Η περίπτωση μιας πιο σύντομης εργασιακής εβδομάδας

Ζούμε σε μια εποχή τρομερών αλλαγών σε ότι αφορά την εργασία. Επιλογές όπως εξ’ ολοκλήρου τηλεργασία ή υβριδική εργασία (κάτι που θα φαινόταν εντελώς αδινόητο στους περισσότερους ανθρώπους πριν από δύο χρόνια) γίνονται πλέον μέρος της εργασιακής κανονικότητας. Η ιδέα της συρρίκνωσης της εργασιακής εβδομάδας κερδίζει επίσης έδαφος, κυρίως υπό το φως πρόσφατων παραδειγμάτων εργαζομένων που δοκίμασαν επιτυχώς εβδομάδες με μειωμένο ωράριο.

Μια μειωμένη εργασιακή εβδομάδα θα μπορούσε να λάβει πολλές μορφές. Υπάρχει η τετραήμερη εργασιακή εβδομάδα, όπου μειώνεις τις εργασιακές ώρες κατά 20%.

Υπάρχουν και άλλα μοντέλα: όλοι σε μια εταιρεία μπορεί να παίρνουν ρεπό την ίδια μέρα, ή οι άνθρωποι να διαλέγουν το πώς θα εργάζονται, όπως για παράδειγμα να παίρνουν ρεπό δύο απογεύματα την εβδομάδα. Ή ίσως και να μπορείς να μειώσεις την εργασιακή εβδομάδα κατά συγκεκριμένο αριθμό ωρών, από 40 σε 36 για παράδειγμα.

Μια ομοιότητα μεταξύ όλων των μοντέλων είναι ότι δεν στριμώχνεις τον προηγούμενο φόρτο εργασίας σου σε ένα μικρότερο χρονικό πλαίσιο, να δουλεύεις 40 ώρες εντός τεσσάρων ημερών. Αφαιρείς ένα μέρος του συνολικού εργασιακού σου χρόνου από την εβδομάδα. Και το πιο σημαντικό, οι μισθοί μένουν ίδιοι.

Ειδικοί και εργαζόμενοι συζητούν την ιδέα, επειδή η πανδημία μας ανάγκασε να ρίξουμε μια νέα ματιά στο σύγχρονο εργασιακό χώρο, και στα θέματα που σχετίζονται μαζί του όπως η ισορροπία της εργασιακής ζωή, η ψυχική υγεία και η ευελιξία του εργαζόμενου. Οι υποστηρικτές λένε ότι ένα μοντέλο μειωμένων εργασιακών ωρών μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση πολλών αρνητικών της εργασίας που υφίστανται σήμερα, κάνοντας τους εργαζόμενους πιο παραγωγικούς, υγιείς και χαρούμενους.

Θα πρέπει λοιπόν οι εταιρείες πράγματι να πληρώνουν τους εργαζόμενους με τις ίδιους μισθούς για να δουλεύουν λιγότερες ώρες; Ποια είναι τα οφέλη για αυτούς, και ποια ακριβώς είναι τα επιχειρήματα για τη μειωμένη εργασιακή εβδομάδα;

Eνίσχυση της παραγωγικότητας

Ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη του να δουλεύει κανείς λιγότερες ώρες εβδομαδιαίως είναι ότι κάνει τους ανθρώπους καλύτερους εργαζόμενους. Έρευνα καταδεικνύει ότι οι άνθρωποι κάνουν περισσότερα πράγματα όταν δουλεύουν λιγότερες ώρες, και λιγότερα όταν δουλεύουν περισσότερες ώρες. Για παράδειγμα, μια μελέτη του πανεπιστημίου του Stanford από το 2014 πρότεινε ότι η παραγωγικότητα μειώνεται απότομα μετά από δουλειά 50 ωρών μέσα σε μια εβδομάδα. Άλλοι ειδικοί προτείνουν ότι οι 35 ώρες εργασίας είναι ο ιδανικός χρόνος εργασίας πριν η παραγωγικότητα ξεκινήσει να μειώνεται, ενώ υπάρχουν και ειδικοί που υποστηρίζουν ότι πρέπει να δουλεύουμε μόνο 6 ώρες την ημέρα.

Ο John Trougakos, αναπληρωτής καθηγητής οργανωτικής συμπεριφοράς στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, λέει ότι αυτό συμβαίνει επειδή μια τυπική μέρα μιας τυπικής εβδομάδας 40 εργασιακών ωρών δεν έχει καθιερωθεί έχοντας ως στόχο την αποτελεσματικότητα.

“Η ενέργεια σου δεν μπορεί να διατηρηθεί για οκτώ συνεχόμενες ώρες. Πιέζεις την προσοχή των ανθρώπων για μια μεγάλη χρονική περίοδο, πράγμα που είναι δύσκολο για αυτούς να κάνουν, επομένως θα είναι λιγότερο αποτελεσματικοί,” λέει. Για αντιστάθμιση, πολλοί εργαζόμενοι περνούν πολλές ώρες του οκταώρου τους σκρολάροντας στα social media, ψωνίζοντας online και στέλνοντας μηνύματα. Μια μελέτη του 2015 έδειξε ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να ξοδέψουν έως και δυόμιση ώρες μέσα σε μια μέρα χρησιμοποιώντας το ίντερνετ για να κάνουν πράγματα που δεν σχετίζονται με τη δουλειά τους.

Δεν ξέρουμε ακριβώς ποιος είναι ο ιδανικός αριθμός ωρών εργασίας μέσα σε μια εβδομάδα για την επίτευξη της βέλτιστης παραγωγικότητας. Αλλά οι υποστηρικτές της μειωμένης εργασιακής εβδομάδας λένε ότι οι εργαζόμενοι με μειωμένο ωράριο εργασίας θα δουλεύουν πιο αποτελεσματικά από το να περνούν περισσότερο χρόνο, ίσως λιγότερο χρήσιμο, στο γραφείο τους.

“Η αλλαγή αυτή μεταφέρει την εστίαση της προσοχής από τις ώρες εργασίας στην παραγωγικότητα – δηλαδή από την “πολυάσχολη δουλειά” στη σωστή δουλειά,” λέει η Rachel Service, CEO της Happiness Concierge, μιας εταιρείας που προσφέρει συμβουλές και σεμινάρια για ζητήματα εργασίας.

Μια σημαντική μελέτη που διεξήχθη από το 2015 έως το 2019 στην Ισλανδία, παρακολούθησε περισσότερους από 2500 εργαζόμενους της κυβέρνησης σε διάφορους εργασιακούς χώρους, οι οποίοι πήγαν από 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα σε 35 ή 36 κρατώντας την ίδια αμοιβή. Οι ερευνητές βρήκαν ότι στην πλειονότητα των γραφείων η παραγωγικότητα είτε έμεινε η ίδια, είτε αυξήθηκε. Για παράδειγμα, στο λογιστικό τμήμα του Ρέικιαβικ, από όταν άρχισαν να δουλεύουν λιγότερες ώρες οι εργαζόμενοι ετοίμαζαν 6,5% παραπάνω τιμολόγια . Την ίδια στιγμή σε ένα αστυνομικό τμήμα, η μειωμένη εργασιακή εβδομάδα δεν επηρέασε αρνητικά τον αριθμό των ερευνητικών υποθέσεων που έκλειναν.

“Όταν μιλήσαμε με το προσωπικό, είπαν ότι είχαν καλύτερη επίγνωση του φόρτου εργασίας και ότι η ατμόσφαιρα διευκόλυνε τη συγκέντρωση”, πράγμα που κάνει τους ανθρώπους να δουλεύουν πιο αποτελεσματικά λέει ο Will Stronge, διευθυντής του Autonomy, ενός βρετανικού think tank που ερευνά το μέλλον της εργασίας και ανέλυσε τα δεδομένα που συνέλεξε η Ισλανδική Ένωση για Βιώσιμη Δημοκρατία, που δούλεψε με τους φορείς της Ισλανδικής κυβέρνησης που διεξήγαγαν τα πειράματα. Ο Stronge λέει ότι οι εργαζόμενοι είναι πιο πρόθυμοι να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους όταν ως ανταμοιβή μειώνεται η εργασιακή εβδομάδα – ότι η ιδέα της ελεύθερης Παρασκευής τους έδωσε κίνητρο για να συνεχίσουν.

Γενικά, οι λιγότερες ώρες εργασίας σημαίνουν επίσης ένα πιο βελτιστοποιημένο πρόγραμμα στους χώρους εργασίας. “Πράγματα όπως παραπανίσια meetings και εκτενή γεύματα κόπηκαν,” λέει ο Trougakos. Αυτό είναι αυτό που συνέβη στις Ισλανδικές δοκιμές. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι managers λένε ότι αντικατέστησαν πλήρως meetings με mail, ενώ άλλοι περιόρισαν τα meetings και τα προγραμμάτιζαν πριν τις 15:00. Χρόνος που ξοδευόταν για καφέ κόπηκε, το προσωπικό ενθαρρύνθηκε να τακτοποιεί τις προσωπικές του δουλειές εκτός ωρών εργασίας και οι βάρδιες προσαρμόστηκαν για να ικανοποιούν τις εύκολες και δύσκολες περιόδους.

“Το κλειδί για να πετύχουν οι λιγότερες ώρες εργασίας ήταν συχνά η ευελιξία στο πως γινόντουσαν οι δουλειές, πως οργανώνονταν οι ώρες εργασίες και οι βάρδιες, σε συνδυασμό με το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή στη διαδικασία της μείωσης των ωρών στο χώρο εργασίας,” λέει το report.

Πως βοηθά στη υγεία και την ευεξία

Ένας βασικός παράγοντας, λένε οι ειδικοί, είναι ότι η δουλειά για λίγες μόνο ώρες οδηγεί σε περισσότερο ευτυχισμένο, υγιές και αφοσιωμένο εργατικό δυναμικό.

Ξέρουμε ότι η εργασία για πολλές ώρες έχει μεγάλο αντίκτυπο στην ευημερία. Αλλά οι μειωμένες ώρες, που επιτρέπουν στους ανθρώπους να αισθάνονται πιο ξεκούραστοι, πιο ικανοί να ικανοποιήσουν περίπλοκες ανάγκες ή ακόμη και να ξοδέψουν λιγότερο χρόνο ασχολούμενοι με τις προσωπικές τους υποθέσεις στη δουλειά, αυξάνουν την υγεία και την ευημερία όπως επίσης αποκλείουν ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία όπως η εξουθένωση, η υπερκόπωση και η κατάθλιψη.

“Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όταν οι άνθρωποι έχουν μια καλή ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και εργασιακή ζωή, κοιμούνται αρκετές ώρες, περνούν χρόνο με την οικογένεια τους και έχουν χρόνο για χαλάρωση, τότε δουλεύουν πολύ πιο παραγωγικά και αποτελεσματικά,” λέει ο Jim Stanford, ένας οικονομολόγος και διευθυντής στο Κέντρο για τη Μελλοντική Εργασία στο Αυστραλιανό Ινστιτούτο.

Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2021 που παρακολούθησε Σουηδούς εργαζόμενους για μια δεκαετία, έδειξε ότι οι μειωμένες εργασιακές ώρες μείωσαν το στρες, την εξάντληση και τα αρνητικά συναισθήματα. Μια μελέτη του 2017 έδειξε ότι η μείωση των εργασιακών ωρών κατά 25% βελτίωσε τον ύπνο και μείωσε το στρες, ενώ έρευνα από τη δεκαετία του ‘90 έδειξε ότι η δουλειά για μόνο έξι ώρες τη μέρα βελτίωσε την οικογενειακή ζωή των εργαζομένων.

Αυτό έρχεται επίσης σε συμφωνία με τα ευρήματα της Ισλανδικής μελέτης. Στα γραφεία που συμμετείχαν στη δοκιμή, η ευεξία των εργαζομένων και οι ισορροπία εργασιακής και προσωπικής ζωής είτε έμεινε ίδια είτε βελτιώθηκε. Το στρες μειώθηκε, και οι εργαζόμενοι δήλωσαν ότι είχαν περισσότερο χρόνο και ενέργεια να αφιερώσουν σε hobbies, γυμναστική, προσωπικές δουλειές και φίλους, ενώ οι γονείς είπαν ότι είχαν περισσότερο χρόνο για να ασχοληθούν με τη φροντίδα των παιδιών τους. Το ισλανδικό report δεν έκανε κάποια ολοφάνερη σύνδεση μεταξύ πιο χαρούμενων εργαζομένων και αυξημένης παραγωγικότητας, αλλά μια μελέτη από το 2019 έδειξε ότι οι εργαζόμενοι είναι κατά 13% πιο παραγωγικοί όταν είναι χαρούμενοι.

Ο Stronge λέει ότι οι πιο σύντομες εργασιακές εβδομάδες επίσης ενισχύουν μια γενική εκτίμηση του εργασιακού χώρου, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει με τη διαχείριση και διατήρηση του προσωπικού. Μελέτες έχουν δείξει ότι θετικότερες εργασιακές κουλτούρες κάνουν τους εργαζόμενους πιο αφοσιωμένους. Οι εργαζόμενοι σε λιγότερο θετικά εργασιακά περιβάλλοντα είναι πιο πιθανό να κάνουν λάθη, να δείξουν μειωμένη παραγωγικότητα ή να απουσιάσουν από τη δουλειά τους.

Αυτό σημαίνει ότι επιπροσθέτως στη βοήθεια των εργαζομένων, οι ψυχικές επιπτώσεις της τετραήμερης εργασιακής εβδομάδας βοηθούν και τα κέρδη της εταιρείας. “Δεν θα πρέπει να πληρώνεις το κόστος για εργαζομένους που χάνουν ημέρες εργασίας, ή που αργούν, ή παίρνουν αναρρωτικές άδειες,” λέει ο Trougkakos. Το 2017, Σουηδοί ερευνητές βρήκαν ότι οι νοσηλευτές που δούλευαν 35 ώρες την εβδομάδα έπαιρναν λιγότερες αναρρωτικές άδειες σε σχέση με αυτούς που δούλευαν 40, πράγμα που μείωσε τα έξοδα του εργοδότη. Επιπλέον, εάν οι άνθρωποι που εξουθενώνονται από τη δουλειά παραιτούνται (κάτι που γίνεται όλο και πιο σύνηθες) η εταιρεία επιβαρύνεται με το κόστος της αντικατάστασης τους, και χάνει την τεχνογνωσία του ατόμου που έφυγε.

Το μέλλον

Φυσικά, υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι μειωμένες εργασιακές ώρες δεν είναι η μαγική λύση σε όλα τα εργασιακά προβλήματα. Δεν θα δουλέψει για όλα τα πόστα σε κάθε βιομηχανία, συγκεκριμένα σε δουλειές που επικεντρώνονται στην εξυπηρέτηση πελατών θα μπορούσε να εντείνει τις ανισότητες. Οι πλήρως εξορθολογισμένες εργασιακές πρακτικές ίσως επίσης να απαιτούν τρομερή οργάνωση.

Παρ’ όλα αυτά ο Stronge λέει ότι το ισλανδικό πείραμα βοηθά στην απόδειξη ότι η αφαίρεση εργασιακών ωρών από την εβδομάδα ”φαίνεται ότι μπορεί πράγματι να κάνει τη διαφορά”. Αυτή τη στιγμή, εταιρείες στην Ισπανία διεξάγουν δοκιμές στις οποίες είτε κόβουν μερικές ώρες από την εβδομάδα (δεν διατηρούν όμως όλες τους μισθούς αμείωτους), και η Kickstarter, μια εταιρεία με έδρα τις ΗΠΑ, έχει πει ότι πρόκειται να δοκιμάσει το 2022 την εργασιακή εβδομάδα 4 ημερών.

Οι ειδικοί τονίζουν την προσοχή και τη σκέψη που χρειάζεται κατά την εφαρμογή τέτοιων μοντέλων εργασίας, αλλά θεωρούν ότι ίσως τώρα να είναι η κατάλληλη στιγμή για τέτοιες δοκιμές. “Έχουμε έρθει σε τέτοιο σημείο καμπής σαν κοινωνία, που μας επιτρέπει να κάνουμε κάτι τέτοιο. Το μυαλό των ανθρώπων είναι πιο ανοιχτό”, λέει ο Trougkakos. “Είμαστε ήδη σε αναστάτωση και αλλαγή”.

Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση του άρθρου “The case for a shorter workweek” του Bryan Lufkin και της Jessica Mudditt που δημοσιεύτηκε στο BBC στις 24/08/2021.

Πηγή: BBC Worklife

Δείτε επίσης: