Μήπως με την αλλαγή ώρας, αλλάζει και η ψυχολογία μας;
Πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου καλούνται να συμμετάσχουν σε έρευνα, που εξετάζει τον τρόπο που η μετάβαση στη χειμερινή ώρα, επηρεάζει την ευημερία τους
Η προοπτική των πιο σκοτεινών απογευμάτων σε κάνει να αισθάνεσαι πιο σκυθρωπός, ή χαίρεσαι γιατί απολαμβάνεις μια επιπλέον ώρα στο κρεβάτι σου το πρωί;
Οι επιστήμονες ξεκινούν μια μελέτη, για να κατανοήσουν πώς η ετήσια μετάβαση στη χειμερινή ώρα, επηρεάζει την ευημερία και την αντίληψη του χρόνου των ανθρώπων.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα ρολόγια πρόκειται να γυρίσουν πίσω στις 02:00, την Κυριακή 27 Οκτωβρίου. Προηγούμενες μελέτες, έχουν εστιάσει στις αρνητικές επιπτώσεις της εαρινής μετάβασης στη θερινή ώρα, στον ύπνο των ανθρώπων, τη γνωστική απόδοση και την τάση για ατυχήματα, αλλά λιγότερο γνωστά είναι, για την αλλαγή του φθινοπώρου, ή για τον τρόπο με τον οποίο, τα εξαμηνιαία γεγονότα, επηρεάζουν την αντίληψή μας για το πέρασμα του χρόνου.
«Ενδιαφέρομαι να προσπαθήσω να καταλάβω πώς αισθάνεται κανείς, όταν η καθημερινή αίσθηση του χρόνου διαταράσσεται από μια εξωτερική δύναμη: Αισθάνεστε ότι έχετε περισσότερο ή λιγότερο χρόνο και υψηλότερα ή χαμηλότερα επίπεδα ευημερίας;» δήλωσε η καθηγήτρια Ruth Ogden, στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ, η οποία ηγείται της μελέτης.
«Ο χρόνος είναι ένα εξαιρετικά παραμελημένο στοιχείο της ψυχολογίας. Η ζωή μας είναι δομημένη από ένα ρολόι και όλοι έχουμε μια εσωτερική αναπαράσταση του χρόνου, αλλά έχουμε πραγματικά κακή κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον χρόνο και αν θα μπορούσαμε, ενδεχομένως, να τροποποιήσουμε τις εμπειρίες των ανθρώπων για το χρόνο για να δημιουργήσουμε βελτιώσεις στην ευημερία».
Η μελέτη αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου έργου, που διερευνά πώς οι εξωτερικές διαταραχές μπορούν να επηρεάσουν την αίσθηση του χρόνου των ανθρώπων. Η Ogden, άρχισε να ενδιαφέρεται για αυτό το πεδίο έρευνας αφού ενεπλάκη σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο πανεπιστήμιο, κατά τη διάρκεια του οποίου βίωσε μια αίσθηση επιβράδυνσης του χρόνου.
Έκτοτε, έχει διερευνήσει πώς άλλα συναισθηματικά εμφανή γεγονότα, όπως η περίοδος της πανδημίας και του Covid, μπορούν να στρεβλώσουν την αντίληψη του χρόνου. «Διαπίστωσα ότι οι άνθρωποι που το αντιμετώπιζαν καλά και είχαν χαμηλότερα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης ή στρες, βίωσαν ένα σχετικά γρήγορο lockdown, ενώ οι άνθρωποι που είχαν αργό lockdown, ήταν εκείνοι που ήταν πιο κοινωνικά απομονωμένοι, καταθλιπτικοί ή λιγότερο ικανοποιημένοι με τα επίπεδα κοινωνικής αλληλεπίδρασής τους», δήλωσε ο Ogden.
Ξεχωριστή έρευνα έχει διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που αγωνίζονται με χρόνιο πόνο βιώνουν, επίσης, μια διαστρεβλωμένη αίσθηση του χρόνου. “Εγείρει αυτή την ενδιαφέρουσα ιδέα, ότι η εμπειρία μας από το χρόνο είναι ενσωματωμένη στο τραύμα”, δήλωσε η Ogden.
Αυτή η μελέτη, είναι διαθέσιμη προς όλους του ενήλικους πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου και συμπεριλαμβάνει την συμπλήρωση μιας διαδικτυακής έρευνας για την καθημερινότητά τους, αλλά και για τη χρονική πίεση που βιώνουν. Η φόρμα αυτή, μπορεί να συμπληρωθεί, είτε την εβδομάδα πριν την αλλαγή της ώρας, την αμέσως επόμενη εβδομάδα, ή και τις δύο αυτές εβδομάδες.
Μια απορία, στην οποία επιθυμεί να δώσει απάντηση η Ogden, μαζί με τους συναδέλφους της, είναι εάν οι κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες, ή εκείνοι που αγωνίζονται με την πίεση χρόνου, όπως οι πολυάσχολοι γονείς, βιώνουν την αλλαγή της ώρας διαφορετικά, από τους ανθρώπους που έχουν περισσότερο έλεγχο του χρόνου τους.
“Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, η σχέση μεταξύ χρόνου και εξουσίας, αλλά και πώς όταν άλλοι άνθρωποι έχουν τον έλεγχο του χρόνου, δημιουργούνται άδικες συνθήκες, προς συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες”, δήλωσε η καθηγήτρια Patricia Kingori, κοινωνιολόγος στο Κέντρο Ethox, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η οποία ηγείται του συνολικού έργου.
Για παράδειγμα, η Kingori και οι Βραζιλιάνοι συνάδελφοί της εργάζονται με γυναίκες των οποίων τα παιδιά αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμα προβλήματα ως αποτέλεσμα της μόλυνσης από τον ιό Zika. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, υπάρχει μόνο ένα μικρό παράθυρο κατά τη διάρκεια του οποίου, τέτοια άτομα μπορούν να υποβάλουν αξίωση κατά του κράτους, “ωστόσο, όταν οι άνθρωποι έχουν βιώσει τραύμα, συχνά δεν είναι σε θέση να συγκεντρώσουν τους πόρους για να κάνουν τα πράγματα εγκαίρως, για να τηρήσουν αυτή την προθεσμία, παρόλο που μπορεί επίσης να αισθάνονται σαν να έχει επιβραδυνθεί ο χρόνος“», είπε.
Ένα άλλο παράδειγμα, είναι η κοινωνική πίεση που αισθάνονται πολλές γυναίκες για να αποκτήσουν παιδιά κατά τη διάρκεια ενός πολύ στενού παραθύρου της γόνιμης ζωής τους -(γενικά μεταξύ των μέσων της δεκαετίας των 20 και των μέσων της δεκαετίας των 30). “Έχω δουλέψει τόσο με έφηβες μητέρες, όσο και με μεγαλύτερες γυναίκες που παρακολουθούν κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης και ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα, είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις, οι γυναίκες συχνά ένιωθαν ότι είχαν πιαστεί σε λάθος χρόνο, παρόλο που βιολογικά θα μπορούσαν να κάνουν παιδιά”, δήλωσε η Kingori. “Ο έλεγχος του χρόνου είναι ένα είδος ήπιας δύναμης που δρα πάνω μας με τρόπους που συχνά μας κάνουν να νιώθουμε καθυστερημένοι, ανεπαρκείς ή όχι αρκετά σωστοί, και όμως συχνά δεν το βλέπουμε ως μια μορφή εξουσίας”.
Ο μακροπρόθεσμος στόχος του έργου, είναι να εντοπίσει στρατηγικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση τέτοιων ανισοτήτων, οδηγώντας ενδεχομένως σε βελτιώσεις στην ατομική και κοινωνική ευημερία.
“Για μένα, η αλλαγή της ώρας μας δίνει μια μικρή εικόνα για το τι συμβαίνει όταν αλλάζει η ώρα για όλους τους άλλους, αλλά δεν έχει αλλάξει με τον ίδιο τρόπο για εσάς ή όταν η κοινωνία επιβάλλει κάποιο περιορισμό στο χρόνο σας”, δήλωσε ο Ogden. “Εγείρει επίσης ενδιαφέρουσες ιδέες, όπως πρέπει να έχουμε ένα ανθρώπινο δικαίωμα για το χρόνο;”
