Μια μέρα στο παλιό ψυχιατρείο του Ολύμπου

Λέξεις-Εικόνες: Μάγδα Μαυρίδου

Πρώτη ανάμνηση που έχω από το ψυχιατρείο στην Πέτρα είναι από το 1999 όταν ένα δυσάρεστο γεγονός μας έφερε πρώτη φορά στο χωριό και έκτοτε συχνά για να κάνουμε περιπατητικές διαδρομές στον Όλυμπο. Τότε και κάθε άλλη φορά, καθώς οδηγούσαμε προς το χωριό και λίγο έξω από αυτό, οι τρόφιμοι του ψυχιατρικού νοσοκομείου, πηδούσαν τον φράχτη που χώριζε τον προαύλιο χώρο του από τον δρόμο και σταματούσαν τα αμάξια για να ζητήσουν τσιγάρα. Ήταν σταθερή και απαραίτητη διαδικασία, τα διόδια για να μπεις στην Πέτρα. Το 2004 έκλεισε το ψυχιατρικό νοσοκομείο και ερήμωσε ο δρόμος και μαζί και το κτίσμα που το στέγαζε.

Το αρχικό κτίσμα κατασκευάστηκε τον 12ο αιώνα μ.Χ. ως Ιερά Μονή Πέτρας και αποτελούνταν από ένα λιθόχτιστο τετράγωνο κτίσμα με 60-70 κελιά μοναχών στο κέντρο του οποίου βρισκόταν το Καθολικό της Μονής. Το Καθολικό διατηρείται μέχρι σήμερα, κηρύχθηκε διατηρητέο το 1982 ως Ι. Ναός Εισοδίων της Θεοτόκου και στεγάζει μια εικόνα του 14ου αιώνα της Παναγίας Πέτρας της Ολυμπιώτισσας και μια εικόνα του 16ου αιώνα των Εισοδίων της Θεοτόκου. Στις γιορτές των Εισοδίων της Θεοτόκου και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η Ιερά Μητρόπολη τελεί στο ναό Λειτουργία ή μεταφέρει τις εικόνες σε άλλους ναούς για προσκύνημα.

Το 1925, επι δικτάτορα Παγκάλου, έγινε απαλλοτρίωση της έκτασης της Ιεράς Μονής η οποία αριθμούσε 43.000 στρέμματα γης. Σε αυτήν την έκταση συμπεριλαμβάνονταν δάσος, βοσκοτόπια και άγονοι αγροί. Μετά από πολύχρονη διαδικασία ο χώρος λειτούργησε τελικά το 1939 ως νοσοκομείο άπορων «φυματιούντων» και η όλη έκταση παρέμενε ως περιουσία του νοσοκομείου ώστε αυτό να έχει προσόδους για τους άπορους ασθενείς του. Εκείνη την περίοδο κατασκευάστηκε, πάνω στο αρχικό πετρόκτιστο κτίσμα των κελιών, το σημερινό κτίσμα που περιβάλλει το καθολικό και φιλοξενούσε 350 κλίνες. Μαζί με αυτό το κεντρικό κτίσμα κατασκευάστηκαν και μικρότερα περιφερειακά για να στεγάσουν βοηθητικές χρήσεις του σανατορίου, κτήρια διοίκησης, πλυντήρια κλπ.

Επί μια άλλης δικτατορίας, αυτής των συνταγματαρχών, το 1969, και αφού λειτούργησε για 30 χρόνια ως σανατόριο και φιλοξένησε περίπου 5000 ασθενείς , μετατράπηκε σε Ψυχιατρικό Νοσοκομείο. Το 2004 έφυγε ο τελευταίος τρόφιμος και το 2012 έκλεισε επίσημα οριστικά.

Έκτοτε ο χώρος αυτός, με την τόσο μεγάλη ιστορία, που βρίσκεται σε έναν τόπο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, παραμένει ανεκμετάλλευτος περιμένοντας το επόμενο βήμα που θα του δώσει ζωή. Οι πολλοί εμπλεκόμενοι φορείς και η γραφειοκρατία, καθιστούν δύσκολο το εγχείρημα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα ιδιοκτησιακό καθεστώς που εμπλέκει το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και την Ιερά Μητρόπολη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος.

Την Δευτέρα 19 Αυγούστου 2019 έγινε για πρώτη φορά μια πολιτιστική εκδήλωση στον χώρο η οποία συμπεριλάμβανε ξενάγηση και συναυλία, με στόχο να δώσει το στίγμα πως μπορεί να προχωρήσει η αναζωογόνηση του χώρου. Η συναυλία έδωσε ζωντάνια στο κτίσμα της Ψυχιατρικής Κλινικής και έδειξε ότι υπάρχει ένας χώρος που μπορεί να προσφέρει με ποικίλους τρόπους, πολιτιστικούς, θρησκευτικούς, τουριστικούς, όχι μόνο στην τοπική κοινωνία της Πέτρας και των γύρω χωριών αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία της Βορείου Ελλάδος.

Η εκδήλωση αυτή έγινε με συνεργασία του Πολιτιστικού Συλλόγου Πέτρας Ολύμπου «Η Λόκοβη» και του Χρήστου Πεολίδη, ιδρυτή της εταιρείας προώθησης της περιοχής «Olympetra», υπό την αιγίδα της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας, του Δήμου Κατερίνης, την αρωγή του Γενικού Νοσοκομείου Κατερίνης και την συγκατάνευση της Ιεράς Μητρόπολης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος.

www.facebook.com/Πολιτιστικός-Σύλλογος-Πέτρας-Ολύμπου-Η-Λόκοβη-106304506102773/ www.facebook.com/olympetra