Ο Πάνος Κουάνης σε μια κουβέντα για τους μεγάλους στόχους του ΕΚΟΜΕ

Εικόνες: ΦΚΘ/ Motionteam (Β. Βερβερίδης)

Με αφορμή την πρώτη εμφάνιση του ΕΚΟΜΕ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ο πρόεδρος του οργανισμού Πάνος Κουάνης μιλάει στην Parallaxi για τον μεγάλο στόχο να υπάρξει ομαδική δουλειά όλων των φορέων ώστε να δοθεί ώθηση στο να γίνει η Ελλάδα χώρος κινηματογραφικών γυρισμάτων.

Αυτή άλλωστε είναι και η υπόσχεση που έδωσε ο Π. Κουάνης ως πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων & Επικοινωνίας και στην συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης παρουσιάζοντας τους στόχους και τα σχέδια του νέου Οργανισμού. Αν και ο ίδιος προτιμά να μιλά μέσα από την δράση του ΕΚΟΜΕ και να στείλει προς όλες τις κατευθύνσεις ένα καθαρό και θετικό σήμα για το τι γίνεται σήμερα στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον κινηματογραφικό χώρο και πώς μπορεί να ενισχυθεί η κινηματογραφική ανάπτυξη και η παραγωγή.

Ο Πάνος Κουάνης μιλάει για τρεις επιμέρους άξονες δράσης του ΕΚΟΜΕ : α) παραγωγή, β) ψηφιοποίηση και προστασία της οπτικοακουστικής κληρονομιάς και γ) εκπαίδευση (μέσα από συνέργειες και στόχευση σε επιμέρους δράσεις που αφορούν την μάθηση και την επαγγελματική κατάρτιση. «Ήδη έχουμε έχουμε αναρτήσει στην ιστοσελίδα του ΕΚΟΜΕ την Λευκή Βίβλο που σχετίζεται με την παιδεία στα Μέσα και την Πληροφορία ενώ έχουμε προχωρήσει σε συνεργασία με την GAPMIL και UNESCO, την παγκόσμια συμμαχία για την οπτικοακουστική εκπαίδευση με 600 μέλη και οργανισμούς από όλο τον πλανήτη». Παράλληλα το ΕΚΟΜΕ ανοίγει γραφείο για τη Μεσόγειο και τη Νότιο Ευρώπη, ενώ ξεκινάει συνεργασία με τα NU BOYANA Studios με ένα πρόγραμμα μαθητείας ακριβώς για συνεργεία ώστε να εκπαιδευτούν σε ξένες παραγωγές ανειδίκευτοι τεχνικοί. Τέλος, στηρίζει το MFI (Μεσογειακό Ινστιτούτο Κινηματογράφου) για τα κινηματογραφικά τους σεμινάρια.

Όμως το σημαντικότερο κομμάτι αφορά το cash rebate kaι την προσέλκυση κινηματογραφικών παραγωγών στην Ελλάδα: «Αυτό που μπορώ να σας πω με αριθμούς είναι ότι αυτά που έχουν ήδη εγκριθεί και γυριστεί στην Ελλάδα συνιστούν μια συνολική δαπάνη στη χώρα μας της τάξεως των 10 εκατομμυρίων ευρώ και με βάση ότι το cash rebate είναι στο 35%, γύρω στα 3 εκατομμύρια ευρώ θα επιστραφούν πίσω στους παραγωγούς. Δημιουργήσαμε γύρω στις 4500 θέσεις εργασίας για ελληνικά συνεργεία. Αναφέρομαι σε θέσεις εργασίας που καλύπτουν από τον σκηνοθέτη ως τον τελευταίο ηλεκτρολόγο».

Υπάρχει κάποια τεχνική μελέτη σε σχέση με το τι προσδοκούμε να κάνουμε σε 5 ή σε 10 χρόνια από τώρα από την προσέλκυση ξένων παραγωγών στη χώρα μας;

Δυστυχώς όχι γιατί μέχρι τώρα δεν υπήρχε κάποιος φορέας που να κρατούσε τέτοια στατιστικά σε κανένα επίπεδο της κινηματογραφικής παραγωγής ή διανομής. Άρα λοιπόν δεν υπάρχουν ασφαλή δεδομένα για την απασχόληση στον κινηματογραφικό κλάδο, ούτε για τις ειδικότητες, ούτε για τις παραγωγές, δεν υπάρχουν ούτε ακόμα και για την κίνηση των εισιτηρίων. Αυτό γίνεται μόνο αν ψάξεις αριστερά και δεξιά για να βρεις τι κρατάει ο καθένας. Τώρα όμως χάρη στη δουλειά που κάνουμε στο κομμάτι της παραγωγής αυτόματα θα μπορούμε να συλλέγουμε αυτά τα στοιχεία και να κρατάμε μια βάση δεδομένων για το πόσες παραγωγές έχουν γυριστεί στην Ελλάδα, πόσες είναι ξένες και πόσες ελληνικές, πόσα συνεργεία απασχολήθηκαν, πόσοι άνθρωποι εργάστηκαν. Άρα θα υπάρχει σύντομα η δυνατότητα για το 2018 να έχουμε μια σούμα με τα στοιχεία για το τι έγινε σε επίπεδο κινηματογραφικής παραγωγής στην Ελλάδα.   

Αισθάνεστε ότι το ΕΚΟΜΕ ως νέος οργανισμός αντιμετωπίζεται με κάποια καχυποψία από τους κινηματογραφιστές;

Είναι λογικό να υπάρχει μια τέτοια αντίδραση. Αυτό συμβαίνει με κάθε τι καινούργιο. Όχι όμως τόσο από αυτούς που είναι ενεργοί και γουστάρουν αυτό που κάνουν και έχουν την ενέργεια να προχωρήσουν και να πάνε τη δουλειά τους παρακάτω. Εμείς συμμετέχουμε και συνεργαζόμαστε με όλους τους φορείς και δεν ήρθαμε για να κλείσουμε κανέναν. Ήρθαμε για να προσθέσουμε και να προτείνουμε και να δουλέψουμε σε κάποια νέα πράματα. Και συμφωνούμε όλοι ότι στόχος μας πρέπει να είναι η εξωστρέφεια. Για αυτό πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί, ομαδικά. Από εκεί και πέρα ο καθένας έχει την δική του προσέγγιση. Στο ΕΚΟΜΕ είμαστε υπέρ της προσωπικής επαφής, πρόσωπο με πρόσωπο με τον άλλον. Γιατί αυτό είναι δύσκολο αλλά μας δίνει την δυνατότητα στο να αναπτυχθεί μια σχέση με τους άλλους συνεργαζόμενους φορείς και τους παραγωγούς μέσα από την οποία διευκρινίζονται τα πάντα. Και αυτός ο τρόπος προσέγγισης έχει αποφέρει μέχρι στιγμής εξαιρετικά αποτελέσματα σε όλες τις επαφές και τις συνεργασίες μας εκτός Ελλάδος. Η ουσία είναι ότι αν κάνει ο καθένας όπως πρέπει θεσμικά τη δουλειά του και δουλέψουμε και ομαδικά τότε θα τα πάμε όλοι καλύτερα.

Τι σχεδιάζετε να κάνετε με τα film offices; Πόσα έχουν δημιουργηθεί μέχρι στιγμής;

Ως τυπική δομή δεν υπάρχει ακόμα κανένα. Κι αυτό γιατί ο τρόπος δόμησης που έχουν τα οργανογράμματα των Περιφερειών δεν προβλέπει ακόμα μια τέτοια υπηρεσία. Άτυπα όμως υπάρχουν ήδη film offices σε 3-4 Περιφέρειες και οι υπόλοιπες έχουν ξεκινήσει να δουλεύουν το σχετικό πλάνο. Είναι θετικό πως όλοι δεχτήκαν με ενθουσιασμό την ιδέα των film offices. Ως ΕΚΟΜΕ θέλουμε να συσταθεί από ένα film office σε κάθε Περιφέρεια, άρα συνολικά 13 και επιπλέον κάποια ακόμα σε Δήμους, που υπάρχει η ανάγκη να υποστηρίξουν την συνολική δομή. Αυτό μπορεί να αφορά την πόλη της Αθήνας ή την Θεσσαλονίκη και κάποιες τοποθεσίες με μεγάλη ζήτηση όπως π.χ. τα νησιά του Αιγαίου όπου μπορεί να υπάρχει μια δομή στην πρωτεύουσα της Περιφέρειας, στην Σύρο, αλλά μπορεί κάλλιστα να γίνει άλλη μια αντίστοιχη δομή σε κάποιο νησί που υπάρχει μεγάλη ζήτηση γυρισμάτων κινηματογραφικών παραγωγών (π.χ. Μύκονο, Σαντορίνη, Ρόδο). Όλα όμως θα γίνουν με βάση την μελέτη που θα πραγματοποιήσει ο τεχνικός σύμβουλος, που θα αναλάβει να συντάξει την ειδική μελέτη για την σύσταση τους. Δεν θα γίνει τίποτα στο πόδι, ούτε οι δομές αυτές θα έχουν περιστασιακό χαρακτήρα από την στιγμή που θα υλοποιηθεί ο σχεδιασμός.

Με ποιον τρόπο θα εργαστούν οι Περιφέρειες για την σύσταση αυτών των film offices και πώς θα υποστηρίξει το ΕΚΟΜΕ την προετοιμασία τους;

Οι Περιφέρειες θα επιλέξουν το προσωπικό που θα στελεχώσει αυτά τα γραφεία και θα δημιουργήσουν τις υποδομές και στην ένταξη τους στο οργανόγραμμα τους. Ωστόσο είναι σημαντικό για το προσωπικό που θα επιλέξουν οι Περιφέρειες να μην αφορά υπαλλήλους που θα κάνουν απλώς μια διεκπεραιωτική εργασία δημοσίου υπαλλήλου αλλά θα αντιλαμβάνονται και το απαιτητικό περιβάλλον εργασίας τους και θα έχουν την ευελιξία να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ανά πάσα στιγμή. Για αυτό ως ΕΚΟΜΕ θα βοηθήσουμε στην χρηματοδότηση των γραφείων, στην εκπαίδευση του προσωπικού, στην μετάδοση του κnow how τέτοιων projects.

Το πιο σημαντικό είναι να γίνει ο διαγωνισμός για τον τεχνικό σύμβουλο και την μελέτη υλοποίησης που θα συντάξει, να δουλέψουμε το πρόγραμμα σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς (Περιφέρειες, Υπουργείο Πολιτισμού, ΕΚΚ, κλπ) και μέσα στο 2019 να έχουν υλοποιηθεί όλες οι εκκρεμότητες για να ξεκινήσουν να δουλεύουν και τυπικά. Ο απώτερος σκοπός μας είναι να είμαστε πλήρως έτοιμοι ώστε να ξεκινήσουμε την ταυτόχρονη δυναμική προβολή των film offices και του cash rebate προς το εξωτερικό για την προσέλκυση παραγωγών. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να τους πείσουμε ότι είμαστε έτοιμοι και ότι αυτό που τους προσφέρουμε θα το βρουν έτοιμο, ώστε να έλθουν στην Ελλάδα για να κάνουν γυρίσματα χωρίς να ψάχνουν τίποτα. Θα βρουν δηλαδή και οικονομικά κίνητρα και ελκυστικές τοποθεσίες και έμπειρο εξειδικευμένο δυναμικό και κινηματογραφικό εξοπλισμό και συνεργάτες σε επίπεδο υποστήριξης και υλοποίησης της παραγωγής τους. Και ξέρετε ότι αυτό συμβάλλει στο να βελτιώσουμε την αρνητική εικόνα που δημιουργήθηκε την τελευταία δεκαετία για την χώρα λόγω της κρίσης. Αυτή τη στιγμή είμαστε σε μια φάση αναστροφής σε ότι αφορά την εικόνα της χώρας προς τα έξω. Είναι επομένως στο χέρι μας να ενισχύσουμε αυτή την θετική εικόνα που ξαναδημιουργείται και να χτίσουμε πάνω σε αυτό.

Υπάρχει ωστόσο ακόμα μια σύγχυση στο τι κάνει το Film Commission του ΕΚΚ και στο τι κάνει το ΕΚΟΜΕ και τα film offices.

Κοιτάξτε, το Film Commission στοχεύει στην εξωστρέφεια και στην προβολή της χώρας στο εξωτερικό ως τόπος παραγωγής κινηματογραφικών γυρισμάτων. Προωθεί επομένως την εικόνα της χώρας προς τα έξω και κατευθύνει τους ενδιαφερόμενους για το που θα απευθυνθούν ανά περίπτωση: αν θέλει να κάνει αίτημα για cash rebate θα πάει στο ΕΚΟΜΕ, αν θέλει να κάνει γυρίσματα π.χ. στην Χαλκιδική θα πρέπει να πάει στο film office της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Σε ό,τι αφορά την κινηματογραφική εκπαίδευση θα έχετε συντονιστικό ρόλο;

Δυστυχώς δεν έχουν γίνει αρκετά και οργανωμένα βήματα σε αυτό το κομμάτι. Αν χρειαστεί να πάρουμε αυτό τον ρόλο θα τον πάρουμε αλλά όχι με τη λογική της ηγεσίας. Το θέμα είναι να κάνουμε όλοι μαζί, συντονισμένα, κάποια πράματα στο θέμα αυτό. Αν αυτό το ρόλο μπορεί να τον έχει το Πανεπιστήμιο με το τμήμα Κινηματογράφου ή το Υπουργείο Παιδείας τότε εμείς απλώς θα συντονίσουμε αυτή την οργάνωση και τον σχεδιασμό. Το ΕΚΟΜΕ φυσικά έχει κάνει ήδη κάποια βήματα στο χώρο της κινηματογραφικής εκπαίδευσης προωθώντας από μόνο του κάποιες ευκαιρίες στο χώρο. Το project συνεργασίας με τα στούντιο Nu Boyana της Βουλγαρίας είναι μια τέτοια πρωτοβουλία, που δεν χρειάζεται να συντονιστούμε με τους υπόλοιπους εσωτερικούς φορείς αλλά θα προσφέρει αρκετά σε επίπεδο κατάρτισης και μάθησης.

Πέρα από την μαθητεία και την κατάρτιση υπάρχει ενδιαφέρον και για το αμιγώς εκπαιδευτικό και ακαδημαϊκό κομμάτι;

Προχωράμε ήδη ένα πρόγραμμα οπτικοακουστικού γραμματισμού σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, που αφορά την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σε αυτό το πρόγραμμα έχουμε και την συνεργασία του Φεστιβάλ Ολυμπίας γιατί μας ενδιαφέρει να αξιοποιήσουμε την εμπειρία του. Και φυσικά είμαστε ανοιχτοί και σε νέες συνεργασίες. Στην εκπαίδευση υπάρχουν τρείς βασικοί άξονες ανάπτυξης : ο πρώτος αφορά τις βασικές δεξιότητες που αναπτύσσονται στα σχολεία ώστε να κατανοήσουν τα παιδιά το νόημα της εικόνας, το δεύτερο αφορά την κριτική σκέψη και το τρίτο την επαγγελματική κατάρτιση.

Σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση αρχείων;

Εδώ συναντάμε τεράστιες δυσκολίες καθώς όσο το δουλεύουμε αντιμετωπίζουμε τεχνικές δυσκολίες και δεν υπάρχει τίποτα σε ότι αφορά την υποδομή της χώρας. Σε επίπεδο οργάνωσης υπήρχε το Οπτικοακουστικό Αρχείο, το οποίο έκλεισε το 2013. Όλος ο τεχνικός εξοπλισμός πετάχτηκε σε μια αποθήκη και απαξιώθηκε από τον χρόνο. Ομοίως συνέβη και με το αρχείο του ΙΟΜ. Η βιβλιοθήκη του ΙΟΜ βρέθηκε αραχνιασμένη σε κάποιες αποθήκες και τα films επίσης είναι αποθηκευμένα κάπου στην ΕΡΤ. Σε ότι αφορά την ΕΡΤ πράγματι έχει προχωρήσει στην ψηφιοποίηση του αρχείου της. Από εκεί και πέρα δεν υπάρχει κάποιος δημόσιος φορέας. Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος είναι ιδιωτικός φορέας που χρηματοδοτείται και στηρίζεται για αντίστοιχες εργασίες αλλά έχουν και αυτοί σημαντικό υλικό που έχει ανάγκη υποστήριξης. Η ψηφιοποίηση είναι σημαντικό ζήτημα για ΄μας γιατί αφορά την εθνική μας οπτικοακουστική και πολιτιστική κληρονομιά. Αν δεν διασωθεί θα χάσουμε όλοι. Το κόστος όμως είναι αρκετά υψηλό για να το αναλάβει κάποιος ιδιώτης. Άρα η ευθύνη είναι δική μας.