Πώς είναι να ζεις στην πιο ευτυχισμένη χώρα του κόσμου

Οι Φινλανδοί τείνουν να αποδέχονται τον τίτλο αυτής της ευτυχίας, που τους απονεμήθηκε από την Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας του ΟΗΕ τον Μάρτιο του 2025 για όγδοη συνεχόμενη φορά, με ένα ανασήκωμα των ώμων και ένα βλέμμα που λέει «σιγά το πράγμα». Όμως οι τουριστικοί φορείς της Φινλανδίας το απολαμβάνουν και γιορτάζουν, καθώς όλο και περισσότεροι ταξιδιώτες συνδέουν τη Φινλανδία με την ευτυχία και θέλουν να έρθουν να τη βιώσουν από κοντά.

Ωστόσο, μην περιμένετε να καλωσόρισμα με γέλια και χαρούμενες ατάκες όταν προσγειωθείτε στο αεροδρόμιο του Ελσίνκι ή αποβιβαστείτε από κάποιο από τα φέρι μποτ της Βαλτικής στο λιμάνι της πρωτεύουσας. Υπάρχει μια δόση αλήθειας στην αντίληψη ότι η Φινλανδία είναι μια προσγειωμένη, πρακτική χώρα χωρίς φανφάρες.

Σε γενικές γραμμές, οι Φινλανδοί αισθάνονται κολακευμένοι – ακόμα και ευχαριστημένοι – από τα συμπεράσματα της έκθεσης, αλλά ενώ τα αποδέχονται, θεωρούν πως η λέξη «ευτυχία» ίσως δεν είναι η πιο κατάλληλη. Αντίθετα, όροι όπως «ικανοποίηση», «πληρότητα» ή «ποιότητα ζωής» θεωρούνται πιο αντιπροσωπευτικοί. Όπως έγραψε πρόσφατα ο Φινλανδός Πρόεδρος Alexander Stubb στο Facebook: «Κανείς δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος όλη την ώρα, και μερικές φορές οι συνθήκες το κάνουν δύσκολο. Αλλά όταν τα πιο βασικά υπάρχουν – ασφάλεια, ελευθερία και ισότητα – τότε έχεις ήδη ένα καλό ξεκίνημα». 

Παρόλο που η έννοια της ευτυχίας στη Φινλανδία είναι λεπτή και πολιτισμικά συγκεκριμένη, είναι βαθιά ενσωματωμένη στον ιστό της καθημερινότητας. Αντί να επιδιώκουν συνεχώς την έντονη χαρά, οι Φινλανδοί βασίζονται στην ισορροπία, τη σύνδεση με τους άλλους και μια ήσυχη αίσθηση ικανοποίησης – χαρακτηριστικά που οι επισκέπτες βρίσκουν ελκυστικά. Και για τους ταξιδιώτες, αυτή η κατάσταση δεν είναι κάτι απλώς παρατηρήσιμο, αλλά κάτι στο οποίο μπορούν να συμμετάσχουν ενεργά, αγκαλιάζοντας τη φύση της χώρας, την κουλτούρα της σάουνας, τη γαστρονομία, τον βιώσιμο σχεδιασμό και τον τρόπο ζωής.

«Αντιλαμβανόμαστε τη φινλανδική ευτυχία ως τα πέντε αυτά στοιχεία», λέει ο Teemu Ahola, διευθυντής διεθνών δραστηριοτήτων στον οργανισμό Visit Finland, «αλλά δεν τη μετράμε ούτε συλλέγουμε δεδομένα για να την αξιολογήσουμε ως μεμονωμένο αξιοθέατο». 

Οι πιο χαρούμενες χώρες για το 2025 : Φινλανδία, Δανία, Ισλανδία, Σουηδία, Ολλανδία, Κόστα Ρίκα, Νορβηγία, Ισραήλ, Λουξεμβούργο και Μεξικό.

Τα ευρήματα της Έκθεσης βασίζονται σε δημοσκοπήσεις της Gallup και αξιολογούν παράγοντες όπως: ανισότητα (ή απουσία αυτής), κοινωνική υποστήριξη, ΑΕΠ κατά κεφαλή, προσδόκιμο ζωής, ελευθερία, γενναιοδωρία, γνώση της διαφθοράς, θετικά συναισθήματα και προθυμία για εθελοντισμό.

Το γενικό θέμα της έκθεσης για το 2025 ήταν «Φροντίδα και Μοίρασμα» (caring and sharing), μια επίκαιρη υπενθύμιση των κοινωνικών αρετών της ενσυναίσθησης και της κοινότητας.

Η Φινλανδία φιλοξενεί το βορειότερο εστιατόριο με αστέρι Michelin στον κόσμο – το Tapio, στην περιοχή Ruka-Kuusamo. Επιπλέον, η περιοχή Saimaa Lakeland ανακηρύχθηκε Ευρωπαϊκή Γαστρονομική Περιφέρεια για το 2024. Πολλά εστιατόρια στο Ελσίνκι αναδεικνύουν τους γευστικούς θησαυρούς της χώρας – μανιτάρια, μούρα, ψάρια και κυνήγι – που είναι προσβάσιμοι σε όλους μέσα από τα ατέλειωτα δάση, τα  αρχιπελάγη και τα ενδότερα ποτάμια και λίμνες της Φινλανδίας, χάρη στον Νόμο του Jokaisenoikeudet ή αλλιώς «Δικαίωμα του Καθένα», που δίνει σε όλους την ελευθερία να περιηγούνται και να συλλέγουν τρόφιμα από τη φύση.

Έλα κοντά με τη Φύση

Το Ελσίνκι, όπου οι περισσότεροι επισκέπτες ξεκινούν ή τελειώνουν το ταξίδι τους, προσφέρει μια άμεση γεύση αυτής της αίσθησης ικανοποίησης. Πρόκειται για μια παραθαλάσσια πόλη, απλωμένη σε ένα όμορφο φυσικό αρχιπέλαγος, είναι πολύ εύκολο να πάρει κανείς ένα δημοτικό ποδήλατο από κάποια από τις πολλές στάσεις στην πόλη και να ξεκινήσει την εξερεύνηση κατά μήκος των παραθαλάσσιων ποδηλατικών διαδρομών ή να «χαθεί» στο Κεντρικό Πάρκο, μια δασώδη ζώνη που εκτείνεται από το κέντρο της πόλης μέχρι τα βόρεια προάστια.

Η έκρηξη ενδορφινών που προσφέρει αυτή η ελεύθερη περιπέτεια και η επαφή με τους άφθονους πόρους της φύσης, συνδέεται άμεσα με τα κριτήρια ευτυχίας του ΟΗΕ, όπως το προσδόκιμο ζωής, η ελευθερία και τα θετικά συναισθήματα.

Αυτή η σύνδεση με τη φύση είναι σκοπός της SaimaaLife, μιας εταιρείας φύσης και ευεξίας στην περιοχή Saimaa Lakeland της ανατολικής Φινλανδίας, που διευθύνει η ειδικός ψυχικής υγείας και ξεναγό Mari Ahonen.

Η Ahonen είναι μια υποστηρίκτρια της ψυχικής ισορροπίας που προσφέρει η φινλανδική φύση και αυτός ο τρόπος ζωής, και καθοδηγεί τους επισκέπτες  μέσα από εμπειρίες όπως το shinrin-yoku (ιαπωνική «λουτροθεραπεία» στο δάσος), παραδοσιακές σάουνες δίπλα σε λίμνες, κολύμπι σε παγωμένα νερά, αναζήτηση μανιταριών και μούρων και μαγείρεμα σε υπαίθρια φωτιά.

«Εμείς οι Φινλανδοί μπορεί να είμαστε υπερβολικά μετριόφρονες», λέει. «Πρέπει να αναγνωρίζουμε το καθεστώς της Παγκόσμιας Ευτυχίας με θετικό τρόπο. Είμαι ζωντανό παράδειγμα του πώς μπόρεσα να αναπτύξω μια επιχείρηση χάρη στην υποστήριξη που υπήρχε για την επιχειρηματικότητά μου. Μερικοί λένε ότι είναι σαν να κέρδισες το λαχείο εάν γεννηθείς στη Φινλανδία».

Ένα λαχείο, χαρούμενης ζωής και ισορροπίας· το να ζεις άνετα και να έχεις «αρκετά» σε υλικό επίπεδο. Αυτό το «ταβάνι» των προσδοκιών δεν πρέπει να ταυτίζεται με απώλεια φιλοδοξίας ή δημιουργικότητας. Άλλωστε, από τη Φινλανδία είναι η πρωτοπόρος στην κινητή τηλεφωνία Nokia, η εμβληματική εταιρεία εργαλείων και ψαλιδιών Fiskars, και το σύμβολο του σκανδιναβικού design Marimekko.

Στοικά και ανυποχώρητα

Η Φινλανδία δεν είναι αλώβητη σε οικονομικές πιέσεις ή κοινωνικές αντιπαραθέσεις, ενώ οι διαρκείς, σκοτεινοί χειμώνες μπορούν να επιβαρύνουν την ψυχική υγεία. Ωστόσο, η φινλανδική αντίληψη για την ευτυχία περιλαμβάνει και μια δόση sisu – μια έννοια που μεταφράζεται δύσκολα και περιγράφει την ανθεκτικότητα, το θάρρος, την επιμονή και την εσωτερική δύναμη.

Η Φινλανδο-καναδή συγγραφέας Katja Pantzar, έχει γράψει εκτενώς για αυτή τη χαρακτηριστική εθνική έννοια, εξηγεί ότι το sisu είναι «ένας τρόπος σκέψης που επιτρέπει σε άτομα και κοινότητες να συνεργάζονται μπροστά σε προκλήσεις, αντί να τα παρατούν ή να κατηγορούν και να επιτίθενται στους άλλους». Επισημαίνει επίσης ότι οι τέσσερις πρώτες χώρες στην Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας είναι όλες σκανδιναβικές με ισχυρά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας που έχουν οργανωμένο σχέδιο στήριξης του συλλογικού καλού.

«Η ευτυχία είναι κάτι πολύ πολιτισμικά συγκεκριμένο», λέει. «Στη Φινλανδία, υπάρχουν πολλά παραδείγματα καθημερινής ευτυχίας που είναι διαθέσιμα σε όλους – είτε πρόκειται για τη φύση (ο μέσος Φινλανδός βρίσκεται περίπου 200 μέτρα μακριά από το κοντινότερο δάσος, πάρκο, ακτή ή λίμνη), τις σάουνες, τις δημόσιες βιβλιοθήκες, τα ασφαλή και αποδοτικά μέσα μαζικής μεταφοράς, το δωρεάν καθαρό πόσιμο νερό, την εκπαίδευση ή την υγειονομική περίθαλψη».

Η Pantzar υπογραμμίζει επίσης τα ευεργετικά αποτελέσματα της θερμικής αντίθεσης για τη διάθεση – της εναλλαγής μεταξύ καυτής σάουνας και παγωμένου μπάνιου – ως έναν καθημερινό, εύκολο τρόπο ενίσχυσης της ψυχικής και σωματικής υγείας. «Είναι απίστευτα εύκολο να το κάνεις στο Ελσίνκι, που περιβάλλεται από θάλασσα», λέει. «Όταν δεν χρειάζεται να ταξιδεύεις μακριά ή να πληρώνεις ακριβά για μια γρήγορη βουτιά, είναι πιο εύκολο να το βάλεις στην καθημερινότητα – πριν ή μετά τη δουλειά ή και στο μεσημεριανό διάλειμμα».

Και παρόλο που κάποιοι Φινλανδοί παραμένουν σκεπτικοί απέναντι στον τίτλο της «πιο ευτυχισμένης χώρας», οι περισσότεροι φαίνεται να εκτιμούν αυτό τον τρόπο ζωής.

Ο συνταξιούχος Juha Roiha λέει:

«Δεν μου είναι εύκολο να σκέφτομαι τη Φινλανδία ως την πιο χαρούμενη χώρα στον κόσμο. Σε φτωχότερες χώρες όπως η Ταϊλάνδη ή το Νεπάλ, οι άνθρωποι φαίνονται χαλαροί παρά τις δυσκολίες. Στη Φινλανδία, καμιά φορά μπορεί να ακούσεις κάποιον να λέει πως θα ήταν πιο ευτυχισμένος αλλού… αλλά μέσα μας, με όσα έχουμε, είμαστε αρκετά καλά».

πηγή: BBC