Πες μου γιατί γλιστράμε στον πάγο!

Με τις χαμηλές θερμοκρασίες διαρκώς να εντείνονται, αλλά και τις γιορτές των Χριστουγέννων να πλησιάζουν πλέον, πολλοί ευελπιστούν για “λευκά” Χριστούγεννα. Μέχρι να συμβεί αυτό, και χάριν της εορταστικής ατμόσφαιρας που έχει δημιουργηθεί σε χριστουγεννιάτικα “χωριά” που έχουν στηθεί κατά τόπους, την τιμητική του αυτές τις μέρες έχει λοιπόν και το πατινάζ, με μικρούς και μεγάλους, ερασιτέχνες και μη, να επιδίδονται σε παιχνίδι και φιγούρες στα πλησιέστερα παγοδρόμια.

Διαπιστώνει κανείς, ότι από ένα μόλις πράγμα, το νερό, μπορούν να προκύψουν τόσα διαφορετικά φαινόμενα και καταστάσεις, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον περαιτέρω επιστημονικής σκέψης.

Ο πάγος είναι η στερεή κατάσταση του νερού όταν αυτό βρεθεί στους 0 βαθμούς Κελσίου. Είναι διαφανές/ ημιδιαφανές στερεό με πυκνότητα μικρότερη απ’ ότι το υγρό νερό (γι’ αυτό άλλωστε ο πάγος καταφέρνει να επιπλέει). Γιατί όμως να γλιστράμε τόσο εύκολα πάνω του;

Στη Φυσική, μια κατάσταση ισορροπίας στην κίνηση ενός σώματος, ισοδυναμεί με μηδενικό συνολικό αποτέλεσμα των δυνάμεων που ασκούνται σε αυτό. Καταφέρνουμε για παράδειγμα να στεκόμαστε στην επιφάνεια της Γης χωρίς να βουλιάζουμε ούτε και να αιωρούμαστε, ακριβώς λόγω της ύπαρξης του βάρους αλλά και της κάθετης αντίδρασης του επιπέδου προς εμάς. Σε αυτό μάλιστα, εμπλέκεται ακόμη ένας νόμος, αυτός της Δράσης – Αντίδρασης, με βάση τον οποίο, όλες οι δυνάμεις στη φύση είναι οργανωμένες σε τέτοιου είδους ζεύγη, έτσι ώστε η μία να εξουδετερώνει την άλλη.

Στην κίνησή μας πάνω στο επίπεδο (άρα σε οριζόντια διεύθυνση), πέρα από τη δύναμη που θα βάλουμε εμείς ώστε να περπατήσουμε, βασικό ρόλο παίζει και η ύπαρξη της τριβής. Η τριβή εμφανίζεται όταν δύο διαφορετικές επιφάνειες κινούνται η μία ως προς την άλλη, αλλά εξαρτάται και άμεσα από την ολισθηρότητα ή μη, της καθεμίας από αυτές.

Ο πάγος είναι ένας ομοιόμορφα σχηματισμένος κρύσταλλος, με αποτέλεσμα να μειώνεται κατά πολύ η αντίσταση που μπορεί να προβάλει όταν ένα σώμα σταθεί πάνω σε αυτόν (σκεφτείτε ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει πχ και με τα λάδια στους δρόμους). Κατά συνέπεια, η τριβή μειώνεται, η ισορροπία γίνεται δυσκολότερη και ακολουθεί… η πτώση!

Όταν κάποιος κάνει πατινάζ, τι αλλάζει και πού τον βοηθούν τα ειδικά παγοπέδιλα…;

Παρόλο που λόγω του πάγου η τριβή μειώνεται και έτσι κινδυνεύουμε να γλιστρίσουμε και να πέσουμε, στο πατινάζ αποτελεί τον επιθυμητό στόχο. Όχι σαφώς η πτώση μας, αλλά η μείωση της τριβής ώστε να επιτυγχάνεται ευκολότερη και γρηγορότερη κίνηση. Έτσι τα παγοπέδιλα καταλήγουν σε μυτερές μεταλλικές λάμες, οι οποίες με την επαφή τους με τον πάγο, καταφέρνουν να τον λιώσουν τοπικά. Έτσι, παράλληλα με τη μικρότερη τριβή, διευκολύνεται ακόμη περισσότερο η κίνηση. Μόλις αποκατασταθεί το θέμα της ισορροπίας, έπονται οι κινητικές δεξιότητες. Ίσως έχετε παρατηρήσει ότι στις περιστροφές των πατινέρ, τα άκρα τους (χέρια και πόδια) είναι μαζεμένα κοντά στον κορμό τους. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η τάση αδράνειας που εμφανίζει το σώμα τους, και επιτυγχάνουν μεγαλύτερη ταχύτητα περιστροφής..!

Δείτε τον πάγο λοιπόν από μια διαφορετική οπτική, και καλές παγοδρομίες!