Στο ντιβάνι με τη Νάσια Ευθυμιοπούλου

«Συναντιόμαστε μέσα από τις ομοιότητές μας, αλλά μεγαλώνουμε μέσα από τις διαφορές μας»

Η Νάσια Ευθυμιοπούλου είναι ψυχοθεραπεύτρια Gestalt και καλείται να επεξεργαστεί μαζί μας ζητήματα διαχείρισης που ανακύπτουν μέσα από την καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Προβλήματα επιβίωσης, ανθρώπινες σχέσεις, τραυματικά γεγονότα στη ζωή ενός ανθρώπου, μοναξιά, αυξανόμενα ποσοστά κατάθλιψης και συνεχή προσπάθεια για τη διατήρηση μιας καλής ψυχικής υγείας.

«Να ζούμε αυθεντικά, δηλαδή σε συμφωνία με τα προσωπικά μας ιδανικά, τις αξίες μας, τα θέλω μας, να έχουμε επίγνωση των περιορισμών μας, των δυνατοτήτων μας,  να μένουμε στο «εδώ και τώρα» είναι μερικές από τις προτάσεις της για  μια ισορροπημένη ψυχική υγεία.  

Είστε ψυχοθεραπεύτρια Gestalt. «Βασικός στόχος της προσέγγισης Gestalt είναι να αποκτήσει ο άνθρωπος επίγνωση του τι κάνει και πώς το κάνει γιατί μέσα απ’ τη διαδικασία της επίγνωσης θα κατανοήσει τον  εαυτό του και το περιβάλλον του. Στη θεραπεία θα μάθει πως έχει τη δυνατότητα να αλλάζει και την ικανότητα να κάνει επιλογές συμβατές με τις επιθυμίες του, τις αξίες του ώστε να ζει μια αυθεντική, με νόημα ζωή.

Οι ψυχοθεραπευτές Gestalt επικεντρωνόμαστε περισσότερο στην εμπειρία παρά στη σκέψη  με το να μένουμε στο «εδώ και τώρα»  του θεραπευόμενου.  Είμαστε «παρόντες» στη θεραπευτική διαδικασία όπου το εγώ-εσύ αποτελεί βασική αξία σε μια θεραπευτική σχέση που βασίζεται σε μια γνήσια επαφή και όχι σε μια ερμηνεία του θεραπευτή.»

Η εξέλιξη της ψυχανάλυσης.  «Βρίσκω συγκινητικό το πόσο εξελίσσεται η ψυχοθεραπεία και οι τρόποι αντιμετώπισης των ψυχικών τραυμάτων μέσω εξαιρετικά δομημένων ψυχοθεραπευτικών εργαλείων-μεθόδων. Τα περισσότερα υπόσχονται γρήγορα αποτελέσματα και κυρίως, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος «πλημμύρας» από αρνητικά συναισθήματα ούτε η αίσθηση απώλειας ελέγχου. Υπάρχει επίσης ένα κίνημα που εξελίσσεται ραγδαία και αφορά τη θεραπεία μέσω διαδικτύου, όπου δεν μιλάμε απλά για τη χρήση του skype ή άλλων applications, αλλά οι συνεδρίες γίνεται μέσω chat, πραγματοποιούνται ομαδικές συνεδρίες μέσω διαδικτύου και είναι πλέον εφικτή η επιλογή ψυχοθεραπευτή-avatar μέσω βάσης δεδομένων όπου ο θεραπευόμενος δεν γνωρίζει καν εάν ο θεραπευτής του είναι άντρας ή γυναίκα.»

Ο σύγχρονος άνθρωπος και ο χρόνος με τον εαυτό του. «Σίγουρα οι αυξημένες απαιτήσεις και τα καθημερινά προβλήματα είναι ανασταλτικός παράγοντας για να μπει ένας άνθρωπος σε διαδικασία θεραπείας και μπορεί να θεωρηθεί  πολυτέλεια, όμως, είναι σίγουρο πως ένα πρόβλημα θα ξαναεμφανιστεί συνήθως με τη μορφή συμπτώματος και τότε δεν θα υπάρχει περιθώριο αναβολής. Η πεποίθηση ότι «θα τα καταφέρω μόνος μου» ή «η διαστρεβλωμένη σκέψη» αν τελικά ζητήσω βοήθεια θα σημαίνει πως απέτυχα να το «αντιμετωπίσω μόνος μου» ή «άστο λίγο ακόμα μπορεί να περάσει» δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που φαινομενικά λύνει. Ακόμα όμως και να μη βρισκόμαστε σε κρίση, μέσα από τη δουλειά με τον εαυτό μας μαθαίνουμε να φροντίζουμε τις ανάγκες μας, να κατανοούμε τα συναισθήματά μας, να βλέπουμε πιο καθαρά τις επιλογές μας, κυρίως, μας δίνεται η δυνατότητα να πιστέψουμε πως μπορούμε να βρούμε τρόπους εξόδου απ’ τα αδιέξοδά μας.»

Οι ανθρώπινες σχέσεις προ- ψηφιακής, ψηφιακής αλλά μπορεί και μετα- ψηφιακής εποχής, απασχολούν και προβληματίζουν.  «Ο φόβος είναι ισχυρή δύναμη και ανταγωνίζεται συνέχεια την ανάγκη μας για αγάπη και κοντινότητα. Παρόλο που οι ανάγκες μένουν ακάλυπτες όταν δεν ερχόμαστε κοντά, μπορεί να νιώθουμε μεγαλύτερη ασφάλεια όταν δεν το κάνουμε. Δεν διακινδυνεύουμε την αβεβαιότητα που προκύπτει από τη στενή συναισθηματική σχέση με έναν άλλον άνθρωπο. Δεν διακινδυνεύουμε να πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε αυτό που είμαστε, κάτι που περικλείει τη συναισθηματική ειλικρίνεια, αλλά και την πιθανή απόρριψη των συναισθημάτων μας. Δεν διακινδυνεύουμε την εγκατάλειψή μας από τους άλλους. Δεν βιώνουμε την αμηχανία που συνεπάγεται η αρχή μιας σχέσης. Η στενή επαφή μ’ έναν άλλον άνθρωπο έχει συχνά ως συνέπεια την αίσθηση της απώλειας του ελέγχου. Μια κοντινή σχέση θέτει σε δοκιμασία τους βαθύτερους φόβους μας για το ποιοι είμαστε και για το εάν είναι αποδεκτό να είμαστε ο εαυτός μας, για το ποιοί είναι οι άλλοι και εάν είναι αποδεκτό να είναι εκείνοι αυτό που είναι. Απαιτείται ειλικρίνεια, αυθορμητισμός, εμπιστοσύνη, αποδοχή του εαυτού μας και αποδοχή των άλλων.»

Η μοναξιά ή η μοναχικότητα το νέο σύνδρομο της εποχής. «Δεν συμφωνώ. Ακούμε συνέχεια πως το μεγαλύτερο κακό που μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο είναι να μείνει μόνος και αντιμέτωπος με τον εαυτό του.  Στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει το άγχος, του να μη νιώθει μόνος, καταφεύγει σε «λύσεις» με το να μπαίνει σε εξαρτητικές σχέσεις, να αρνείται να αποχωριστεί σχέσεις που του παρέχουν ασφάλεια με αποτέλεσμα να καθηλώνεται σε μια δυστυχισμένη ζωή.»

Για πολλά χρόνια γίνεται λόγος για την είσοδο ψυχολόγων στα ελληνικά σχολεία. «Φανταστείτε να διδάσκεται στα σχολεία ένα μοντέλο σχέσης που βασίζεται στον γνήσιο διάλογο και στο δικαίωμα των ανθρώπων να αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον ως ίσος προς ίσο, ανεξάρτητα απ’ τις διαφορές φύλου, κοινωνικής θέσης, φυλής. Η φιλοσοφία των σχολείων να διέπεται σε μεγάλο βαθμό απ ’τις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να έχει ως σύνθημα «συναντιόμαστε μέσα από τις ομοιότητές μας, αλλά μεγαλώνουμε μέσα από τις διαφορές μας». Όταν ένα παιδί ξέρει πως μέσα σε μια ομάδα υπάρχει χώρος για μοίρασμα, πως υπάρχει σεβασμός στο προσωπικό βίωμα του καθενός, πως θα πάρει αποδοχή και υποστήριξη, τότε θα ανακαλύπτει όλο και περισσότερες πλευρές του εαυτού του. Όσο περισσότερο θα γνωρίζει τον εαυτό του, τόσο καλύτερα θα μπορεί να ζήσει τη ζωή του. Θα γλιτώσει αρκετό πόνο και απογοήτευση γιατί θα ξέρει πως οι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο και θα μάθει από νωρίς να κάνει πιο ισότιμες και υγιείς σχέσεις.»

Το πένθος κατά τον Barthes είναι «μια πληγή, ένας πόνος στην καρδιά, κάτι άτονο που εγκαθίσταται μέσα μας». Το πένθος ως διαχειρίσιμο. «Είναι σημαντικό να νοηματοδοτούμε έννοιες όπως «διαχειρίσιμο» ή «ξεπερνάω ένα τραυματικό γεγονός» γιατί πολλές φορές οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που έχουμε απ’ τον εαυτό μας καθιστούν μια κατάσταση ακόμα πιο δύσκολη. Εάν έχω την απαίτηση να μην ξανασκεφτώ, να μην ξαναστεναχωρηθώ, να μην ξανακλάψω, να μην ξαναπονέσω για μια απώλεια, τότε η διαδικασία θα είναι ακόμα πιο επώδυνη. Εάν με το διαχειρίσιμη κατάσταση εννοούμε «αποδέχομαι πως κάποιες απώλειες ίσως να μην τις ξεπεράσω ποτέ» ή «πως η πληγή επουλώθηκε αλλά επειδή το τραύμα ήταν βαθύ, έμεινε μια ουλή που κάποιες φορές  με τις αλλαγές του καιρού πονάει» τότε ναι, φυσικά και είναι διαχειρίσιμο.»

Πότε ένας άνθρωπος καταλαβαίνει ότι πρέπει να ζητήσει βοήθεια από έναν ειδικό. «Εάν παρατηρήσει την καθημερινότητά του: τις σχέσεις του, το πόσο καλά νιώθει με τον εαυτό του και με τους άλλους, το εάν αισθάνεται ικανοποιημένος απ’ τη ζωή του.  Προσωπικά θα προέτρεπα κάποιον να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία εάν μου έλεγε πως δυσκολεύεται να ξεχωρίσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του, όταν περνάει μια μεγάλη στεναχώρια και σίγουρα όταν  ταλαιπωρείται από κάποια φοβία ή κρίσεις πανικού.  Καλό θα ήταν πάντως να μη φτάνει κανείς σε οριακό σημείο προκειμένου να ζητήσει βοήθεια.»

Ο σύγχρονος άνθρωπος πάσχει πολλές φορές από κατάθλιψη και άλλες τόσες την εφευρίσκει. Η κατάθλιψη ως αποτέλεσμα συγκυριών. «Δεν υπάρχει ένας και μοναδικός λόγος που να ερμηνεύει την εκδήλωση της κατάθλιψης. Είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων που αλληλεπιδρούν πάντα σε σχέση με την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου. Σαφώς και κάποια μεμονωμένα αρνητικά γεγονότα όπως ανεργία, οικονομικές δυσκολίες αυξάνουν τις πιθανότητες με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να βλέπει τον εαυτό του ως ανεπαρκή, ανάξιο, άχρηστο, ανεπιθύμητο και να βιώνει το περιβάλλον του ως απαγορευτικό στις ατομικές του επιδιώξεις.»

Συχνά εκφράζεστε είτε στο προσωπικό σας blog,  https://efthimiopoulou.wordpress.com/, είτε με κείμενά σας στο tovima.gr καθώς και σε άλλα sites.  «Η αρθρογραφία είναι ο καλύτερος τρόπος για κάποιον να γίνει ευρύτερα γνωστός αλλά και να αξιολογηθεί σ’ ενα πρώτο επίπεδο για την επάρκειά του. Πιστεύω με τον γραπτό λόγο κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί ούτε να προσποιηθεί κάτι που δεν είναι.

Οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να κρίνουν τη συγκρότηση του καθενός αλλά και την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που ακολουθεί, κάτι εξαιρετικά σημαντικό στη δουλειά μας. Η αρθρογραφία στα μέσα και στο μπλογκ είναι ένας άμεσος, έντιμος και διαφανής τρόπος να γίνω γνωστή στο κοινό.»

Καλή ψυχική υγεία. «Η ψυχική υγεία χαρακτηρίζεται από την ικανότητά μας να διαχειριζόμαστε ικανοποιητικά την πολυπλοκότητα της ζωής μας, του κόσμου, και των σχέσεών μας με τους άλλους ανθρώπους. Το να ζούμε αυθεντικά, δηλαδή σε συμφωνία με τα προσωπικά μας ιδανικά, τις αξίες μας, τα θέλω μας, να έχουμε επίγνωση των περιορισμών μας, των δυνατοτήτων μας, το να μένουμε στο «εδώ και τώρα» και όλα αυτά, έχοντας σαν δεδομένο τη βαθιά αίσθηση αβεβαιότητας για οτιδήποτε στο μέλλον.»

Η Νάσια Ευθυμιοπούλου είναι ψυχοθεραπεύτρια Gestalt. Έχει εκπαιδευτεί στη μέθοδο τραυματοθεραπείας EMDR και στο θεραπευτικό μοντέλο τραυματοθεραπείας CRM.