Η Μάγισσα: ένα φεμινιστικό μανιφέστο
Σε μόλις δεύτερη προβολή στις ελληνικές αίθουσες.
Λέξεις: Γιώργος Τσιρακίδης
Ο Αμερικανός Robert Eggers κατάφερε με το κινηματογραφικό του ντεμπούτο να συμμετέχει προ διετίας στο διαγωνιστικό τμήμα του Sundance Film Festival, αλλά και να κερδίσει το βραβείο στην κατηγορία της Καλύτερης Σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ. Ακολούθησε η προβολή της «Μάγισσας» στα περισσότερα φεστιβάλ ταινιών τρόμου και φαντασίας στην Αμερική και τη Μεγάλη Βρετανία, για να καταλήξει στο Φεστιβάλ του Τορόντο, πριν τη διανομή της στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Η σκοτεινή ιστορία μιας οικογένειας Άμις φαίνεται να κέρδισε τους ανά τον κόσμο κριτικούς, οι οποίοι πολύ γρήγορα μιλούσαν για μία από τις καλύτερες ταινίες τρόμου της τελευταίας δεκαετίας. Σε συνδυασμό με μια ευφυέστατη προωθητική καμπάνια (προβλήθηκε σε 666 αίθουσες στην Αμερική, την ίδια περίοδο όπου η εκκλησία των σατανιστών ανακοίνωνε στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ότι η προβολή της ταινίας αγγίζει την έκσταση που νοιώθουν στη διάρκεια μιας τελετής) η «Μάγισσα» κατάφερε να μπει στη λίστα των πιο επιτυχημένων, τόσο καλλιτεχνικά όσο κι εμπορικά, θρίλερ της περασμένης χρονιάς. Δεν βρήκε ποτέ το δρόμο για τις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, παρά μόνο στη μία και μοναδική προβολή της στο περσινό Horrorant Film Festival.
Με αφορμή την προβολή της ταινίας στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης «ξαναδιαβάζουμε» το ανατριχιαστικό φιλμ του Eggers, ανυπομονώντας να βιώσουμε τον τρόμο που προκαλεί στην σκοτεινή αίθουσα.
Ο Eggers δημιουργεί ένα φιλμ από το υλικό που φτιάχνονται οι εφιάλτες. Αυτό του αρχέγονου φόβου του ανθρώπου για τις φιγούρες που κρύβονται στις σκιές, στις σκοτεινές γωνίες του δωματίου και στην άκρη του κρεβατιού τη νύχτα, παραμονεύοντας να εμφανιστούν τη στιγμή εκείνη που η λογική εγκαταλείπει το μυαλό και ο τρόμος κυριεύει κάθε εκατοστό του σώματος.
Στο επίκεντρο της ιστορίας της «Μάγισσας» συναντάμε μία οικογένεια χριστιανών τη στιγμή που εξορίζεται από την πουριτανική εκκλησία του χωριού όπου ζούσε και αποφασίζει να καταφύγει στο δάσος. Όταν, απροσδόκητα, θα εξαφανιστεί το νεογέννητο μέλος της οικογένειας, θα πυροδοτηθεί μία σειρά ανεξήγητών γεγονότων που θα τους πείσουν ότι στο σκοτεινό δάσος που εκτείνεται δίπλα στο σπίτι τους κατοικεί μία σατανική μάγισσα.
Κάθε πλάνο του Eggers καταφέρνει να προκαλέσει-τουλάχιστον- ανησυχία καθώς ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας του με αργούς και γεμάτους ένταση ρυθμούς. Ο υπόκωφος τρόμος κυριαρχεί καθώς η μορφή της μάγισσας είναι πάντοτε θολή και αδιευκρίνιστη. Ζει μέσα στο μυαλό των ηρώων και τους κυριεύει σαν ασθένεια που εξασθενεί σταδιακά το κορμί τους. Κάθε της εμφάνιση είναι τρομακτικότερη από την προηγούμενη, κλιμακώνοντας την ένταση μέχρι το εκπληκτικό φινάλε.
Η μουσική επένδυση του Mark Korven μοιάζει να αγκαλιάζει τις εικόνες του Eggers, θυμίζοντας πως ο κινηματογραφικός τρόμος είναι πάνω από όλα ένα παιχνίδι των αισθήσεων και όχι φθηνά jump scares.
Πέρα από την επιτυχία του φιλμ στο σινεμά του είδους, το The Witch προσφέρει πολλαπλές αναγνώσεις πάνω στον θρησκευτικό φονταμενταλισμό και τον τρόμο που προκαλεί στον συντηρητισμό η υπόνοια της εξέλιξης και του διαφορετικού. Στην περίπτωση της «Μάγισσας», αυτή η αλλαγή έρχεται μέσα από την έφηβη κόρη της οικογένειας, τη στιγμή μάλιστα που ξεκινάει η έμμηνος ρύση. Ο φόβος προς την απελευθέρωση της γυναικείας σεξουαλικότητας αποτελεί το βασικό θέμα των folktales της εποχής, στα οποία είναι βασισμένη και η πλοκή του φιλμ. Οι ιστορίες για τις μάγισσες, πριν και μετά την πυρά του Σάλεμ, αφορούσαν στο σύνολο τους τη γυναικεία χειραφέτηση και την αποστροφή που προκαλούσε στα συντηρητικά κομμάτια της κοινωνίας η απελευθέρωση του γυναικείου σώματος και της σεξουαλικής ορμής.
Ο Eggers δημιουργεί ένα φιλμ-ωδή στη γυναικεία αυτονόμηση, χωρίς να επιδίδεται ούτε στιγμή σε δραματικές φανφάρες και ηθικοπλαστικούς μονολόγους. Ρίχνει τη μάγισσα του στη φωτιά, αλλά οικειοθελώς, πλάθοντας ένα γυναικείο χαρακτήρα που αποφασίζει για τη μοίρα και το σώμα της περπατώντας σε ένα δρόμο γεμάτο αίμα και γελώντας πάνω από τις φλόγες. Για την ελευθερία της.
*Η Μάγισσα θα προβληθεί στην Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του αφιερώματος “Τρυφερή Ωμότητα”, την Κυριακή 4/2 στις 21.00 και τη Δευτέρα 5/2 στις 18.30. Στην Αποθήκη 1, στο Λιμάνι, αίθουσα Σταύρος Τορνές.
