Μην πυροβολείτε το Green Book!

”The ref made a bad call”. Τα λόγια του Σπάικ Λι για την ταινία του Πίτερ Φαρέλι, που κατάφερε να αναδειχθεί ως η καλύτερη της χρονιάς στα φετινά Όσκαρ, είναι για πολλούς μόνιμη επωδός στα χείλη όταν καλούνται να σχολιάσουν το πώς ψήφισε τελικά η Ακαδημία.

ΔΕΙΤΕ ΣΧΕΤΙΚΑ: Όταν ο Σπάικ Λι άκουσε Green Book και έφυγε νευριασμένος από την αίθουσα

Το ”Green Book”, για όλους τους επικριτές του, είναι μια ταινία που αλλοιώνει την πραγματική ιστορία στην οποία βασίζεται, χρησιμοποιεί τον μαύρο χαρακτήρα για να εξιλεώσει τον λευκό, ρατσιστή αντιήρωα και πάνω από όλα – μη γελιόμαστε – είναι δημιουργία ενός σκηνοθέτη που κουβαλά στο δισάκι του φιλμ όπως «ο Ηλίθιος και ο Πανηλίθιος», «Εργένηδες για μια εβδομάδα», «Εγώ, αυτή και ο εαυτός μου», «Κάτι τρέχει με τη Μαίρη» και άλλες δεύτερης κατηγορίας κινηματογραφικές παραγωγές.

Πώς τόλμησε, λοιπόν, ο Πίτερ Φαρέλι να κοιτάξει στα μάτια τον Αλφόνσο Κουαρόν, τον Γιώργο Λάνθιμο και τον έξαλλο Σπάικ Λι και να κρατήσει στα χέρια του το πιο σημαντικό χρυσό αγαλματίδιο της βραδιάς;

Με πλήρη επίγνωση ότι έφτιαξε μια ταινία που δεν είναι γροθιά στο στομάχι, αλλά καθρέφτης στο σπίτι κάθε απαίδευτου μικροαστού με ρατσιστικά ένστικτα, λέω εγώ. Και σε καμία περίπτωση δεν έχω τις γνώσεις ενός κριτικού κινηματογράφου, ιδιότητα την οποία βαθιά εκτιμώ, αλλά απαντώ εξ ονόματός του δύστυχου (!) Φαρέλι βασισμένη στην αίσθηση που μου άφησε το «Πράσινο Βιβλίο».

Να το πω πολύ απλά: δε χρειάζεται κάθε ταινία για το φυλετικό ζήτημα στην Αμερική να είναι όπως το «12 Χρόνια Σκλάβος» (Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας το 2014, σε σκηνοθεσία του σπουδαίου Στιβ ΜακΚουίν). Και αυτό αυτομάτως δε σημαίνει ότι πρέπει να καταλήξουμε σε μία απολίτικη προσέγγιση της κατάστασης, η οποία σαφώς έχει βαθιές ρίζες στο ιστορικό παρελθόν και εξακολουθεί να ταλαιπωρεί πλήθος Αφροαμερικανών που δέχονται στο πετσί τους τη βία της λευκής εξουσίας στις ΗΠΑ του Τραμπ.

Στο Green Book, όμως, συμβαίνει κάτι εξαιρετικά χρήσιμο ως εργαλείο κοινωνικής μεταβολής. Ο άξεστος, Ιταλοαμερικανός περιθωριακός τύπος γίνεται σοφέρ ενός εκλεπτυσμένου μαύρου μουσικού και ο έμφυτος φόβος του απέναντι στο διαφορετικό και το ξένο οδηγείται στον κάλαθο των αχρήστων όσο η σχέση των δύο εξελίσσεται φυσικά και αβίαστα σε ένα roadtrip περιοδείας στον σκληρό αμερικανικό Νότο. Εκείνος (Βίγκο Μόρτενσεν), που στην αρχή της ιστορίας δεν θέλει να βλέπει μπροστά του άλλο χρώμα δέρματος, καταλήγει να δουλεύει για τον άλλο (Μαχερσάλα Αλί) και να τον προστατεύει από τις βίαιες λεκτικές και σωματικές επιθέσεις στα άτεγκτα νότια εδάφη της χώρας.

Ο Μόρτενσεν, δικαίως υποψήφιος για βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου, υποδύεται έναν ρόλο που μπορεί άνετα να κλείσει το μάτι σε κάθε μισάνθρωπο του πλανήτη, που πνίγεται στο φαρμάκι του χωρίς όμως να έχεις δηλητηριώδεις ιδεολογικές ρίζες. Σκεφτείτε το, πόσους – εκ των συνθηκών ακαλλιέργητους – ανθρώπους ξέρετε που βρίζουν μπροστά στην τηλεόραση τους μετανάστες αλλά το επόμενο πρωί κάνουν παρέα μαζί τους και πίνουν μαζί τσίπουρο στο καφενείο της γειτονιάς, λέγοντας «άλλο αυτό», χωρίς να μπορούν να αξιολογήσουν τη στάση τους και να πάνε ένα βήμα παραπέρα; Η δική μου απάντηση είναι πολλούς, και για αυτό το «Πράσινο Βιβλίο» είναι ένα οικουμενικό φιλμ που δεν κουνάει το δάχτυλο, δεν απομακρύνει αλλά αντιθέτως προσεγγίζει με μαεστρία τον μέσο θεατή.

Αν τώρα ο μέσος θεατής δεν αφορά τα Όσκαρ, αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό θέμα για το οποίο θα πρέπει πρώτα να μιλήσουν ειλικρινά οι επικριτές του Green Book. Δεν πρέπει τα Όσκαρ να βραβεύουν ταινίες που έχουν ευκολότερη πρόσβαση, θεματικά και εκ του κινηματογραφικού αποτελέσματος, στην ευρεία μάζα; Ιδού η απορία…

BREAKING: “Green Book” wins the Oscar for best picture #Oscars https://t.co/gkGQFlkCFK pic.twitter.com/OmL7DAHV5f

— CBS News (@CBSNews) February 25, 2019

Υ.Γ.: Ο Πίτερ Φαρέλι δεν ήταν στην πεντάδα των υποψηφίων για Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Ας βρούμε τη χρυσή τομή σε αυτό το δεδομένο. Και καλή καρδιά. You only win when you maintain your dignity, που λέει και ο βραβευμένος με Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου Μαχερσάλα Αλί ως Ντον Σίρλεϊ…