NETFLIX: Ma Rainey’s Black Bottom, η τιμή των Αφροαμερικανών

Ο Τζώρτζ Γουλφ αναλαμβάνει την σκηνοθεσία σε μια πολύ όμορφη, διδακτική και εμβληματική ταινία. Η θρυλική Ma Rainy, η επονομαζόμενη Μητέρα των Μπλούζ, ζωντανεύει ξανά μαζί με την μπάντα της στο Σικάγο του 1920, και ετοιμάζεται για την πιο ταραχώδη και αποκαλυπτική ηχογράφηση της. Η κάμερα ταξιδεύει στο χρόνο και καταγράφει τα πολύτιμα λεπτά μιας ημέρας γεμάτη μουσική, διηγήσεις και μαθήματα ζωής.

Το  ξεδίπλωμα του σεναρίου τοποθετείται σε ένα στούντιο ηχογράφησης, οπού ο ατζέντης της Μα περιμένει αυτήν και την μπάντα της για να ηχογραφήσουν έναν νέο δίσκο. Φτάνουν πρώτα οι τρεις γηραιότεροι, ο Κάτλερ, ο Τολέδο  και ο Σλόου . Λίγο αργότερα καταφθάνει και ο Λέβι, ο μικρότερος της μπάντας. Ο φιλόδοξος, ταλαντούχος και συμβολικός τρομπετίστας. Καθώς όλοι βρίσκονται εν αναμονή της Μα, οι 4 συνακόλουθοι της στην μουσική πανδαισία βρίσκονται στο υπόγειο του στούντιο και προετοιμάζονται. Όταν η Μα καταφθάνει, τότε αρχίζει η ουσιαστική παρουσίαση του κεντρικού  θεματικού πλάνου. Προσωπικές ιστορίες που μετατρέπονται σε συγκλονιστικές διηγήσεις, και συνθέτουν το βαρύ πέπλο εμπόλεμης συνύπαρξης μεταξύ μαύρων και λευκών. Ιστορίες που σαν κύμα σκόνης ξεχύνονται από τα παράθυρα του στούντιο και αγκαλιάζουν όλο το σώμα της Αμερικής. Ιστορίες που τρέχουν να σωθούν μέσα στους αιώνες, αλλά πάντα αφήνουν την ίδια πικρή ανάμνηση στους απογόνους των αφροαμερικανών που βασανίστηκαν, που υπέφεραν. 

                            Χαμογέλασε στον άσπρο, ενώ ετοίμαζε την εκδίκηση του…

Από μια πλάκα , μια ολόκληρη σκηνή καταλήγει σε μια ορμητική εξομολόγηση του Λέβι. Μια  εξοργισμένη εξομολόγηση, μπολιασμένη με μίσος για τους λευκούς εγκληματίες. Τους killers on the road που ευαγγελίζονταν την ανίερη και δειλή “ανωτερότητα” τους, ενόσω βίαζαν και σκότωναν ανυπεράσπιστους μαύρους. Μια σειρά από παρόμοιες μαρτυρίες δημιουργούν ένα  ανθρώπινο ψηφιδωτό μνήμης, που απεικονίζει την αιματοβαμμένη πορεία των αφροαμερικανών πάνω στην βασανισμένη ήπειρο. Στην ήπειρο, όπου το αίμα των μαύρων είναι ακόμα φρέσκο στο ζεστό αμερικανικό χώμα. Και το προφανές ιστορικό δίδαγμα είναι ένα: η δήθεν ανωτερότητα που γίνεται στυγνή ανωμαλία και το μικρόβιο του ρατσισμού που βλέπει ως μικρόβιο οτιδήποτε διαφορετικό, δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Σκηνές έντονες, περιγραφές γεμάτες αποτροπιασμό. Λόγια σκληρά που κρύβουν στην δακρυσμένη τελική τους εκδοχή μια γλυκιά και ιερή προσδοκία εκδίκησης: “τα πράγματα θα αλλάξουν και τότε οι άσπροι θα μας έχουν ανάγκη, θα τους διατάζουμε”. Αυτή είναι η εκδίκηση που διακυβεύεται. Είναι θέμα τιμής και αυτοπροστασίας. Όχι βίαιης ανταπάντησης. Και είναι διαχρονικό. Ένα αδικαίωτο κυνήγι λύτρωσης.

Στη μνήμη και στην προσδοκία έρχονται να κουμπώσουν τα μπλούζ. Όταν δεν μπορείς να μιλήσεις για τον πόνο σου, τότε τραγούδησε τον. Όταν θες να τιμήσεις την ιστορία σου, τότε ντύσε την με την πιο γοητευτική μελωδία και τα πιο όμορφα λόγια. Δείξ’της μια αόριστη συμπόνοια. Αυτό λοιπόν έκαναν οι αφροαμερικανοί. Τραγούδησαν την ιστορία τους, την διέδωσαν, διασκέδασαν με το δώρο της ζωής, τίμησαν τους νεκρούς προγόνους. Έγραψαν λόγια με την καρδιά τους και χάραξαν τις νότες πάνω σ΄αυτή, για να γίνουν ένα με την ιστορία τους, να ενωθούν με το πνεύμα της και να ζωντανέψουν την μουσική τους , μέχρι αυτή να εκτοξευθεί και να φύγει για το αιώνιο ταξίδι  προς την μνήμη και την εξιλέωση.                    

                           Δεν δίνουν δεκάρα για μένα. 

                          Μόνο τη φωνή μου θέλουν. Αυτό το μάθημα το πήρα…

Η μουσική αυτή βρήκε μια ιδιαίτερη, μια πανέμορφη φωνή να της δώσει σάρκα. Τη φωνή της Μα. Μια γυναίκα που εκτός από τη μουσική, δίνει σάρκα και στο όνειρο. Στο όνειρο που τώρα είναι μια αντικειμενική καθιερωμένη αλήθεια. Κάποτε, όμως, δεν ήταν τόσο δεδομένη: τίποτα δεν έχουν να ζηλέψουν οι μαύροι από τους λευκούς. Τίποτα απολύτως. Το αντίθετο μάλιστα. Ιστορικά φαίνεται πόσες (αμέτρητες) φορές οι μαύροι πρωτοστάτησαν και διέπρεψαν σε κάθε λογής κοινωνικό γεγονός. Στην τέχνη, στα γράμματα, στον αθλητισμό. Αυτό το όνειρο εκπροσωπούσε η Μα. Γεμάτη νεύρο, απαιτήσεις και αλαζονική κατήφεια, δεν παρουσιάζεται ως η ντίβα που Θεοποιεί το “εγώ” της, αλλά ως η μαύρη που έσπασε το τεχνητό φράγμα της επίπλαστης κατωτερότητας και πλέον διαφεντεύει, έστω και στα πλαίσια μιας συνεργασίας. Απαλλαγμένη από ψευδαισθήσεις και συμβιβασμούς γνώριζε καλά το ταλέντο της και την προσωπική της αλήθεια. Το πρώτο το επιζητούσαν και το επευφημούσαν όλοι. Κανείς, όμως, δεν αναζητούσε, ούτε διαισθανόταν τον κόσμο που ζει στο μυαλό της. Κανείς δεν κοιτούσε τη Μα πιο βαθιά, μέσα και πέρα από το χρυσαφένιο λάρυγγα της. 

Η ταινία διαθέτει εξαιρετικά κοστούμια εποχής και ανάλογα σκηνικά, που ναι μεν αδυνατούν να συναντήσουν τη γοητεία του γνήσιου, αλλά μεταφέρουν την εικόνα της εποχής με μια μετρημένη ακρίβεια, χωρίς υπερβολές και μονταρισμένες υπερβάσεις. Η σκηνοθεσία είναι προσεγμένη, ιντριγκαδόρικη και αισθητικά εύστοχη, ενώ οι ερμηνείες – ιδίως της Μα και του Λέβι – παρά την δυσκολία τους δεν παρουσιάζουν τίποτα το τραβηγμένο ή το αμήχανο. Αντιθέτως σε καθηλώνουν και σε απαλλάσσουν από την παρατήρηση. Σε πάνε ένα βήμα παρακάτω: στην ανάλυση. Υπάρχουν σκηνές με σασπένς και σκηνές με χιούμορ εξίσου.

Είναι μια ταινία που θα δηλώσει ηχηρό παρόν στα Όσκαρ. Θα δηλώσει επίσης και μια συγκινητική απουσία. Αυτή του Τσάντγουικ Μπόουζμαν, ο οποίος απεβίωσε λίγο μετά την ολοκλήρωση της. Ήδη στην ταινία φαίνεται πόσο καταπονημένος και αδυνατισμένος ήταν. Η Βαιόλα Ντέιβις δήλωσε για τον Τσάντγουικ: Ποτέ δεν έφερε σταριλίκι στο γύρισμα, άφησε κάθε ματαιοδοξία έξω και απορρόφησε τον Λέβι. Έναν χαρακτήρα που σε πολλά συμβολίζει το μαύρο τραύμα μας. Ενώ ο Ντένζελ Γουάσινγκτον , ο παραγωγός της ταινίας, ανέφερε:Έκανε μια σπουδαία δουλειά. Και τώρα έχει φύγει. Ακόμα δεν μπορώ να το πιστέψω. Σε περίπτωση που του απονεμηθεί το Όσκαρ (Α΄ Ανδρικός), τότε θα μιλάμε για κάτι πολύ όμορφο και συγκινητικό. Για ένα όνειρο ανεκπλήρωτο και εκπληρωμένο ταυτόχρονα!

                            

Διάρκεια ταινίας: 90΄

Σκηνοθέτης: Τζώρτζ Γούλφ

Πρωταγωνιστές : Βαϊόλα Ντέιβις 

                          Τσάντγουικ Μπόουζμαν 

Έτος παραγωγής: 2020