Παιδιά και διαδίκτυο: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και τι προτείνουν οι ειδικοί

Το διαδίκτυο είναι συναρπαστικό, ένας κόσμος γεμάτος με πληροφορίες και βίντεο. Μπορείς να συστηθείς με άτομα από την άλλη γωνιά του κόσμου με ένα κλικ, να μιλήσεις με αυτούς, να ταυτιστείς, να τους γνωρίσεις.

Οι περισσότεροι μας περνάμε ένα μεγάλο διάστημα της ημέρας σε αυτό είτε μέσω του κινητού τηλεφώνου μας είτε μέσω του υπολογιστή στην δουλειά μας και μη. Αν μιλήσω προσωπικά νομίζω πώς όσο κακό και αν ακούγεται οι ώρες που είμαι εντελώς offline είναι πιο εύκολα μετρήσιμες. Και δεν είμαι η μόνη, εγώ και εκατομμύρια ενήλικες που λόγω δουλειάς ή προσωπικής απόλαυσης «ξοδεύουν» το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους σε μία οθόνη.

Όπως όλο και περισσότεροι ενήλικες στρέφονται ή περιτριγυρίζουν την ζωή τους γύρω από το internet, έτσι και τα παιδιά και οι έφηβοι ανακαλύπτουν τον ψηφιακό κόσμο με όλους τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει για έναν ανυποψίαστο επισκέπτη.

Πώς όμως σε μία ψηφιακή εποχή μπορείς να αποτρέψεις τα παιδιά ή τους έφηβους από την χρήση του; Πώς μέσα σε έναν ανεξέλεγκτο χώρο μπορείς να προστατεύσεις το παιδί σου; Ποια είναι η σωστή χρήση από τους εφήβους; Ποια είναι τα όρια που πρέπει να βάλει ένας γονέας;

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία η χρήση μέσων που περιλαμβάνουν οθόνη, όπως τηλεόραση, tablet, κινητό, υπολογιστής πρέπει να είναι οριοθετημένη και ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, στις ηλικίες μέχρι τους 18 μήνες προτείνεται η αποφυγή της χρήσης. Στις ηλικίες 2-5 ετών συστήνεται η χρήση 1 ώρας, ενώ στις ηλικίες 6-12 μέχρι 2 ώρες ημερησίως. Στην εφηβεία μετά από τα 12 έτη, η χρήση των ηλεκτρονικών μέσων και του διαδικτύου είναι συνήθως πιο συχνή καθώς το διαδίκτυο είναι ένα μέσο που χρησιμοποιούν για τις εργασίες στο σχολείο, για ψυχαγωγία αλλά και την επαφή με τους φίλους τους. Επομένως θα πρέπει ο γονέας να συζητήσει μαζί με τον έφηβο και να θέσουν ένα ασφαλές χρόνο χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων.

Η παιδοψυχολόγος, Ηρώ Ντιούδη μιλώντας στην Parallaxi για την σχέση ενός παιδιού- εφήβου με το διαδίκτυο και τους κινδύνους που μπορεί να διατρέχουν από την υπερβολική χρήση εξήγησε: «Η υπερβολική έκθεση στην οθόνη και στο διαδίκτυο, χωρίς κανόνες και επίβλεψη της χρήσης από τους γονείς μπορεί να επηρεάσει το παιδί και τον έφηβο σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας του. Μπορεί για παράδειγμα να παρουσιάσει αύξηση επιθετικότητας, έλλειψη συγκέντρωσης και διαταραχές στον ύπνο. Επίσης άλλα συμπτώματα είναι η χαμηλή επίδοση στα μαθήματα, η κοινωνική απομόνωση και έντονο άγχος. Έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν και σωματικά συμπτώματα όπως θολή όραση , ξηρότητα στα μάτια, πονοκέφαλοι και πόνοι στο λαιμό. Είναι σημαντικό εάν ο γονέας αντιληφθεί την παρουσία κάποιων από των παραπάνω συμπτωμάτων, να ζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού.»

Η οριοθέτηση του χρόνου που περνάει ένα παιδί στο διαδίκτυο πρέπει να γίνει από τα πρώτα χρόνια και όσο μεγαλώνει να επαναπροσδιορίζεται. «Το παιδί και ο έφηβος θα προσαρμοστούν από νωρίς σε ένα πρόγραμμα που θα τους προσφέρει ασφάλεια. Επίσης ο γονέας πρέπει να εξηγήσει στο παιδί τους λόγους για τους οποίους υπάρχει συγκεκριμένος χρονικός περιορισμός αλλά και τις συνέπειες που έχει η υπερβολική χρήση του διαδικτύου. Είναι σημαντικό να τονίσετε τη σημασία του ελεύθερου χρόνου που μπορεί να περάσει εκτός από την χρήση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών μέσων. Ενισχύστε τη συμμετοχή του σε δραστηριότητες όπως το παιχνίδι, τον χορό, το κολύμπι, τη ζωγραφική και παροτρύνετε το παιδί και τον έφηβο να συναντήσουν τους φίλους τους .Τέλος ,καθώς οι γονείς αποτελούν πρότυπο μίμησης θα πρέπει και οι ίδιοι να τηρούν ένα πρόγραμμα καθημερινής χρήσης του tablet, του κινητού ή του υπολογιστή τους και να επιλέγουν ποιοτικές δραστηριότητες έτσι ώστε να δείξουν ότι το πρόγραμμα χρήσης ισχύει για όλα τα μέλη της οικογένειας.» εξηγεί η παιδοψυχολόγος κα Ντιούδη.

«Προτείνεται επίσης ο αποκλεισμός της χρήσης των ηλεκτρονικών συσκευών και του διαδικτύου κατά τη διάρκεια των γευμάτων και πριν τον βραδινό ύπνο. Όσο αφορά το διαδίκτυο, είναι σημαντικό οι γονείς να συζητήσουν μαζί με τα παιδιά και τους εφήβους από νωρίς για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς επίσης και να προτείνουν ποιοτικό και εκπαιδευτικό περιεχόμενο λαμβάνοντας υπόψιν τη ηλικία του παιδιού. Επίσης συστήνεται στις μικρότερες ηλικίες η επίβλεψη του περιεχομένου από τους γονείς για την ασφαλέστερη χρήση των ηλεκτρικών μέσων.»

Ο χρόνος που περνάνε τα παιδιά ή οι έφηβοι στο διαδίκτυο δεν απασχολούν μόνο τους ψυχολόγους ή τους ερευνητές. Για τους περισσότερους γονείς η μεγαλύτερη ανησυχία στην ανατροφή των παιδιών τους είναι ο χρόνος στο διαδίκτυο. Αρκετοί δεν ανησυχούν μόνο για την ποιότητα του περιεχομένου που έρχονται σε επαφή αλλά και για το πόσο ασφαλείς είναι τα παιδιά τους, τα στοιχεία που μπορεί να αναρτούν στο διαδίκτυο ή να τους αποσπώνται με πρόσχημα ένα παιχνίδι.

«Υπάρχει φόβος»

Η κα Άϊντα μητέρα του 14χρονου Λεωνίδα, μας εξηγεί πώς παρά τις επιτυχημένες προσπάθειες της να ελέγξει τον χρόνο και το περιεχόμενο της πλοήγησης τους στο διαδίκτυο όσο μεγαλώνει δυσκολεύεται να θέσει ρεαλιστικά όρια που θα τα ακολουθήσει ο γιος της με τον φόβο της για την έκθεση του παιδιού της να μεγαλώνει. «Υπάρχει φόβος για το τι βλέπει αλλά υπάρχει εμπιστοσύνη». Για τον 14χρονο Λεωνίδα η χρήση του διαδικτύου είναι κυρίως για παίξει δημοφιλή διαδικτυακά παιχνίδια.

Με όλο και περισσότερες εφαρμογές και ρυθμίσεις περιεχομένου κατάλληλα για παιδιά να έρχονται στο προσκήνιο, γονείς αποκλείουν μέσα κοινωνικής δικτυώσεις, σελίδες με περιεχόμενο για ενηλίκους και ιστοσελίδες που δεν θεωρούν κατάλληλους για την ηλικιακή ομάδα των παιδιών. Η κα Άϊντα όπως δηλώνει λόγω των ελάχιστων γνώσεων τις πάνω στο διαδίκτυο δεν μπορεί να εφαρμόσει κάποιο πρόγραμμα. «Δεν έχω τόσες γνώσεις πάνω στο αντικείμενο ώστε να εφαρμόσω κάποια τέτοια μέθοδο, αλλά δεν με ανησυχεί επειδή υπάρχει εμπιστοσύνη στα παιδιά μου.» Η ίδια ιδανικά θα ήθελε η επαφή του με το διαδίκτυο να ελαχιστοποιηθεί. «Θα ήθελα να μην κάθονται πάνω από 2 ώρες τη μέρα, αλλά λόγω των καταστάσεων ομολογώ πως κάθονται πολύ περισσότερο».

Είναι όμως το διαδίκτυο μόνο ένας χώρος που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ή να πολλαπλασιάσει του κινδύνους που εκτίθεται ένα παιδί; Η απάντηση είναι απλή, όχι! Η σωστή χρήση μπορεί να αποτελέσει έναν μοναδικό τρόπο να ενισχυθεί η γνώση, η φαντασία και η ψυχαγωγία του παιδιού. Η οριοθέτηση και το σωστό πρότυπο που θα προσφέρει ο γονέας όσο αφορά την ασφαλή χρήση του διαδικτύου, κρίνεται σημαντική για την ομαλή χρήση του διαδικτύου από το ίδιο το παιδί. Η κα Ντιούδη συστήνει «Προτείνετε ποιοτικές δραστηριότητες και εφαρμογές στα παιδιά και στους εφήβους. Δώστε εναλλακτικές λύσεις για τον ελεύθερο χρόνο τους όπως ζωγραφική, επιτραπέζια και παραμύθια. Τέλος να είστε ανοιχτοί σε διάλογο για να τους βοηθήσετε σε απορίες που σχετίζονται με την ορθή χρήση του διαδικτύου.»

Διαβάστε επίσης:

ΕΡΕΥΝΑ: Ο αλγόριθμος του Instagram ωθεί τους χρήστες να δείξουν σάρκα