Ο «πόλεμος» του καφέ – Τι λένε άνθρωποι που δεν πίνουν ποτέ

Ο κόσμος χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που πίνουν καφέ και σε αυτούς που δεν πίνουν.

Πόσες φορές δεν έχεις βρεθεί στη μέση σε κουβέντα, που μεταξύ μας δεν καταλήγει πουθενά, μεταξύ εκείνων που έχουν για «θεό» τους τον καφέ και εκείνων που λατρεύουν να τον μισούν.

Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι συνήθως οι συζητήσεις αυτές γίνονται σε ένα τραπέζι γεμάτο με καφέδες.

Αφού λοιπόν ήπιαμε μια γουλιά καφέ, είπαμε να ανοίξουμε το θέμα και να δώσουμε το λόγο σε ανθρώπους που ανήκουν στα δύο αντίπαλα «στρατόπεδα».

Όπως προέκυψε από τις συζητήσεις ανακαλύψαμε και τις υποκατηγορίες που υπάρχουν στις… αντικρουόμενες πλευρές.

Από τη μία πλευρά εκείνοι που δηλώνουν ότι δεν μπορούν χωρίς καφέ, αλλά και εκείνοι που θα τον πιούν από συνήθεια ή για… παρέα.

Από την άλλη πλευρά εκείνοι που απεχθάνονται τη γεύση του, αλλά και εκείνοι που αποφεύγουν να πιούν γιατί θεωρούν ότι δε θα μπορέσουν να κοιμηθούν.

Και στη μέση τα… αιώνια ερωτήματα που θέτει η μία μεριά στην άλλη.

«Μα καλά πώς ζεις χωρίς καφέ;» VS «Πώς είναι δυνατόν να σας αρέσει αυτό το πράγμα;»

Σίγουρα, στις παρακάτω απόψεις, θα «συναντήσεις» κάπου και τα δικά σου πιστεύω για τον καφέ.

«Δηλώνω την απόλυτη πίστη μου στη θρησκεία του καφέ. Το ιερό μας δισκοπότηρο είναι ένα ποτήρι το πρωί με το που ξυπνήσουμε. Αλλιώς δεν ανοίγει το μάτι» – Αποστόλης, 33 ετών

«Λατρεμένη καθημερινή συνήθεια. Έναν το πρωί στο σπίτι, έναν αργότερα στο γραφείο και αργότερα το απόγευμα έξω με φίλους ή πάλι στο σπίτι μπροστά στη τηλεόραση» – Γεωργία 28 ετών

«Ο καφές είναι σαν… συντροφιά για ανθρώπους σαν και εμάς που μένουμε μόνοι μας. Τον φτιάχνω το πρωί και μπορεί μέχρι το μεσημέρι να τον πίνω, κάνοντας τις δουλειές μου, μαγειρεύοντας» – Αναστασία 57 ετών

«Στον στρατό όταν είχα πάει και έκανα κάτι εξετάσεις μου είχαν πει ότι έχω ομάδα αίματος Β θετικό. Τώρα μετά από τόσα χρόνια πιστεύω ότι αν κάνω ξανά εξετάσεις αντί για αίμα, θα βρουν καφεΐνη να κυλάει στις φλέβες μου. Θα πιώ και τέσσερις και πέντε στη μέρα. Άλλους βιαστικά, άλλους θα τους απολαύσω» – Παναγιώτης 41 ετών

«Όχι δεν μας δημιουργεί νεύρα ο καφές. Ίσα ίσα μας τα καλμάρει κιόλας. Ειδικότερα για εμάς που κάνουμε δουλειά πίσω από ένα τιμόνι κάθε μέρα και μεταφέρουμε πράγματα, μια γουλιά καφέ όσο είσαι κολλημένος στην κίνηση σε ηρεμεί» – Γιώργος 52 ετών

«Έπινα μικρή καφέ, μετά ίσως επηρεάστηκα από τη μάνα μου που έλεγε “μην πίνεις καφέ με άδειο στομάχι, θα τρυπήσει”. Έτσι το έκοψα. Ναι, ζούμε και χωρίς καφέ μπορώ να διαβεβαιώσω τους πάντες» – Ηλιάνα 27 ετών

«Χυμός, τσάι, νεράκι του Θεού. Έχει τόσα πράγματα για να πιείς το πρωί. Γιατί να βάζεις στο στόμα σου αυτό το πράγμα με το που ξυπνήσεις;» – Ελένη 36 ετών

«Εγώ ανήκω στην εξής περίεργη κατηγορία. Λατρεύω τη μυρωδιά του καφέ, σιχαίνομαι τη γεύση του. Έτσι δεν πίνω καθόλου από τις φορές που δοκίμασα πριν από πολλά χρόνια» – Μαρία 41 ετών

«Είμαι από αυτούς που μεταπήδησαν από το ένα στρατόπεδο στο άλλο. Έπινα καφέδες, πίστευα ότι εξαιτίας τους έχω αϋπνίες και κάποιες ταχυπαλμίες. Το… γύρισα σε ντεκαφεϊνέ, αλλά δεν με ικανοποιούσε η γεύση και τελικά το έκοψα τελείως» – Γρηγόρης 39 ετών

Οφέλη, αλλά και κίνδυνοι

Χιλιάδες μελέτες έχουν γραφτεί όλα αυτά τα χρόνια για την κατανάλωση του καφέ, τα οφέλη που υπάρχουν, αλλά και τους πιθανούς κινδύνους.

Η κατανάλωση δύο έως τριών καφέδων τη μέρα φαίνεται να κάνει καλό στην καρδιά, μειώνοντας τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, καρδιακή αρρυθμία και ανεπάρκεια, ενώ ευνοεί και τη μακροζωία, σύμφωνα με τρεις νέες επιστημονικές έρευνες, που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας.

Η πρώτη έρευνα ανέλυσε στοιχεία για 382.535 ανθρώπους με μέση ηλικία 57 ετών και χωρίς γνωστή καρδιοπάθεια. Όσοι έπιναν δύο έως τρεις καφέδες καθημερινά, είχαν το μεγαλύτερο όφελος, περίπου 10% έως 15% μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, καρδιακής ανεπάρκειας, καρδιακής αρρυθμίας ή πρόωρου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία. Ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος για όσους έπιναν λιγότερους ή περισσότερους καφέδες από δύο-τρεις. Από την άλλη, ο κίνδυνος εγκεφαλικού ή θανάτου καρδιαγγειακής αιτιολογίας ήταν μικρότερος μεταξύ όσων έπιναν έναν καφέ τη μέρα.

Η δεύτερη μελέτη σε 34.279 άτομα με κάποια διαγνωσμένη καρδιαγγειακή νόσο έδειξε επίσης ότι δύο έως τρεις καφέδες τη μέρα σχετίζονταν με μικρότερη πιθανότητα θανάτου, σε σχέση με όσους δεν έπιναν καθόλου καφέ. Η κατανάλωση οποιασδήποτε ποσότητας καφέ δεν αύξανε τον κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής ή άλλης αρρυθμίας της καρδιάς. Όσοι είχαν ήδη αρρυθμία και έπιναν έναν καφέ τη μέρα, είχαν σχεδόν 20% μικρότερο κίνδυνο θανάτου σε σχέση με όσους δεν έπιναν κανέναν καφέ.

«Οι φίλοι του καφέ μπορούν να νιώσουν ήσυχοι να συνεχίσουν να τον απολαμβάνουν ακόμη και αν έχουν καρδιακή νόσο», ανέφερε ο δρ Κίστλερ. Όπως είπε, «υπάρχει μια ολόκληρη γκάμα μηχανισμών μέσω των οποίων ο καφές μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα και να επιδράσει ευνοϊκά στην καρδιαγγειακή νόσο. Οι άνθρωποι συχνά εξισώνουν τον καφέ με την καφεΐνη, αλλά ο καφές στην πραγματικότητα περιέχει πάνω από 100 βιολογικά δραστικές ουσίες. Αυτές μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής, να βελτιώσουν την ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη, να τονώσουν το μεταβολισμό, να αναστείλουν την απορρόφηση λίπους από το έντερο και να μπλοκάρουν υποδοχείς που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στους αφύσικους ρυθμούς της καρδιάς».

Η τρίτη μελέτη εστίασε στο αν υπάρχουν διαφορές στη σχέση καφέ και καρδιαγγειακής νόσου ανάλογα με το αν κανείς πίνει καφέ με ή χωρίς καφεΐνη, καθώς επίσης αλεσμένο ή στιγμιαίο. Διαπιστώθηκε ξανά ότι άσχετα με το είδος του καφέ, δύο έως τρεις καφέδες τη μέρα σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο για αρρυθμία, μπλοκάρισμα των αρτηριών ή καρδιακή ανεπάρκεια. Ο καφές «ντεκαφεϊνέ» δε φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο για αρρυθμία ή καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Γενικότερα, σύμφωνα με τους ερευνητές, ο καφές με καφεΐνη φαίνεται προτιμότερος.

Επίσης, ένα από τα κύρια οφέλη που προσφέρει ο καφές είναι η υψηλή περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά, τα οποία απορροφώνται πιο εύκολα από το σώμα σε σχέση με εκείνα που προέρχονται από φρούτα και λαχανικά.

Ο καφές μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, ενώ αποτελεί «ασπίδα» για το συκώτι.

Στον αντίποδα, η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει εθισμό, με ότι αυτό συνεπάγεται με τις μεταπτώσεις στη συμπεριφορά και τη διάθεση ενός ατόμου.

Ο καφές μετά το βρασμό του συμβάλλει σε αύξηση της χοληστερίνης, ενώ είναι υπεύθυνος -ως έναν βαθμό- για τους καρκίνους του παγκρέατος και τις κύστεις.

Σε άρθρο της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, διαβάζουμε:

Σε έρευνα του Πανεπιστημίου του Harvard και σε δείγμα 369 καρκινοπαθών παγκρέατος, αποδείχθηκε ότι εκείνοι που έπιναν δύο φλιτζάνια καφέ ημερησίως, είχαν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο στο πάγκρεας από εκείνους που δεν έπιναν καθόλου, ενώ εκείνοι που έπιναν πέντε καφέδες την ημέρα, είχαν τριπλάσιες πιθανότητες. Αντίθετα αυτοί που δεν πίνουν καφέ, σπάνια παθαίνουν καρκίνο του παγκρέατος. Υπολογίστηκε ότι ο καφές είναι υπεύθυνος για το 50% των περιπτώσεων του παγκρεατικού καρκίνου. Ο ντεκαφεϊνέ εξάλλου καφές, μπορεί να είναι απαλλαγμένος από την καφεΐνη που όπως είπαμε θεωρείται υπεύθυνη για τον καρκίνο του παγκρέατος, αλλά για την αποκαφεϊνοποίησή του, χρησιμοποιούνται οργανικοί διαλύτες, για τους οποίους υπάρχει η βάσιμη υποψία ότι έχουν καρκινογόνες ιδιότητες. Έτσι κι αλλιώς με την αποκαφεϊνοποίηση δεν απομακρύνεται η καφεόλη, ουσία που θεωρείται από πολλούς πιο επικίνδυνη από την καφεΐνη. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η καφεΐνη είναι άγευστη. Την ευχάριστη μυρωδιά στον καφέ δεν την δίνει η καφεΐνη αλλά η καφεόλη. Διάφορες έρευνες απέδειξαν ότι όσο πιο πολύ καβουρδίζεται ο καφές τόσο πιο πολύ παράγει μια ουσία μη διαλυτή στο νερό, την λεγόμενη πίσσα του καφέ, για την οποία οι επιστήμονες έβγαλαν το συμπέρασμα ότι έχει τις ίδιες ιδιότητες με την πίσσα του τσιγάρου. Είναι δηλαδή καρκινογόνος.

Ο βρασμένος όμως καφές είναι βλαβερός για έναν ακόμα λόγο. Στον καφέ (όπως και στο τσάι) υπάρχει μια άλλη ουσία, το ίδιο βλαβερή με την καφεΐνη, η τανίνη. Όσο πιο πολύ βράζεται ο καφές, τόσο περισσότερη τανίνη συγκεντρώνεται και τόσο πιο πολύ αυξάνεται η τοξικότητά του.