Πώς πρέπει να διαχειριζόμαστε την απόρριψη;

Όταν ακούμε τη λέξη απόρριψη, το μυαλό μας πηγαίνει απευθείας στην ερωτική απογοήτευση και ό,τι έρχεται με αυτήν. Η απόρριψη όμως μπορεί να έρθει όχι μόνο από αυτόν που θεωρούσες το άλλο σου μισό, αλλά και από τον εργοδότη στη νέα σου δουλειά ή το οικογενειακό σου περιβάλλον για μία απόφαση ζωής, προκαλώντας αισθήματα άγχους, φόβου και φυσικά, πολλές ανασφάλειες.

Η απόρριψη περιγράφει την κατάσταση κατά την οποία κάποιος αρνείται να αποδεχτεί, να συνδεθεί ή να ανταποκριθεί στα συναισθήματα, τις προσδοκίες ή την επικοινωνία ενός άλλου ατόμου. Δεν επηρεάζει μόνο τη συναισθηματική κατάστασή του, αλλά συνήθως είναι και μια επώδυνη κοινωνική εμπειρία, που μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην απομόνωση.

Η ψυχολόγος Δέσποινα Δριβάκου, αναλύει τις μορφές που μπορεί να πάρει η απόρριψη ενός προσώπου και πώς είναι ικανή να επηρεάσει την ψυχοσύνθεση του: 

«Η απόρριψη μπορεί να έχει συναισθηματική μορφή, όπως όταν κάποιος δεν ανταποκρίνεται να συναισθήματα αγάπης ή ενδιαφέροντος, την κοινωνική μορφή, στην περίπτωση που ένα άτομο δεν γίνεται αποδεκτό από μία κοινωνική ομάδα, ή την οικογενειακή μορφή, όταν για παράδειγμα η οικογένεια απορρίπτει ένα μέλος λόγω διαφορετικών απόψεων ή αποφάσεων ζωής. 

Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα λύπης, απογοήτευσης, θυμού, χαμηλής αυτοεκτίμησης και πολλές φορές να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση ή ψυχολογική πίεση. Είναι φυσικό για κάποιον να αισθάνεται ότι δεν είναι “αρκετά καλός” ή ότι έχει κάνει κάτι λάθος. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η απόρριψη συχνά σχετίζεται περισσότερο με τις ανάγκες, τις προτιμήσεις ή τις καταστάσεις του άλλου ατόμου και όχι με την αξία ή την προσωπικότητα του ατόμου που απορρίπτεται». 

Σύμφωνα με την κ. Δριβάκου, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το αίσθημα της απόρριψης και να το κάνουμε δύναμή μας, εφαρμόζοντας τα εξής: 

• Αποδοχή της πραγματικότητας: Το πρώτο βήμα είναι η αποδοχή της απόρριψης ως μέρος της ζωής, κάτι που όλοι κάποτε αντιμετωπίζουν.
• Αναγνώριση της προσωπικής αξίας: Η απόρριψη από κάποιον δεν καθορίζει την προσωπική αξία του ατόμου. Επικεντρώσου στις δικές σου δυνάμεις και θετικά χαρακτηριστικά.
• Ανατροφοδότηση και μάθηση: Η απόρριψη μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία για προσωπική βελτίωση και μάθηση από την εμπειρία.
• Στήριξη από φίλους και οικογένεια: Η επικοινωνία με ανθρώπους που νοιάζονται μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των αρνητικών συναισθημάτων.

Άνδρες και απόρριψη

«Η απόρριψη μπορεί να είναι δύσκολη για όλους, ανεξαρτήτως φύλου, αλλά οι άνδρες συχνά βιώνουν την απόρριψη με συγκεκριμένους τρόπους που συνδέονται με τις κοινωνικές προσδοκίες και τα πολιτισμικά πρότυπα που τους έχουν επιβληθεί», εξηγεί η ίδια.

Αυτό συμβαίνει γιατί οι άνδρες συχνά μεγαλώνουν με την προσδοκία ότι πρέπει να είναι ισχυροί, να μην δείχνουν συναισθηματικά ευάλωτοι και να παίρνουν πρωτοβουλίες, ιδιαίτερα σε ρομαντικές σχέσεις. Αυτές οι προσδοκίες μπορεί να κάνουν την απόρριψη ιδιαίτερα δύσκολη για αυτούς, διότι:

• Η απόρριψη μπορεί να θεωρηθεί ως προσωπική αποτυχία: Επειδή οι άνδρες συχνά μαθαίνουν να βασίζουν την αξία τους στις επιτυχίες τους, η απόρριψη μπορεί να πλήξει την αυτοεκτίμησή τους και να τους κάνει να νιώσουν ότι δεν είναι αρκετοί.
• Κοινωνικό στίγμα για τα συναισθήματα: Υπάρχει συχνά η πεποίθηση ότι οι άνδρες δεν πρέπει να δείχνουν τα συναισθήματά τους, όπως θλίψη ή απογοήτευση. Αυτό μπορεί να τους αποθαρρύνει από το να εκφράσουν τον πόνο της απόρριψης, κρατώντας τα συναισθήματά τους μέσα τους.
• Φόβος αποτυχίας: Πολλοί άνδρες ενδέχεται να αναπτύξουν φόβο απέναντι στην απόρριψη, γεγονός που μπορεί να τους αποθαρρύνει από το να προσεγγίσουν κάποιον ρομαντικά ή κοινωνικά, περιορίζοντας την προθυμία τους να πάρουν ρίσκα.

Οι άνδρες μπορούν να διαχειριστούν το συναίσθημα της απόρριψης με διάφορους τρόπους, όπως αναλύει η κ. Δριβάκου: 

«Οι άνδρες είναι σημαντικό να ξεκινήσουν με την αποδοχή του συναισθήματος. Να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν ότι η απόρριψη πονάει και είναι φυσιολογικό να αισθάνονται θλίψη, απογοήτευση ή θυμό. Το να καταπιέζουν αυτά τα συναισθήματα μπορεί να τα ενισχύσει μακροπρόθεσμα. Στη συνέχεια, οφείλουν να αποφύγουν την υπερβολική αυτοκριτική. Ενώ είναι καλό να αξιολογήσουν την κατάσταση, η συνεχής αυτοκριτική μπορεί να τους οδηγήσει σε ανασφάλεια. Η απόρριψη δεν σημαίνει ότι κάτι πάει στραβά με τον χαρακτήρα ή την αξία τους.

Χρειάζονται στήριξη από φίλους και κοινότητα. Οι φίλοι και η οικογένεια μπορούν να προσφέρουν συναισθηματική στήριξη και να υπενθυμίσουν στους άνδρες την αξία τους. Το να μιλούν για την εμπειρία μπορεί να τους βοηθήσει να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους. Τέλος, οφείλουν να αναζητήσουν νέες εμπειρίες. Η απόρριψη είναι μέρος της ζωής και δεν σημαίνει το τέλος. Το να παραμένουν ανοιχτοί σε νέες σχέσεις και εμπειρίες μπορεί να βοηθήσει τους άνδρες να ξεπεράσουν το φόβο της απόρριψης».

Γυναίκες και απόρριψη

Φυσικά, η απόρριψη μπορεί να επηρεάσει βαθιά και τις γυναίκες, αν και η εμπειρία τους μπορεί να διαφέρει από εκείνη των ανδρών, λόγω διαφορετικών κοινωνικών προσδοκιών και ρόλων που έχουν διαμορφωθεί. Ενώ κάθε γυναίκα αντιδρά με το δικό της τρόπο, οι παρακάτω πτυχές είναι συχνές στην εμπειρία των γυναικών σε σχέση με την απόρριψη.

«Οι γυναίκες συχνά μεγαλώνουν με προσδοκίες που δίνουν έμφαση στην αξία τους μέσα από τις σχέσεις, την αποδοχή και τη φροντίδα των άλλων». Αυτό μπορεί να επηρεάσει την αντίδρασή τους στην απόρριψη ως εξής, όπως αναλύει η κ. Δριβάκου:

• Έμφαση στην αποδοχή και τις σχέσεις: Πολλές γυναίκες μαθαίνουν ότι η κοινωνική τους αξία συνδέεται στενά με την επιτυχία τους σε ρομαντικές και κοινωνικές σχέσεις. Έτσι, η απόρριψη μπορεί να φέρει έντονα συναισθήματα ανασφάλειας και απογοήτευσης, γιατί επηρεάζει την αίσθηση της αυτοαξίας.
• Επιταγή για ευγένεια και συναισθηματική φροντίδα: Οι γυναίκες ενδέχεται να αισθανθούν την ανάγκη να διαχειριστούν την απόρριψη με “χαριτωμένο” τρόπο, δείχνοντας κατανόηση ή ακόμα και κρύβοντας τον πόνο τους για να μην θεωρηθούν “δύσκολες” ή “υπερβολικές”.
• Εμπειρίες απόρριψης ως μέρος του κοινωνικού πλαισίου: Οι γυναίκες μπορεί να βιώνουν συχνότερα έμμεσες ή παθητικές απορρίψεις, όπως η απόσυρση συναισθηματικής ή κοινωνικής υποστήριξης από φίλους, συνεργάτες ή συντρόφους.

«Οι γυναίκες μπορεί να αισθανθούν ότι οι προσδοκίες της κοινωνίας, όπως το να βρουν έναν σύντροφο ή να “επιτύχουν” στις ρομαντικές τους σχέσεις, αυξάνουν το βάρος της απόρριψης. Σε κάποιες περιπτώσεις, η πίεση από την οικογένεια, τον κοινωνικό κύκλο ή τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να τις κάνει να πιστεύουν ότι η απόρριψη σημαίνει αποτυχία στην επίτευξη αυτών των στόχων», εξηγεί η κ. Δριβάκου.

Με αυτόν τον τρόπο η απόρριψη επηρεάζει τις γυναίκες σε βαθύ συναισθηματικό επίπεδο και εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους, προκαλώντας ανασφάλειες για την εμφάνιση ή την αξία της, υπερβολική ανάλυση των καταστάσεων στις οποίες βρίσκονται, ψάχνοντας με εμμονή τι έκαναν λάθος, έντονη συναισθηματική έκφραση και συχνά φόβο για επαναλαμβανόμενη απόρριψη.

Οι γυναίκες μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματα που δημιουργούνται κατά την βίωση της απόρριψης και να ενδυναμωθούν μέσα από αυτό, σύμφωνα με την κ. Δριβάκου. Αυτό μπορεί να γίνει με τους εξής τρόπους: 

• Εξωτερίκευση των συναισθημάτων: Πολλές γυναίκες βρίσκουν ανακούφιση στο να μοιράζονται τις εμπειρίες τους με φίλες ή μέλη της οικογένειας. Η υποστήριξη από άλλες γυναίκες ή κοντινά άτομα μπορεί να τις βοηθήσει να δουν την κατάσταση από άλλη οπτική γωνία.
• Επανεκτίμηση της αυτοαξίας: Είναι σημαντικό να θυμούνται ότι η απόρριψη δεν καθορίζει την αξία τους ως άτομα. Η εστίαση στην προσωπική τους ανάπτυξη, τα ταλέντα και τις δυνάμεις τους μπορεί να τις βοηθήσει να ανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους.
• Αναζήτηση νέων ευκαιριών: Όπως και οι άνδρες, έτσι και οι γυναίκες μπορούν να ωφεληθούν από το να παραμένουν ανοιχτές σε νέες ευκαιρίες και εμπειρίες, ακόμα κι αν έχουν βιώσει απόρριψη στο παρελθόν.
• Προστασία της συναισθηματικής υγείας: Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουν ότι έχουν δικαίωμα να νιώθουν πληγωμένες, αλλά επίσης να εστιάζουν στην αυτο-φροντίδα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες που τις κάνουν να νιώθουν χαρούμενες και πλήρεις, όπως το να ασχοληθούν με τα χόμπι τους, τη δουλειά τους ή τις φιλίες τους.

Τέλος, η κ. Δριβάκου προσφέρει μερικούς τρόπους διαχείρισης της απόρριψης, σε συναισθηματικό και επαγγελματικό επίπεδο. «Είναι μια δύσκολη αλλά σημαντική διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη και αυτοβελτίωση. Το κλειδί είναι να αποδεχτούμε ότι η απόρριψη είναι μέρος της ζωής και δεν καθορίζει την αξία μας», εξηγεί η ίδια.

Εδώ είναι μερικοί τρόποι να διαχειριστεί κάποιος την απόρριψη:

1. Αποδοχή των συναισθημάτων

Είναι φυσιολογικό να αισθάνεσαι πόνο, απογοήτευση, θλίψη ή θυμό όταν απορρίπτεσαι. Αντί να καταπιέζεις αυτά τα συναισθήματα, δώσε τους χώρο να εκφραστούν. Το να επιτρέπεις στον εαυτό σου να νιώσει αυτά τα συναισθήματα είναι το πρώτο βήμα προς την επούλωση.

Τι μπορείς να κάνεις: Κράτα ημερολόγιο ή μοιράσου τα συναισθήματά σου με έναν φίλο. Αυτό μπορεί να βοηθήσει να αποφορτιστείς συναισθηματικά.

2. Αναγνώριση της απόρριψης ως ευκαιρία για μάθηση

Η απόρριψη δεν σημαίνει ότι αποτύχαμε ή ότι δεν είμαστε “αρκετοί”. Αντίθετα, μπορεί να είναι μια ευκαιρία να μάθουμε και να βελτιωθούμε. Ρώτησε τον εαυτό σου τι μπορείς να μάθεις από την κατάσταση και πώς μπορείς να γίνεις πιο ανθεκτικός/ή.

Τι μπορείς να κάνεις: Αναστοχάσου την κατάσταση με σκοπό τη βελτίωση, όχι την αυτοκριτική. Τι πήγε καλά; Τι μπορεί να βελτιωθεί στο μέλλον;

3. Αποφυγή της προσωπικής ταυτοποίησης με την απόρριψη

Η απόρριψη δεν ορίζει την αξία σου ως άτομο. Αντί να το δεις ως απόρριψη της προσωπικότητάς σου, προσπάθησε να το δεις ως μη αντιστοιχία μεταξύ των αναγκών ή των προσδοκιών των δύο πλευρών.

Τι μπορείς να κάνεις: Θυμήσου τις θετικές σου πλευρές και μην αφήνεις την απόρριψη να επηρεάσει τη γενική εικόνα του εαυτού σου. Μια συγκεκριμένη απόρριψη δεν καθορίζει την αξία σου.

4. Αποφυγή υπερβολικής ανάλυσης

Είναι φυσικό να αναρωτιέσαι τι πήγε στραβά, αλλά η υπερβολική ανάλυση μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκατηγορία και μείωση της αυτοεκτίμησης. Επικεντρώσου στο να καταλάβεις τα βασικά σημεία και μετά άφησε το περιστατικό πίσω σου.

Τι μπορείς να κάνεις: Αν νιώθεις την ανάγκη να αναλύσεις την απόρριψη, κάν’ το σε περιορισμένο βαθμό. Μην εστιάζεις στα “γιατί” για πολύ καιρό, καθώς αυτό μπορεί να ενισχύσει τα αρνητικά συναισθήματα.

5. Στήριξη από φίλους και οικογένεια

Η υποστήριξη από το κοινωνικό σου δίκτυο είναι απαραίτητη όταν αντιμετωπίζεις την απόρριψη. Συζήτησε τα συναισθήματά σου με άτομα που εμπιστεύεσαι. Οι φίλοι και η οικογένεια μπορούν να προσφέρουν προοπτική, ενθάρρυνση και συναισθηματική υποστήριξη.

Τι μπορείς να κάνεις: Περνά χρόνο με ανθρώπους που σε εκτιμούν και σε κάνουν να νιώθεις καλά. Μερικές φορές, η αλληλεπίδραση με θετικά άτομα μπορεί να αλλάξει την οπτική σου και να σε βοηθήσει να επανέλθεις πιο γρήγορα.

6. Αυτοφροντίδα και ανασυγκρότηση

Μετά από μια απόρριψη, είναι σημαντικό να αφιερώσεις χρόνο για να φροντίσεις τον εαυτό σου. Η απόρριψη μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση και την ψυχική υγεία, οπότε είναι απαραίτητο να επιστρέψεις σε δραστηριότητες που σε κάνουν να νιώθεις καλά και να ανακτήσεις την αίσθηση του ελέγχου.

Τι μπορείς να κάνεις: Ενσωμάτωσε στην καθημερινότητά σου πράγματα που σε κάνουν να νιώθεις καλύτερα, όπως άσκηση, δημιουργικές δραστηριότητες, διάβασμα ή βόλτες στη φύση.

7. Μείνε ανοιχτός/ή σε νέες ευκαιρίες

Μην αφήσεις την απόρριψη να σε αποτρέψει από το να προσπαθήσεις ξανά. Κάθε απόρριψη είναι μια προσωρινή κατάσταση και δεν πρέπει να σε εμποδίσει από το να συνεχίσεις να κυνηγάς τους στόχους σου. Ο φόβος της απόρριψης μπορεί να σε κάνει να αποφύγεις νέες ευκαιρίες, αλλά η συνέχιση της προσπάθειας είναι το κλειδί για την επιτυχία.

Τι μπορείς να κάνεις: Δώσε στον εαυτό σου χρόνο να επεξεργαστεί τα συναισθήματα της απόρριψης, αλλά μετά άρχισε να εξετάζεις νέες ευκαιρίες – είτε σε προσωπικό, είτε σε επαγγελματικό επίπεδο.

8. Διατήρησε την προοπτική

Είναι εύκολο να δεις την απόρριψη ως καταστροφική στιγμή, αλλά αν τη δεις σε μεγαλύτερη κλίμακα, είναι απλώς μια εμπειρία σε μια μεγαλύτερη πορεία. Κάθε απόρριψη που αντιμετωπίζουμε μπορεί να μας κάνει πιο δυνατούς και πιο ανθεκτικούς.

Τι μπορείς να κάνεις: Θυμήσου άλλες φορές που έχεις απορριφθεί και πώς τελικά ξεπέρασες αυτές τις καταστάσεις. Αυτή η υπενθύμιση μπορεί να σου δώσει την αίσθηση ότι μπορείς να ξεπεράσεις και τη νέα κατάσταση.

9. Αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας

Σε περιπτώσεις όπου η απόρριψη δημιουργεί έντονα συναισθήματα ανασφάλειας, κατάθλιψης ή άγχους, μπορεί να είναι ωφέλιμο να ζητήσεις τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχολόγου ή συμβούλου. Η επεξεργασία της απόρριψης σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον μπορεί να προσφέρει τεράστια ανακούφιση.

Τι μπορείς να κάνεις: Σκέψου την πιθανότητα να μιλήσεις με έναν ειδικό αν νιώθεις ότι η απόρριψη επηρεάζει σημαντικά τη ζωή σου και τη ψυχική σου υγεία.

«Η απόρριψη είναι ένα αναπόφευκτο μέρος της ζωής, αλλά μπορεί επίσης να είναι μια ευκαιρία για αυτοβελτίωση και προσωπική ανάπτυξη. Με τον καιρό και τη σωστή διαχείριση, μπορείς να αναπτύξεις μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και να δεις την απόρριψη ως ένα βήμα προς τη βελτίωση και την αυτογνωσία», καταλήγει η κ. Δριβάκου.