Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης γράφει για τη νέα ταινία του Λάνθιμου που μόλις είδε

Βραβείο Σεναρίου 2017 στο Φεστιβάλ των Καννών στους  Γιώργο Λάνθιμο-Ευθύμης Φιλίππου που το μοιράζονται με την με τη Λιν Ράμσεϊ για το «You Were Never Really Here». Η κριτική επιτροπή του Διαγωνιστικού είχε για πρόεδρο τον  Πέδρο Αλμοδόβαρ.

Λέξεις: Ορέστης Ανδρεαδάκης

«Ο φόνος ενός ιερού ελαφιού» θα διχάσει, αλλά μόνο αυτούς που θέλουν να διχαστούν διότι στην πραγματικότητα η τελευταία ταινία του Γιώργου Λάνθιμου είναι απλώς μια εξαιρετική ταινία.

Σκοτεινό μεταφυσικό θρίλερ, υπαρξιακή αλληγορία και ιδιοφυής μεταφορά της τραγωδίας του Ευριπίδη «Ιφιγένεια». Πρώτα από όλα όμως «Ο φόνος ενός ιερού ελαφιού» είναι ένας εξαιρετικός κινηματογραφικός γρίφος ο οποίος -σε αντίθεση με άλλους παρόμοιους γρίφους- σε παρακαλεί να τον αφήσεις άλυτο για να παίζει μαζί σου στο διηνεκές.

Ένας καρδιοχειρουργός (Κόλιν Φάρελ) ζει μέσα στον ψυχρό και αποστειρωμένο καθωσπρεπισμό του μαζί με την οφθαλμίατρο σύζυγό του (Νικόλ Κίντμαν) και τα δύο μικρά τους παιδιά. Τα πάντα είναι προγραμματισμένα και αποστειρωμένα στη βαρετή αστική τους ζωή μέχρι τη στιγμή που μία μικρή ρωγμή εμφανίζεται στη γυαλισμένη επιφάνεια: Ένα παράξενο μοναχικό παιδί που προέρχεται από τις φτωχές γειτονιές της πόλης (διαδραματίζεται στο Σινσινάτι των Η.Π.Α.) συναντά τον χειρουργό χωρίς να ξέρουμε ούτε τα κίνητρά του ούτε την πραγματική του προέλευση. Κάποιες φορές τον καλούν στο σπίτι, τρώνε όλοι μαζί και συζητούν ανούσια πράγματα τα οποία όμως νιώθεις ότι καλύπτουν ένα τρομερό μυστικό και μία τρομακτική εξέλιξη.

Ό,τι κι αν γράψεις από εδώ και κάτω είναι spoiler και θα ήταν πραγματικά κρίμα να καταστρέψει κανείς μια ταινία που έχει τη δομή του θρίλερ και σε κρατάει επί δύο ώρες καθηλωμένο στην καρέκλα σου.

Βγαίνοντας από τη δημοσιογραφική πρωινή προβολή πολλοί θεατές ήταν αμήχανοι ενώ αρκετοί έδειχναν δυσαρεστημένοι. Ποια ταινία του Λάνθιμου όμως δεν άφησε αμήχανους τους θεατές της; Και όσο για τις δυσαρέσκειες- αυτές τουλάχιστον που άκουσα εγώ- ήταν εντελώς αστήριχτες. Σαν να τους μπέρδεψε και πάλι αυτός ο δαιμόνιος κινηματογραφιστής που με τη βοήθεια του σεναριογράφου, Ευθύμη Φιλίππου, συνέδεσε με μοναδική ακρίβεια τα καλώδια μιας ωρολογιακής βόμβας χωρίς ωστόσο να προγραμματίσει την ώρα έκρηξής της. Οι περισσότεροι βέβαια από τους σοβαρούς κριτικούς είναι ενθουσιασμένοι ενώ  η λέξη αριστούργημα ακουγόταν συχνά μετά το τέλος της ταινίας.

Στο «Φόνο ενός ιερού ελαφιού» θα βρούμε στοιχεία της «Ιφιγένειας» και καλοδουλεμένες αναφορές στον Στάνλεϊ Κιούμπρικ και τον Στίβεν Κινγκ και ίσως κάποια δάνεια από τον Μίκαελ Χάνεκε. Το σύμπαν αυτής της ταινίας όμως είναι καθαρά λανθιμικό ενώ το σκοτεινό, απαισιόδοξο και κυνικό ύφος της θα μπορούσε να ήταν και μία αντεστραμμένη κωμωδία.

Ο διευθυντής φωτογραφίας, Θύμιος Μπακατάκης, φωτίζει με εξαιρετικό τρόπο τα υπέροχα πλάνα αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά το μεγάλο ταλέντο του ενώ ο μοντέρ, Γιώργος Μαυροψαρίδης, έχει συμβάλει καθοριστικά στον καταπληκτικό ρυθμό της ταινίας.  Όσο για τον Κόλιν Φάρελ μοιάζει να βρήκε το σκηνοθέτη που του ταιριάζει, αυτόν που μπορεί να τον μεταμορφώσει και να τον οδηγήσει σε συγκλονιστικές ερμηνείες. Στην αρχή της ταινίας πάει κι αυτός να σε μπερδέψει. Το παίξιμό του θυμίζει κάπως τον χαρακτήρα που υποδυόταν στον «Αστακό». Στη συνέχεια όμως αποκτά και άλλες πτυχές και καθώς βυθίζεται σε μια ανείπωτη τραγωδία φτιάχνει έναν πλούσιο χαρακτήρα, ελέγχοντας τις κινήσεις του, τη φωνή του, το σώμα του, ακόμη και το βλέμμα και τις ανάσες του. Καθηλωτική είναι και η Νικόλ Κίντμαν, σπαρακτική και λιτή, και βέβαια οι τρεις μικροί ηθοποιοί (Mπάρι Kόγκαν, Ράφεϊ Κάσιντι, Σάνι Σούλιτς).

Αν θα πάρει το Χρυσό Φοίνικα; Είναι ίσως νωρίς ακόμα διότι υπάρχουν αρκετές ταινίες μέχρι το τέλος του φεστιβάλ. Σίγουρα όμως είναι μια χρυσή ταινία, από αυτές που σε βασανίζουν και τις σκέφτεσαι, που σε παθιάζουν και θέλεις να τις συζητάς για πολλή ώρα. Δεν ξέρω τι θα κάνει την επόμενη Κυριακή ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, Πέδρο Αλμοδόβαρ, είμαι σίγουρος όμως ότι μέχρι την ώρα της απονομής η ταινία του Λάνθιμου θα είναι ένα από τα πιο hot θέματα συζήτησης στα μπαρ, τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία της Κρουαζέτ.

*Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης είναι κριτικός κινηματογράφου και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.