NASA – Ιστορική στιγμή: «Αυτό θα μπορούσε να είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι ζωής» – Τι βρέθηκε

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι «κηλίδες λεοπάρδαλης» σε ένα βράχο που συλλέχθηκε από το ρόβερ Perseverance στον Άρη πέρυσι ενδέχεται να έχουν δημιουργηθεί από αρχαία ζωή, ανακοίνωσε η NASA την Τετάρτη.

Το δείγμα βράχου, που ονομάζεται Sapphire Canyon, συλλέχθηκε από το Perseverance από βραχώδεις εξάρσεις στις άκρες της κοιλάδας Neretva Vallis, μιας περιοχής που σμιλεύτηκε από το νερό που κάποτε έρεε στον κρατήρα Jezero πριν από περισσότερα από 3 δισεκατομμύρια χρόνια. Το ρόβερ προσγειώθηκε μέσα στον κρατήρα για να εξερευνήσει την αρχαία τοποθεσία της λίμνης τον Φεβρουάριο του 2021, αναζητώντας βράχους που δημιουργήθηκαν ή τροποποιήθηκαν από το νερό στον Άρη στο μακρινό παρελθόν.

Το Perseverance απέσπασε το δείγμα Sapphire Canyon από έναν βράχο σε σχήμα αιχμής βέλους που ονομάζεται Cheyava Falls τον Ιούλιο του 2024. Αν και το δείγμα είναι ασφαλισμένο μέσα σε έναν σωλήνα εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά στον Άρη, η μέχρι τώρα εξέτασή του έχει ενθουσιάσει τους επιστήμονες.

«Αυτό θα μπορούσε να είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι ζωής που έχουμε βρει ποτέ στον Άρη, κάτι που είναι απίστευτα συναρπαστικό», ανακοίνωσε ο αναπληρωτής διοικητής της NASA, Σον Ντάφι.

Η επιστήμονας του προγράμματος Perseverance στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης (JPL) της NASA, Κέιτι Στακ Μόργκαν, δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου της Τετάρτης: «Σήμερα μοιραζόμαστε με όλους σας την ανακάλυψη μιας πιθανής βιολογικής υπογραφής, ή ενός χαρακτηριστικού ή υπογραφής που θα μπορούσε να συνάδει με βιολογικές διεργασίες, αλλά που απαιτεί περαιτέρω εργασία και μελέτη για να επιβεβαιωθεί η βιολογική προέλευσή της».

Η μέχρι τώρα εξ αποστάσεως επεξεργασία του δείγματος και τα συμπεράσματά της δημοσιεύθηκαν σε άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Nature. «Ελπίζουμε θα ακολουθήσει η επιστροφή του δείγματος στη Γη, όπου θα μπορεί να μελετηθεί σε επίγεια εργαστήρια», πρόσθεσε η Λίντσεϊ Χέιζ, ανώτερη επιστήμονας για την εξερεύνηση του Άρη στο Τμήμα Πλανητικής Επιστήμης της NASA.

After a year of scientific scrutiny, a rock sample collected by the Perseverance rover has been confirmed to contain a potential biosignature. The sample is the best candidate so far to provide evidence of ancient microbial life on Mars. https://t.co/0BAO1dhMG8 pic.twitter.com/JsOXgrNDmY

— NASA Mars (@NASAMars) September 10, 2025

Πώς δημιουργήθηκαν οι «κηλίδες λεοπάρδαλης» Η ακριβής κατανόηση του πώς δημιουργήθηκαν αυτές οι «κηλίδες λεοπάρδαλης» – είτε μέσω γεωχημικών διεργασιών που δεν απαιτούν ζωή, είτε λόγω της παρουσίας μικροβιακής ζωής – είναι ένα κρίσιμο βήμα για τον προσδιορισμό του εάν το πέτρωμα περιέχει ενδείξεις πιθανής βιοσήμανσης.

Πάνω από 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, το Neretva Vallis θα ήταν γεμάτο με ορμητικά ποτάμια που μετέφεραν λάσπη, άμμο και χαλίκια στη λίμνη, είπε η Στακ Μόγκαν. Μέσα στον κρατήρα, αυτό το ενεργητικό περιβάλλον πιθανότατα διακόπτονταν από περιόδους ηρεμίας, όταν το νερό θα είχε υποχωρήσει, δημιουργώντας ένα σχετικά χαμηλής ενέργειας περιβάλλον λίμνης. Όταν το νερό τελικά στέρεψε, άφησε πίσω του τον βράχο Cheyava Falls.

«Αυτά τα πραγματικά αρχαία πετρώματα μας δίνουν την εικόνα μιας περιόδου από την οποία δεν έχουμε πολλά δείγματα όσον αφορά τον δικό μας πλανήτη – αλλά είναι μια εποχή που η ζωή εμφανίστηκε στη Γη και θα μπορούσε να είχε εμφανιστεί και στον Άρη», επεσήμανε η Στακ Μόργκαν.

Το Cheyava Falls, που πήρε το όνομά του από έναν από τους καταρράκτες του Γκραντ Κάνιον, παρουσίαζε μικρές μαύρες κηλίδες που ονομάστηκαν «σπόροι παπαρούνας» από την επιστημονική ομάδα του Perseverance, καθώς και μεγαλύτερα σημάδια που ονομάστηκαν «κηλίδες λεοπάρδαλης».

Τι έδειξε η μέχρι τώρα χημική ανάλυση Το όργανο SHERLOC (Scanning Habitable Environments with Raman & Luminescence for Organics & Chemicals) του ρόβερ ανίχνευσε οργανικές ενώσεις στα σημάδια αυτά. Οι κηλίδες στο βράχο θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι οι αρχαίες χημικές αντιδράσεις που συνέβαιναν σε αυτόν κάποτε υποστήριζαν μικροβιακούς οργανισμούς.

Λευκές φλέβες θειικού ασβεστίου αποτελούν σαφή απόδειξη ότι το νερό – ζωτικής σημασίας για τη ζωή – κάποτε έρεε μέσα από το βράχο. Και στις ακανόνιστου σχήματος «κηλίδες λεοπάρδαλης», που εξετάστηκαν από το όργανο PIXL (Planetary Instrument for X-ray Lithochemistry) του ρόβερ, ανιχνεύθηκαν σίδηρος και φωσφορικό άλας.

Οι επιστήμονες εντόπισαν επίσης την πιθανή παρουσία αιματίτη μεταξύ των λευκών λωρίδων θειικού ασβεστίου στο βράχο. Ο αιματίτης είναι ένα από τα ορυκτά που ευθύνονται για την χαρακτηριστική κόκκινη απόχρωση του Άρη. Τα σημάδια μπορεί να προέκυψαν όταν χημικές αντιδράσεις με αιματίτη μετέτρεψαν το βράχο από κόκκινο σε λευκό, γεγονός που μπορεί να απελευθερώσει σίδηρο και φωσφορικό άλας και ενδεχομένως να προκαλέσει το σχηματισμό τέτοιων κηλίδων. Αυτές οι αντιδράσεις μπορούν επίσης να αποτελέσουν πηγή ενέργειας για μικροοργανισμούς.

Τα πιθανά σενάρια Στη μελέτη οι επιστήμονες διερευνούν δύο πιθανά σενάρια για το πώς σχηματίστηκαν τα χαρακτηριστικά των πετρωμάτων: λόγω της παρουσίας ζωής ή χωρίς αυτήν.

Ενώ είναι πιθανό κάποια από τα χαρακτηριστικά να έχουν δημιουργηθεί αποκλειστικά γεωχημικά λόγω αντιδράσεων μεταξύ οργανικής ύλης και σιδήρου, αυτή η διαδικασία συνήθως λειτουργεί μόνο σε σχετικά υψηλές θερμοκρασίες – κάτι για το οποίο η ομάδα δεν βλέπει ενδείξεις.

«Όλοι οι τρόποι που έχουμε για να εξετάσουμε αυτά τα πετρώματα στο ρόβερ υποδηλώνουν ότι δεν θερμάνθηκαν ποτέ με τρόπο που θα μπορούσε να δημιουργήσει τις “κηλίδες λεοπάρδαλης” και τους “σπόρους παπαρούνας”», εξήγησε ο Μάικλ Τάις, γεωβιολόγος και αστροβιολόγος στο Πανεπιστήμιο Τέξας A&M. «Αν αυτό ισχύει, πρέπει να εξετάσουμε σοβαρά την πιθανότητα να δημιουργήθηκαν από πλάσματα όπως βακτήρια που ζούσαν στη λάσπη μιας λίμνης στον Άρη πριν από περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια χρόνια».

Για να απαντήσουμε όμως οριστικά στο ερώτημα αν υπήρξε ποτέ ζωή στον Άρη, είναι απαραίτητη η επιστροφή του δείγματος Sapphire Canyon, λένε οι επιστήμονες. «Η επιστροφή αυτού του δείγματος στη Γη θα μας επέτρεπε να το αναλύσουμε με όργανα πολύ πιο ευαίσθητα από οτιδήποτε μπορούμε να στείλουμε στον Άρη», είπε ο Τάις. «Είναι συναρπαστικό το πώς η ζωή μπορεί να έχει χρησιμοποιήσει μερικές από τις ίδιες διαδικασίες στη Γη και στον Άρη περίπου την ίδια περίοδο».

Πηγή – Efsyn