Πεφταστέρια: με το κεφάλι ψηλά σήμερα το βράδυ (22/04)

Από το Σάββατο 22 Απριλίου μέχρι και το τέλος του μήνα, κορυφώνεται η βροχή των αστεριών στο νυχτερινό ουρανό του βόρειου ημισφαιρίου στο οποίο ανήκει και η Ελλάδα. Παρά το γεγονός πως ξημερώματα Σαββάτου προς Κυριακή που σύμφωνα με τις μετεωρολογικές προβλέψεις ο καιρός δεν θα είναι ευνοϊκός για παρατήρηση τα πεφταστέρια θα συνεχίσουν να μαγεύουν τις νύχτες μέχρι και τις 25 Απριλίου. Η Γη συναντά το σμήνος κάθε χρόνο από τις 19 έως τις 25 Απριλίου.

Αποτελούν από τις πιο γνωστές βροχές διαττόντων αστεριών ανάμεσα στις επίσης διάσημες Λεοντίδες (μέσα Νοεμβρίου) και τις Περσείδες (Αύγουστος). 

Οι Λυρίδες, τα πεφταστέρια της Άνοιξης, θεωρούνται μια μέση «βροχή» και στο αποκορύφωμά τους υπολογίζεται ότι εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και πυρακτώνονται μέχρι 20 μετέωρα ανά ώρα με ταχύτητα έως 50 χιλιομέτρων. Είναι σμήνος μετεώρων (γνωστά και ως διάττοντες αστέρες ή πεφταστέρια) που εμφανίζονται την άνοιξη στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου. Το ακτινοβόλο σημείο των Λυρίδων βρίσκεται στα όρια των αστερισμών της Λύρας και του Ηρακλή, εξ ου και η ονομασία τους.

Στην κορύφωση του φαινομένου εκτιμάται ότι εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και πυρακτώνονται από 5 έως 20 μετέωρα ανά ώρα, με ταχύτητα έως 50 χιλιομέτρων. Ενίοτε δημιουργούνται φωτεινά πεφταστέρια με μακριές ουρές, τα οποία παραμένουν ορατά στον ουρανό επί αρκετά δευτερόλεπτα.

Κάθε 12-16 έτη, η «βροχή» των διαττόντων αστέρων είναι πολύ εντονότερη των άλλων ετών (τα πεφταστέρια φθάνουν ακόμη και τα 100 ανά ώρα), γεγονός που φανερώνει ότι η Γη διέρχεται από πυκνότερο τμήμα του σμήνους. Οι Λυρίδες μερικές φορές δημιουργούν φωτεινά πεφταστέρια με μακριές ουρές, οι οποίες παραμένουν ορατές στον ουρανό επί αρκετά δευτερόλεπτα. Κάποιες χρονιές, τα «πεφταστέρια» τους έφθασαν ακόμη και τα 100 ανά ώρα.

Πηγή προέλευσης των Λυρίδων είναι ο κομήτης C/1861 G1 «Θάτσερ», τον οποίο ανακάλυψε το 1861 ο Αμερικανός Α.Θάτσερ. Ο κομήτης αφήνει στο πέρασμά του μια μακριά ουρά σκόνης και σωματιδίων, η οποία διασταυρώνεται κάθε χρόνο με την τροχιά της Γης. Η επόμενη φορά που θα περάσει ο συγκεκριμένος κομήτης πολύ κοντά από τη Γη θα είναι το 2276, καθώς η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο διαρκεί περίπου 415 χρόνια.

Τα απομεινάρια από την ουρά του Θάτσερ, μετά το τελευταίο κοντινό πέρασμά του κατά τον 19ο αιώνα, αιωρούνται ακόμα στο διάστημα και συνεχίζουν να προκαλούν τη «βροχή» των γνώριμων Λυρίδων κάθε χρόνο.