Όσα πρέπει να γνωρίζεις για το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή

Λέξεις: Γιάννης Κιούσης

Το 2014 δημοσιεύτηκε μία ανασκόπηση (περισσότερες από 300 δημοσιεύσεις) στο επιστημονικό περιοδικό “The Scientific World Journal” σχετικά με το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata).

1. Εισαγωγή

Τα φαρμακευτικά φυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ζωής για την καταπολέμηση παθήσεων από την αυγή του πολιτισμού. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 80.000 είδη φυτών έχουν ταυτοποιηθεί και χρησιμοποιηθεί ως φαρμακευτικά φυτά σε όλο τον κόσμο.

Η χρήση των φαρμακευτικών φυτών αποτελεί βασικό συστατικό σε επίπεδο πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης λόγω της διαθεσιμότητας, αποδοχής, συμβατότητας και οικονομικής προσιτότητας τους.

Εκτιμάται ότι περίπου το 75-80% του πληθυσμού στις αναπτυσσόμενες χώρες και περίπου το 25% του πληθυσμού στις αναπτυγμένες χώρες εξαρτώνται είτε άμεσα είτε έμμεσα από τα φαρμακευτικά φυτά για την πρώτη γραμμή θεραπείας [3, 5].

Επιπλέον, η σημασία και οι χρήσεις των φαρμακευτικών φυτών αναφέρονται επίσης σε διάφορα θρησκευτικά βιβλία. Περίπου 19 φαρμακευτικά φυτά και 176 φαρμακευτικά φυτά αναφέρονται στο Ιερό Κοράνι και στην Αγία Γραφή, αντίστοιχα.

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) είναι ένα σημαντικό φαρμακευτικό φυτό και χρησιμοποιείται ευρέως σε όλο τον κόσμο. Ανήκει στην οικογένεια Acanthaceae.

Η ανδρογραφίς η ακιδωτή χρησιμοποιείται ως παραδοσιακό βοτανικό φάρμακο στο Μπαγκλαντές, στην Κίνα, στο Χονγκ Κονγκ, στην Ινδία, στο Πακιστάν, στις Φιλιππίνες, στη Μαλαισία, στην Ινδονησία και στην Ταϊλάνδη και χρησιμοποιείται εθνοβοτανικά για την αντιμετώπιση του δαγκώματος του φιδιού, του τσιμπήματος εντόμων, του διαβήτη, της δυσεντερίας, του πυρετού και της ελονοσίας.

Στην ιατρικη Γιουνάνι και στην Αγιουρβέδικη ιατρική, το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή είναι ένα από τα φαρμακευτικά φυτά που χρησιμοποιούνται περισσότερο. Η ανδρογραφίδα χρησιμοποιούνται επίσης ως λαϊκή θεραπεία για διάφορες ασθένειες στην Ασία και στην Ευρώπη.

Αυτό το βότανο χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος, της διάρροιας, του πυρετού που οφείλεται σε διάφορες μολυσματικές αιτίες, του ίκτερου, ως τονωτικού υγείας για το ήπαρ και την καρδιαγγειακή υγεία και ως αντιοξειδωτικό.

Χρησιμοποιείται επίσης για τη βελτίωση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών και χρησιμεύει ως αντισυλληπτικό.

Παραδοσιακά, το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή χρησιμοποιείται ευρέως ως ηπατοπροστατευτικός παράγοντας και διεγερτικός παράγοντας για πολλαπλά ένζυμα του ήπατος. Χρησιμοποιείται επίσης ως συστατικό στα πολυβοτανικά παρασκευάσματα για τη αντιμετώπιση ηπατικών διαταραχών στην Αγιουρβέδα και στην ιατρική Γιουνάνι (Unani).

Η ανδρογραφίς η ακιδωτή χρησιμοποιείται ευρέως για την βελτίωση της καρδιακής υγείας στα παραδοσιακά φαρμακευτικά συστήματα.

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή έχει αναφερθεί ότι έχει ένα ευρύ φάσμα φαρμακολογικών επιδράσεων, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

– αντικαρκινικές, – αντιδιαρροϊκές, – ενάντια στην ηπατίτιδα, – ενάντια στον HIV, – αντιυπεργλυκαιμικές, – αντιφλεγμονώδες, – αντιμικροβιακές, – ανθελονοσιακές, – αντιοξειδωτικές, – καρδιαγγειακές, – ηπατοπροστατευτικές, – ανοσοδιεγερτικές, και – σε σεξουαλικές δυσλειτουργίες.

2. Βοτανική

Προέλευση και διανομή

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή προέρχεται από την Ταϊβάν, την ηπειρωτική Κίνα και την Ινδία. Βρίσκεται επίσης συνήθως στην τροπική και στην υποτροπική Ασία, την Νοτιοανατολική Ασία και σε ορισμένες άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Καμπότζης, των νησιών της Καραϊβικής, της Ινδονησίας, του Λάος, της Μαλαισίας, της Μιανμάρ, της Σρι Λάνκα, της Ταϊλάνδης και του Βιετνάμ. Αυτό το φυτό βρίσκεται επίσης σε διαφορετικές φυτογεωγραφικές και εδαφικές ζώνες σε Κίνα, Δυτικές Ινδίας και νήσος Χριστουγέννων.

Περιγραφή φυτού

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή είναι ένα σημαντικό φαρμακευτικό φυτό του γένους ανδρογραφίς.

Ο ακριβής αριθμός ειδών του γένους ανδρογραφίς δεν έχει ακόμη επικυρωθεί. Ανάλογα την πηγή ο αριθμός των ειδών είναι 19 ή 28 ή 40 ή 44.

Η η ακιδωτή είναι ένα ετήσιο, διακλαδισμένο, όρθιο και ποώδες φυτό που αναπτύσσεται σε πλαγιές λόφων, αγροκτήματα, υγρούς βιότοπους, ακτές και στις άκρες του δρόμου.

Ονομασίες

Γενικά, είναι γνωστό ως ο «Βασιλιάς των Πικρών», το οποίο οφείλεται στην εξαιρετικά πικρή γεύση του. Στη Μαλαισία, είναι παραδοσιακά γνωστό ως “χολή της γης”. Αυτό το φυτό έχει διαφορετικά ονόματα σε διαφορετικές γλώσσες. Στην Ελλάδα είναι γνωστό ως “νεροϊτιά”.

3. Εθνοβοτανικές χρήσεις

Εθνοβοτανικά, τα φύλλα και οι ρίζες αυτού του βοτάνου έχουν χρησιμοποιηθεί επί αιώνες στην Ασία και στην Ευρώπη για να θεραπεύσουν ένα ευρύ φάσμα ασθενειών. Ωστόσο, το φυτό χρησιμοποιείται επίσης για ορισμένους περιορισμένους σκοπούς.

Λόγω της «ψυχρής ιδιότητας του», συνιστάται για να απαλλαγούμε από τη θερμότητα του σώματος σε πυρετούς και για να απομακρύνει τις τοξίνες από το σώμα.

Συνιστάται επίσης για χρήση σε περιπτώσεις λέπρας, γονόρροιας, ψώρας, καλόγερου, δερματικό εξάνθημα, και χρόνιου και εποχικού πυρετού για τις ισχυρές ιδιότητες του για «καθαρισμό του αίματος».

4. Φυτοσυστατικά

Η εκτεταμένη ανάλυση δεδομένων για τα φυτοσυστατικά του αποκάλυψε περισσότερα από 55 διτερπενοειδή, 30 φλαβονοειδή, 4 ξανθόνες και 5 σπάνια νοριριδοειδή.

5. Πιθανή φαρμακολογία

Η εκτεταμένη χρήση του βοτάνου στο παραδοσιακό φαρμακευτικό σύστημα έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητα του τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Αρκετές μελέτες, επιβεβαίωσαν διάφορες φαρμακολογικές δράσεις από το βότανο αυτό.

Ένα ευρύ φάσμα φαρμακολογικών δράσεων όπως αντιαιμοπεταλιακές, ανοσορυθμιστικές και άλλα μυριάδες οφέλη για την υγεία παρατηρήθηκαν.

Η ανδρογραφολίδη, ένα σημαντικό διτερπενοειδές που περιέχει το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή, είναι ο σημαντικότερος λόγος για πολλές από τις φαρμακολογικές δράσεις του βοτάνου. Άλλα διτερπενοειδή, φλαβονοειδή και ξανθόνες αναφέρονται επίσης για τη σημαντική συμβολή τους.

Επίδραση στο κοινό κρυολόγημα

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή χρησιμοποιείται συνήθως για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του κοινού κρυολογήματος σε πολλές κοινότητες.

Μια διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη σε 61 ενήλικες ασθενείς από το κοινό κρυολόγημα χορηγήθηκαν δισκία από ξηρό εκχύλισμα ανδρογραφίς η ακιδωτή για 5 ημέρες. Παρατηρήθηκε σημαντική κλινική βελτίωση την 4η ημέρα (ρίγη, πονόλαιμος, κόπωση, μυϊκό άλγος, ρινίτιδα, κεφαλαλγία)

Μια μελέτη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο διεξήχθη το 1997 σε 107 υγιείς μαθητές σε ένα αγροτικό σχολείο με δοσολογία 2 δισκίων (200 mg) ανά ημέρα για 3 μήνες με στόχο να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητά του για την πρόληψη του κρυολογήματος. Το κοινό κρυολόγημα παρεμποδίστηκε επιτυχώς με 2,1 φορές υψηλότερο ποσοστό πρόληψης σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Παρόμοιο επιτυχημένο αποτέλεσμα υπήρξε επίσης και σε μια άλλη μελέτη, συμπεριλαμβανομένου του κοινού κρυολογήματος με ιγμορίτιδα.

Αντιφλεγμονώδης επίδραση

Η αντιφλεγμονώδης δράση του βοτάνου και των βιοενεργών ενώσεων του έχει αναφερθεί από πολλούς ερευνητές.

Ηπατοπροστατευτική επίδραση

Διαφορετικά εκχυλίσματα από το βότανο αναφέρεται επίσης ότι έχουν ηπατοπροστατευτική δράση.

Αντιβακτηριακή επίδραση

Η σύγχρονη έρευνα έχει διερευνήσει τις αιτίες της εκτεταμένης χρήσης του βοτάνου σε παραδοσιακά ιαματικά συστήματα ως αντιμικροβιακού παράγοντα για την αντιμετώπιση πολλών νοσημάτων υγείας μολυσματικής προέλευσης.

In vitro δεδομένα έδειξαν αντιβακτηριακές δράσεις κατά των σαλμονέλα, σιγκέλα, εσερίχια κόλι, στρεπτόκοκκο, και σταφυλόκοκκο,

Η αντιβακτηριακή δραστικότητα του βοτάνου αξιολογήθηκε έναντι 12 δερματικών μολύνσεων που προκαλούν παθογόνα βακτηριακά στελέχη, και τα εκχυλίσματα έδειξαν σημαντικά αποτελέσματα έναντι όλων των δοκιμασμένων βακτηριακών στελεχών.

Αντιιική επίδραση

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι ερευνητές διερεύνησαν την σημαντική αντιιική δραστικότητα από το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή. Αν και ανέφεραν αντιιική δράση έναντι περιορισμένων ιών, όπως ο ιός του δάγκειου πυρετού (ορότυπος 1), ο ιός του ανθρώπινου θηλώματος τύπου 16 (HPV16), ο ιός του απλού έρπητα τύπου 1 (HSV-1), ο ιός της γρίπης Α και ο ιός HIV, τα ευρήματά τους ήταν πολύ ενθαρρυντικά και αξιοσημείωτα λαμβάνοντας υπ’όψιν τον απειλητικό για τη ζωή ρόλο αυτών των ιών.

Αντικαρκινική επίδραση

Η ανδρογραφολίδη παρουσίασε τόσο άμεσες όσο και έμμεσες επιδράσεις στα καρκινικά κύτταρα

Ανοσορυθμιστική επίδραση

Με βάση τις αναφερθείσες ανοσορρυθμιστικές ιδιότητες, η ανδρογραφίς η ακιδωτή και η ανδρογραφολίδη ίσως είναι αποτελεσματικά κλινικά για την αντιμετώπιση αυτοάνοσων ασθενειών.

Ασφάλεια και τοξικότητα

Γενικά, οι χρήσεις αυτού του βοτάνου ως φάρμακο έχουν αποδειχθεί ασφαλείς σε ορισμένες κλινικές δοκιμές. Ορισμένα αντικρουόμενα αποτελέσματα είναι επίσης διαθέσιμα.

Λόγω της εξαιρετικά πικρής γεύσης του, ίσως προκαλέσει εμετό.

Μερικές ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως αλλεργική αντίδραση (αυτήν την αναφορά την έκανε και ο TGA Αυστραλίας σε μία ανασκόπηση του 2015), γαστρική αστάθεια, κόπωση, κεφαλαλγία, απώλεια όρεξης, λεμφαδενοπάθεια, διάρροια, μεταλλική γεύση (επίσης, γίνεται σχετικά αναφορά και από τον TGA – Μάιος 2020), και η ναυτία παρατηρούνται σε υπερβολική δοσολογία εκχυλισμάτων από το βότανο αυτό.

Συνιστάται η αποφυγή αυτού του φυτού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Μέχρι σήμερα, όλες οι κλινικές δοκιμές με λίγες εξαιρέσεις (π.χ. οι δύο μελέτες για τις επιδράσεις του βοτάνου στην σκλήρυνση κατά πλάκας είχαν διάρκεια 12 και 24 μήνες αντίστοιχα) ήταν για σύντομη χρονική διάρκεια.

Συνεπώς, η πρόβλεψη ότι η μακροχρόνια χρήση είναι ασφαλής δεν έχει ακόμα επιστημονική τεκμηρίωση.

7. Συμπέρασμα

Η ζήτηση για το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια και αυτό οφείλεται στις τεράστιες ιαματικές δυνατότητες του.

Τα διαθέσιμα δεδομένα για αυτό το βότανο εκφράζουν σαφώς ένα ευρύ φάσμα από φαρμακολογικές ιδιότητες. Λόγω του ότι διαθέτει εκτεταμένες φαρμακολογικές δραστικότητες, το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή μπορεί να θεωρηθεί με ασφάλεια ως μία από τις σύγχρονες λύσεις για όλες τις παθήσεις.

Ωστόσο, οι ερευνηθείσες φαρμακολογικές δραστικότητες του βοτάνου χρειάζονται επικύρωση μέσω της κλινικής μελέτης. Αν και αρκετές κλινικές μελέτες ολοκληρώθηκαν επιτυχώς χωρίς ανεπιθύμητες παρενέργειες ή θανάτους, οι περισσότερες από αυτές διερεύνησαν μόνον λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος από διάφορες αιτίες.

Η επαλήθευση της αποτελεσματικότητας άλλων βιολογικών δραστικοτήτων του βοτάνου, συμπεριλαμβανομένων των αντιδιαβητικών, αντικαρκινικών, αντιφλεγμονωδών και ηπατοπροστατευτικών, σε ανθρώπινες μελέτες θα αποφέρει πολλά οφέλη για τον μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμό στον πλανήτη.

Υποθέτουμε ότι το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή θα μπορούσε να είναι χρήσιμο ως ιαματικός παράγοντας υψηλής εφαρμογής για πολλές διαταραχές στο εγγύς μέλλον για την θεραπεία ανθρώπινων ασθενειών καθώς και για ορισμένες ασθένειες σε ζώα.

Η πλήρης δημοσίευση φαίνεται εδώ.