηλό ποσοστό επαγγελματικής κινητικότητας αφήνει ελάχιστα περιθώρια ευελιξίας. Τα ΜΜΕ διαχρονικά διαδραματίζουν τον ρόλο τους αποπροσανατολίζοντας την κοινή γνώμη. “Όταν ζεις μες στην ηχορύπανση είναι δύσκολο να ακούσεις το τιτίβισμα των πουλιών”.

Λέξεις χαμένες σε μία εποχή παρακμής. Αυτογνωσία κι ενσυναίσθηση πρέπει να επιστρέψουν στην μνήμη μας. “Η ασθένεια οφείλεται στη στασιμότητα, η υγεία στη ροή”. Απομονώνω κάποιες φράσεις με σπουδαίο νόημα που βρίσκουν απόλυτη εφαρμογή στο δραματικό παρόν. “Ο φόβος έγινε μίσος”, “τα αγαπά κόποις κτώνται”, “η Τέχνη σε θέλει ολόκληρο”, “ποτέ μη ξεχάσεις από που ξεκίνησες”, “μην ηττηθείς, κανείς δεν αγοράζει τον νικημένο”, “η ζωή δεν έχει αξία αν δεν αφήσεις πίσω σου ένα αποτύπωμα” κι ο συγγραφέας αφήνει το δικό του ανεξίτηλο στίγμα με το έργο του.

Παιχνίδι με τα τραγούδια που γεννούν συναισθήματα σε μία εποχή που ο κανόνας λέει πως δε χωρούν συναισθηματισμοί. Αναδρομές στο παρελθόν κι αναφορές στις ιδιαιτερότητες μίας άλλης εποχής. Σήμερα η επικοινωνία, ο ρομαντικός κι οι σχέσεις (με το απαιτούμενο βάθος) έχουν δώσει τη θέση τους σε μεγάλο βαθμό στην ανταγωνιστικότητα και την προσωρινότητα. Οι άνθρωποι αρνούνται να αγαπήσουν και να αγαπηθούν. Δεν αντέχουν να πληγωθούν και οδηγούνται στην μοναξιά. Λειτουργούν με το ένστικτο, χαμένοι στους λαβύρινθους της φυλακής του burn out. “Ο φτωχός δε ζει, επιβιώνει”.

Η σημασία του Πολιτισμού είμαι θεμελιώδης για τον δημιουργό. Διαβάζοντας το βιβλίο στο μυαλό μου ήρθε το ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου,”Agora II-Δεσμώτες”. Η ιστορία αποτελεί συνέχεια. Ο βασιλιάς ήταν γυμνός όπως έδειξαν τα γεγονότα κι η πατρίδα μας πλήρωσε δίχως υπερβολή φόρο αίματος. Κάθε τέλος όμως σηματοδοτεί μία νέα αρχή, αρκεί μέσα σου να έχεις ξεκαθαρίσει τον δρόμο στον οποίο θα πορευτείς. Ένας διαρκής αγώνας είναι η ζωή. Το ζήτημα είναι να καταφέρεις να καθορίζεις τις επιθυμίες σου. Και στο φινάλε απάντηση σε όλα είναι ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, γι΄αυτό κι υιοθετούμε μία διαδρομή με αλληλεγγύη, ηθική, κατανόηση και συλλογικότητα.