Μπορεί το Love bombing να γίνει ο εφιάλτης σου;
Τα σημάδια του και πώς να προστατευτείς
“Το πρώτο διάστημα της σχέσης μας, βίωνα το Love bombing από πλευράς του, άκουγα διαρκώς, πως είμαι η γυναίκα της ζωής του και δεν υπήρχε καμία άλλη σαν εμένα. Έπειτα, ήθελε να γίνει ελεγκτικός, με ρωτούσε διαρκώς που βρίσκομαι και ήθελε να είμαστε συνέχεια μαζί, κάπως έτσι περιορίστηκα, απομακρύνθηκα από τους φίλους μου και την οικογένειά μου.
Όταν πια είχα μείνει μόνη μαζί του, ήρθε το gaslighting, “δεν είσαι πολύ όμορφη, ούτε έξυπνη”, “είσαι άχρηστη”, “με χρειάζεσαι” θυμάμαι να μου λέει”. Με ρωτούσε πόσα χρήματα βγάζω τον μήνα και μου έλεγε πως πρέπει να βγάλω παραπάνω. Διαρκώς αιωρούνταν ο βασικός κανόνας της πατριαρχίας, το ότι δηλαδή εκείνος ήταν άντρας κι εγώ γυναίκα με ό,τι συνεπάγεται με αυτό. Με μείωνε καθημερινά κι εγώ προσπαθούσα να αντεπεξέλθω γιατί αισθανόμουν λίγη μπροστά του. Κάποια στιγμή μου έπαιρνε τον μισθό, για να είμαι εξαρτημένη από εκείνον, έπρεπε να του ζητάω χρήματα, για τα πάντα.” είχε περιγράψει στην Parallaxi μία γυναίκα που βίωσε την σωματική και την ψυχολογική κακοποίηση από τον σύντροφο της.
Ένα άλλο θύμα ψυχολογικής κακοποίησης περιγράφει: “Ήμασταν μαζί 2 χρόνια από απόσταση, στην αρχή ήταν όλα βγαλμένα από ταινία, με φρόντιζε πολύ. Θυμάμαι είχα κάποιες δερματίτιδες στο πρόσωπο και έβαζα μία κόκκινη κρέμα γύρω από τα χείλια μου και για να μην αισθάνομαι άσχημα πασάλειβε μερέντα στα ίδια σημεία. Με θαύμαζε πολύ, ρωτούσε συνέχεια να μάθει πράγματα για την δουλειά μου, τι μουσική ακούω, μου έκανε αδιανόητα μεγάλες ερωτικές εξομολογήσεις, με ευχαριστούσε κάθε μέρα που με γνώρισε, μου έλεγε κάθε λεπτό πως μ’ αγαπάει και πως είναι ερωτευμένος μαζί μου.
Αυτά όλα τα μεγάλα λόγια και οι ελάχιστες πράξεις με έκαναν να πιστέψω πως είναι ο έρωτας της ζωής μου και πως δεν θα έβρισκα πουθενά την χημεία που είχαμε μεταξύ μας. Μέχρι που ξεκίνησαν τα προβλήματα μεταξύ μας λόγω απόστασης και λόγω χειριστικών προσώπων στο περιβάλλον του.
Από εκεί που ήμουν η μία και μοναδική ξαφνικά με μείωνε, εγώ από την άλλη έμενα σπίτι όλη μέρα για να με πάρει όποια ώρα μπορούσε εκείνος βιντεοκλήση, χτυπούσε το κινητό μου 3-4 η ώρα το βράδυ και μιλούσαμε με τις ώρες και μου έλεγε πως με βαρέθηκε, πως έχω χάσει την δυναμικότητα μου, πως δεν του κάνω. Κι εγώ αισθανόμουν γυμνή, η διάθεση μου εξαρτιόταν αποκλειστικά και μόνο από την διάθεση του και το πως θα ξυπνήσει και το αν τελικά θέλει να μείνουμε μαζί ή όχι. Κάθε μέρα περνούσα έναν Γολγοθά, δεν έτρωγα, δεν κοιμόμουν.
Από εκεί που μου είχε δώσει τα πάντα ξαφνικά τα πήρε όλα πίσω και κυρίευε την ίδια μου την ζωή. Αναρωτιόμουν διαρκώς “τι του έχω κάνει και γιατί μου συμπεριφερόταν έτσι.” Μετρούσα τις λέξεις που ξεστόμιζα, όταν του έλεγα πως όταν γνωριστήκαμε ήταν τρυφερός και στοργικός μου έλεγε πως φταίω. Αυτό που με σόκαρε πιο πολύ, ήταν πως μία μέρα με αγκάλιαζε και κοιτούσε τον εαυτό του στον καθρέφτη, εκεί ξύπνησα κατάλαβα πως κάτι δεν πάει καλά, πολύ αργά βέβαια διότι τα συναισθήματα που μου είχαν απομείνει αφορούσαν όλα εκείνον. Κατάλαβα πως μου έκανε lovebombing αφού χωρίσαμε και μέσω του ψυχοθεραπευτή μου, που προσπαθούσε να μου εξηγήσει πως με τις κινήσεις της αρχής μου πήρε όλο τον έλεγχο και τον έκανε δικό του.”
Το Love bombing ως όρος εμφανίστηκε και προβλημάτισε την κοινωνία τα τελευταία χρόνια στα οποία και οι κακοποιήσεις των γυναικών έχουν αυξηθεί δραματικά. Πρόκειται λοιπόν, για μια τακτική χειρισμού, όπου το άτομο ή ο κακοποιητής προσφέρει υπερβολική αγάπη, στοργή, προσοχή και κομπλιμέντα στην αρχή μιας σχέσης για να δημιουργήσει εξάρτηση και να ελέγχει τον άλλο. Αυτή η συμπεριφορά συνδέεται συχνά με την συναισθηματική κακοποίηση και την ψυχολογική βία. Τα θύματα κακοποίησης συνήθως αναγνωρίζουν τη φάση του “love bombing” αφού έχουν ήδη βιώσει αρνητικές εμπειρίες, επίσης, συχνά δεν συνειδητοποιούν ότι βρίσκονται υπό αυτήν τη μορφή χειραγώγησης μέχρι να εξελιχθεί η κακοποιητική συμπεριφορά.
Σύμφωνα με έρευνες σε τοξικές σχέσεις, πολλές γυναίκες (και άνδρες) αναφέρουν ότι οι κακοποιητές τους ήταν εξαιρετικά στοργικοί και ευχάριστοι στην αρχή, με υπερβολική αγάπη, δώρα και προσοχή, αλλά σταδιακά η συμπεριφορά αυτή μετατράπηκε σε έλεγχο, απομόνωση και βία.
Το love bombing μπορεί να ταυτιστεί ή να συνδεθεί με άτομα που έχουν διαταραχές προσωπικότητας, ειδικά τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (NPD). Οι ναρκισσιστές είναι γνωστοί για τη χρήση αυτού και με αυτόν τον τρόπο μπορούν να κατακτήσουν το θύμα τους και στη συνέχεια να το χειραγωγήσουν και να το ελέγχουν. Όταν το θύμα αρχίζει να εξαρτάται συναισθηματικά, η συμπεριφορά του θύτη μεταβάλλεται και μπορεί να γίνει καταχρηστική ή ελεγκτική. Το love bombing επικρατεί σε σχέσεις όπου υπάρχει ανισορροπία εξουσίας, τα θύματα μπορεί να βιώνουν αυξημένα επίπεδα άγχους και ανασφάλειας, καθώς συχνά φοβούνται ότι θα χάσουν την προσοχή και την “αγάπη” του δράστη.
Οι ψυχολογικές συνέπειες του είναι σοβαρές, καθώς έρευνες δείχνουν ότι τα θύματα μπορεί να αναπτύξουν σύνδρομο εξάρτησης από τον κακοποιητή τους. Τα θύματα επίσης, εμφανίζουν αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και συναισθηματικής εξουθένωσης, καθώς η συμπεριφορά του δράστη μεταβάλλεται από υπερβολική αγάπη σε καταχρηστική ή αδιάφορη στάση. Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της έκθεσης στο love bombing περιλαμβάνουν την ανάπτυξη διαταραχών όπως το σύνδρομο μετατραυματικού στρες (PTSD) και την κατάθλιψη. Τα θύματα έχουν αναφέρει σε έρευνες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, αίσθημα ανεπάρκειας και δυσκολίες στην εμπιστοσύνη άλλων ανθρώπων.
H ψυχολόγος Ειρήνη Σπύρα αναφέρει πως το «Love bombing» είναι μια τακτική συναισθηματικής χειραγώγησης, όπου κάποιος κατακλύζει ένα άλλο άτομο με υπερβολικές εκδηλώσεις αγάπης, προσοχής και στοργής, σε σύντομο χρονικό διάστημα (π.χ. “είσαι η αγάπη της ζωής μου” μετά από λίγες μόνο μέρες γνωριμίας):
“Συνήθως χρησιμοποιείται για να δημιουργηθεί μια γρήγορη συναισθηματική σύνδεση ή να κερδηθεί η εμπιστοσύνη του ατόμου, με σκοπό να το ελέγξει ή να το χειραγωγήσει αργότερα. Οι πράξεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν συνεχή κομπλιμέντα, δώρα, μηνύματα, κλήσεις ή και πολύ ρομαντικές ή υπερβολικές εκδηλώσεις αγάπης. Ωστόσο, μόλις επιτευχθεί η επιθυμητή εγγύτητα, συχνά ακολουθούν απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά, με σκοπό τον έλεγχο ή την καταπίεση του άλλου ατόμου.”
Για να μπορέσεις να διαχειριστείς μια τέτοια κατάσταση είναι σημαντικό να έχεις επίγνωση των σημάτων και να θέσεις υγιή όρια από την αρχή της σχέσης. Ακολουθούν μερικές στρατηγικές που μπορούν να σε βοηθήσουν, όπως εξηγεί η κ. Ειρήνη Σπύρα:
- Προειδοποιητικά Σημάδια
– Υπερβολική προσοχή & Βιασύνη στη δέσμευση: Αν νιώθεις πίεση να προχωρήσεις γρήγορα σε μια σοβαρή σχέση χωρίς να υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για να γνωριστείτε καλά.
– Μη ρεαλιστικές προσδοκίες: Αν το άλλο άτομο δημιουργεί την αίσθηση ότι είσαι τέλειος/α και ότι η σχέση είναι «μοναδική» από την αρχή.
- Υγιή Όρια
– Αν σου στέλνει συνεχώς μηνύματα ή σε καλεί ασταμάτητα, επίλεξε να βάλεις όρια όταν κάποιος είναι υπερβολικά πιεστικός ή απαιτητικός.
– Αν το άτομο αντιδρά αρνητικά όταν προσπαθείς να επιβάλεις όρια, είναι πιθανό να χρησιμοποιεί το «love bombing» για να σε χειραγωγήσει.
- Δώσε Χρόνο στη Σχέση
– Μια υγιής σχέση εξελίσσεται σταδιακά, με αμοιβαία κατανόηση και χωρίς πίεση, η οποία βασίζεται στην ισότητα και τον σεβασμό.
– Δώσε χρόνο για να γνωρίσεις τον άλλον πραγματικά και να αξιολογήσεις αν υπάρχει ουσιαστική σύνδεση και αμοιβαία κατανόηση.
- Αξιολόγησε τις Πράξεις, Όχι μόνο τα Λόγια
– Τα λόγια μπορεί να είναι εντυπωσιακά, αλλά οι πράξεις είναι πιο σημαντικές. Δες αν το άλλο άτομο δείχνει σεβασμό, ενδιαφέρον και αλληλοκατανόηση μέσα από τις πράξεις του.
- Συμβουλέψου Έμπιστα Πρόσωπα
– Ένα χαρακτηριστικό του «love bombing» είναι ότι το άτομο μπορεί να προσπαθήσει να σε απομονώσει από φίλους ή οικογένεια, προκειμένου να αυξήσει την εξάρτησή σου από αυτόν/αυτήν. Διατήρησε τις επαφές σου και μοιράσου τις ανησυχίες σου με τα κοντινά σου άτομα.
- Αναγνώριση της Σκοπιμότητας
– Αν παρατηρείς ότι η υπερβολική στοργή συνοδεύεται από χειριστικές συμπεριφορές, όπως ζήλια, έλεγχο ή απαιτήσεις, είναι σημαντικό να το αναγνωρίσεις και να απομακρυνθείς.
Αν νιώθεις πίεση ή αν κάτι δεν σου φαίνεται φυσιολογικό, επιβράδυνε τον ρυθμό της σχέσης. Τέλος, θυμήσου ότι αν δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς την κατάσταση, μη διστάσεις να μιλήσεις σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας για όσα σε προβληματίζουν.
