Πες μου γιατί βουλώνουν τα αυτιά μου στο αεροπλάνο!

Αποτελεί συχνό φαινόμενο για όποιον ταξιδεύει με αεροπλάνο, να αντιμετωπίζει ενοχλήσεις στα αυτιά του κατά τη διάρκεια της απογείωσης και προσγείωσης. Το ίδιο μάλιστα μπορεί να παρατηρήσει ενδεχομένως κάποιος και όταν ανέβει σε κάποιο υψόμετρο (π.χ. κάποιο βουνό).

Ένα τέτοιο θέμα, φαινομενικά ιατρικής φύσεως, πώς μπορεί να προσεγγιστεί υπό το πρίσμα της Φυσικής;

Μέσα στο αυτί μας υπάρχει το τύμπανο, του οποίου η ομοιότητα ονομασίας με το αντίστοιχο μουσικό όργανο, κάθε άλλο παρά τυχαία είναι. Στη μουσική, τύμπανα, καλούμε εκείνα τα μουσικά όργανα της ομάδας των κρουστών, στα οποία διακρίνεται η ύπαρξη μιας τεντωμένης ελαστικής μεμβράνης.

Έχοντας όλοι μας λίγο πολύ δει τέτοιου είδους μουσικά όργανα, αντιλαμβανόμαστε ευκολότερα οπτικά τη δομή που έχει και το τύμπανο μέσα στο αυτί μας. Είναι και αυτό μία ελαστική μεμβράνη, η οποία πάλλεται κάνοντας έτσι το σήμα του ήχου να φτάσει και να αποκωδικοποιηθεί στον εγκέφαλό μας. Όταν για παράδειγμα κάποιοι άνθρωποι αρχίζουν να έχουν προβλήματα ακοής (βαρηκοΐα) ένας συνήθης λόγος είναι η σκλήρυνση που έχει υποστεί αυτή η μεμβράνη, και κατ’ επέκταση η δυσκολία που εμφανίζεται στο να πάλλεται στα διάφορα ηχητικά ερεθίσματα.

Το τύμπανο του αυτιού μας μπορούμε να θεωρήσουμε ποιοτικά ότι χωρίζει την περιοχή του αυτιού σε δύο μικρότερες: την εσωτερική και την εξωτερική. Επομένως, υπάρχει διαφορετική πίεση από μέσα προς τα έξω, και από έξω προς τα μέσα. Το πρόβλημα προκύπτει όταν αυτές οι δύο πιέσεις δε βρίσκονται μεταξύ τους σε ισορροπία.

Όντας μέσα σε ένα αεροπλάνο, τη στιγμή που αυτό απογειώνεται/προσγειώνεται, υπάρχει σχετικά απότομη και μεγάλη μεταβολή ύψους. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει την εξωτερική πίεση στο τύμπανό μας. Ως αποτέλεσμα, νιώθουμε τα αυτιά μας βουλωμένα, μερικές φορές τόσο έντονα, που αγγίζει το αίσθημα του πόνου.

Κάποιες από τις συμβουλές αντιμετώπισης που συχνά δίνονται είναι η χρήση μαστίχας ή η φραγή των ρουθουνιών με ταυτόχρονο φύσημα από τη μύτη. Όλοι αυτοί οι τρόποι αποσκοπούν στο να επηρεάσουμε και την εσωτερική πίεση στο τύμπανο, προσπαθώντας έτσι να επιτύχουμε την επιθυμητή ισορροπία.