Μαρτυρία από τη Νορβηγία: Εδώ διαχειριστήκαμε την πανδημία αλλιώς

Λέξεις: Γεωργία Κάρταλη

Συνήθως δε μου αρέσει να μιλάω για το θέμα της πανδημίας με φίλους και γνωστούς από την Ελλάδα, γιατί καταλήγω να αισθάνομαι ενοχές, μιας και ζω εντελώς διαφορετικά την κατάσταση εδώ στη Νορβηγία. Στη μικρή μας πόλη όλες οι δραστηριότητες συνεχίζονται κανονικά, τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο και στις δραστηριότητές τους, οι ενήλικες εργάζονται. Πού και πού βλέπεις κάποιον να κυκλοφορεί με μάσκα, όχι και τόσο συχνά πάντως. Βέβαια σε όλα τα καταστήματα πρέπει να ψεκάσεις με αντισηπτικό τα χέρια σου και να κρατάς απόσταση 2 μέτρων από τους υπόλοιπους, κάτι που οι ούτως ή άλλως συγκρατημένοι νορβηγοί καταφέρνουν να το εφαρμόσουν αρκετά ικανοποιητικά.

Η αρχή της πανδημίας το 2020 αιφνιδίασε τη χώρα λόγω μιας χρονικής συγκυρίας, λόγω των χειμερινών διακοπών που κάνουν όλοι εδώ κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου. Οι περισσότεροι επιλέγουν να πάνε στο εξωτερικό και κάπως έτσι, άρχισαν να καταφθάνουν στη χώρα τα πρώτα κρούσματα. Θυμάμαι το άγχος μας τότε, να βλέπουμε τη Νορβηγία στις πρώτες θέσεις σε αριθμό κρουσμάτων στις σχετικές διαδικτυακές λίστες, εκείνο τον καιρό που όλα γύρω από τον κορονοϊό ήταν τόσο νέα, άγνωστα και τρομακτικά.

Αρχές Μαρτίου έκλεισαν όλα τα σχολεία και οι εξωσχολικές δραστηριότητες. Οι επιχειρήσεις χωρίστηκαν σε εκείνες που ήταν απαραίτητο να συνεχίσουν να δουλεύουν απρόσκοπτα, όπως π.χ. η βιομηχανία παραγωγής τροφίμων, και σε εκείνες που έπρεπε να περιορίσουν ή και να σταματήσουν τη λειτουργία τους. Οι εργαζόμενοι που αναγκάστηκαν να βγουν σε άδεια, πήραν επιδότηση. Αρκετοί ξεκίνησαν να δουλεύουν το ίδιο διάστημα από το σπίτι τους. Τα παιδιά έκαναν μαθήματα από το σπίτι μέχρι το Μάιο, οπότε και ξανάνοιξαν τα σχολεία. Το κάθε παιδί είχε στο σπίτι το προσωπικό του τάμπλετ, που το παρέχει το σχολείο όχι λόγω κορονοϊού, αλλά σε όλους τους μαθητές από την πρώτη δημοτικού. Εκτός από τα μαθήματα, που γίνονταν από τις 9 εως τις 2, ο κάθε μαθητής έπρεπε να κάνει μια σειρά δραστηριοτήτων έξω στη φύση, γυμναστική ή καλλιτεχνικά, όπως φωτογραφία. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό ήταν εφικτό σε μεγαλύτερες πόλεις, πάντως στη δική μας των 10.000 κατοίκων, με πολύ ελεύθερο δημόσιο χώρο, όλο αυτό λειτούργησε πολύ ικανοποιητικά. Δεν περιοριστήκαμε μέσα στο σπίτι, μπορούσαμε να κάνουμε όσες βόλτες θέλαμε, αρκεί να μην ερχόμασταν σε επαφή με άλλους, και ιδίως σε κλειστούς χώρους. Μέσα στο Μάιο του 2020 τα σχολεία άνοιξαν και πάλι, όμως οι μαθητές χωρίστηκαν σε μικρότερα τμήματα. Τα παιδιά κάνανε διάλειμμα σε διαφορετικούς χώρους ανά τάξη, έτσι ώστε να έρχονται σε επαφή με όσο το δυνατόν λιγότερα άτομα. Και κάπως έτσι ξαναγυρίσαμε στην καθημερινότητα, λίγο μουδιασμένα στην αρχή, αλλά κατόπιν σχεδόν όπως πριν.

Το καλοκαίρι, μετά από συστάσεις της πολιτικής ηγεσίας, η πλειοψηφία των Nορβηγών προτίμησε να κάνει διακοπές εδώ, το ίδιο κι εμείς. Όσοι πήγαν τελικά στο εξωτερικό, γυρίζοντας όφειλαν να μπουν σε καραντίνα για τουλάχιστον 10 μέρες. Εδώ και αρκετό καιρό πάντως, τα σύνορα είναι κλειστά. Απαγορεύεται να μπεις στη χώρα, και αυτό είναι ένα γεγονός που δημιούργησε πολλά προβλήματα, μιας και η Νορβηγία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους ξένους εργαζόμενους από την ευρωπαϊκή οικονομική ζώνη και από τις χώρες της Βαλτικής.

Τα μέτρα που ισχύουν αυτή τη στιγμή είναι απόσταση 2 μέτρων ή χρήση μάσκας όπου δεν είναι εφικτό να κρατηθεί αυτή η απόσταση, απαγόρευση συναθροίσεων άνω των 10 ατόμων, απαγόρευση αθλητικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων σε περιοχές με αυξημένα κρούσματα. Πολλά μέτρα έχουν τοπικό χαρακτήρα, οπότε αν μιλήσετε με άλλους Έλληνες στη Νορβηγία, ίσως σας πουν κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτά που σας ανέφερα.

Για να μην σας κουράζω πολύ, ποτέ μέχρι τώρα δεν ενοχοποιήθηκαν και στοχοποιήθηκαν οι πολίτες για τη διασπορά του ιού. Ακόμα και σε πολύ εξόφθαλμες περιπτώσεις παράβασης των μέτρων, δεν βγήκε κανένας στα κανάλια να κουνήσει το δάχτυλο για ατομικές ευθύνες κτλ. Ανακοινώσεις βγάζει μόνο το υπουργείο υγείας και η πρωθυπουργός, δεν βγαίνουν όλοι της κυβέρνησης στην τηλεόραση να αλληλοαναιρούνται για τα μέτρα που θα παρθούν. Όσο για τα εμβόλια, είναι βέβαια πολύ σημαντικά, αλλά δεν καλλιεργήθηκε η εικόνα και η προσδοκία πως είναι η μοναδική σωτηρία μας. Ένα από τα κυριότερα ζητήματα στο δημόσιο διάλογο εδώ, είναι η ψυχολογική επιβάρυνση της πανδημίας στα παιδιά και στους νέους, πως μπορούν να μειωθούν οι συνέπειες.

Δεν είναι όλα τέλεια πάντως, η εξέλιξη της πανδημίας και οι μεταλλάξεις του ιού ανησυχούν ιδιαίτερα τους ειδικούς εδώ. Επιπλέον, η πανδημία έχει και εδώ στη Νορβηγία ταξικό πρόσημο, τα φτωχότερα στρώματα έχουν επιβαρυνθεί περισσότερο από την κατάσταση. Οι κοινωνικές ανισότητες δεν είναι τόσο έντονες όσο σε άλλες δυτικές χώρες, όμως είναι υπαρκτές κι εδώ. Μετά το Πάσχα έχουν προγραμματιστεί απεργειακές κινητοποιήσεις σε πολλούς κλάδους που είδαν μείωση στο μισθό τους.