Πόσοι πεθαίνουν από junk food σήμερα στην Ελλάδα;

Η κακή και ανθυγιεινή διατροφή ευθύνεται για έναν στους πέντε θανάτους στον κόσμο, περισσότερους από όσους σκοτώνουν το τσιγάρο και η υπέρταση, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική μελέτη.

Η έρευνα δείχνει ότι στην Ελλάδα οι θάνατοι λόγω κακής διατροφής είναι πλέον αναλογικά λιγότεροι σε σχέση με το 1990, καθώς φαίνεται πως οι Έλληνες κάνουν πιο υγιεινή διατροφή από ό,τι παλιότερα, αλλά η θέση της χώρας μας στην παγκόσμια κατάταξη έχει υποχωρήσει σημαντικά.

Η κατανάλωση περισσότερων υγιεινών τροφών όπως τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά και οι ξηροί καρποί, καθώς και λιγότερων ανθυγιεινών, όπως τα κάθε είδους ποτά με ζάχαρη, το αλάτι, τα λίπη «τρανς» και τα κόκκινα επεξεργασμένα κρέατα, θα μπορούσαν να αποτρέψουν πολλούς θανάτους. Ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων, που σχετίζονται με τη διατροφή (πάνω από του 50% του συνόλου), αφορά την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλατιού (τρία εκατομμύρια θάνατοι ετησίως), μικρής ποσότητας δημητριακών ολικής άλεσης (τρία εκατομμύρια θάνατοι) και όχι αρκετών φρούτων (δύο εκατομμύρια θάνατοι).

Περισσότεροι από 130 επιστήμονες από 40 χώρες, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή, Ασκάν Αφσίν, του Ινστιτούτου Μετρικής και Αξιολόγησης της Υγείας του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον στο Σιάτλ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό “The Lancet”, πραγματοποίησαν την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου ανάλυση της σχέσης διατροφής και υγείας, αναλύοντας στοιχεία για 195 χώρες κατά την περίοδο 1990-2017.

Η μελέτη (μέρος της ευρύτερης έρευνας Global Burden of Disease), που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Μπιλ & Μελίντα Γκέιτς, εκτιμά ότι η κακή διατροφή ευθυνόταν για 10,9 εκατομμύρια θανάτους το 2017 (το 22% του συνόλου των θανάτων ενηλίκων διεθνώς), έναντι οκτώ εκατομμυρίων θανάτων το 1990. Οι κυριότερες αιτίες θανάτου που σχετίζονται με τη διατροφή, είναι κατά σειρά η καρδιαγγειακή νόσος (9,5 εκατομμύρια θάνατοι), ο καρκίνος (913.000) και ο διαβήτης (339.000). Συγκριτικά, ο καπνός σχετιζόταν με οκτώ εκατομμύρια θανάτους και η υπέρταση με 10,4 εκατομμύρια.

«Η κακή διατροφή σκοτώνει. Είμαστε ό,τι τρώμε και οι κίνδυνοι αφορούν τους πάντες, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου και οικονομικής κατάστασης», δήλωσε ο δρ Αφσίν, ο οποίος τόνισε ότι η νέα μελέτη αναδεικνύει τις συνέπειες της διατροφής πάνω στα χρόνια προβλήματα υγείας, ανεξάρτητα από την παχυσαρκία.

«Η μελέτη επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί σκέφτονται εδώ και χρόνια, ότι η κακή διατροφή είναι υπεύθυνη για περισσότερους θανάτους από κάθε άλλο παράγοντα κινδύνου στον κόσμο», δήλωσε ο καθηγητής, Κρίστοφερ Μάρεϊ, του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον, διευθυντής του Ινστιτούτου Μετρικής και Αξιολόγησης της Υγείας.

Στο σύνολο των 195 χωρών που μελετήθηκαν, η μεγαλύτερη αναλογία θανάτων λόγω κακής διατροφής υπάρχει στο Ουζμπεκιστάν (892 θάνατοι ανά 100.000), ενώ η μικρότερη στο Ισραήλ (89 θάνατοι ανά 100.000). Ανάμεσα στις χώρες με μεγάλο πληθυσμό, η Αίγυπτος έχει το υψηλότερο ποσοστό θανάτων λόγω κακής διατροφής (552 ανά 100.000), ενώ η Ιαπωνία το χαμηλότερο (97 ανά 100.000). Καμία χώρα δεν είναι τέλεια, καθώς η κάθε μία σε κάποια πράγματα ακολουθεί υγιεινές συνήθειες διατροφής και σε κάποια άλλα ανθυγιεινές. Πάντως οι μεσογειακές χώρες βρίσκονται σε καλύτερη θέση συγκριτικά.

Η μελέτη εκτιμά ότι κατά μέσο όρο ο κόσμος καταναλώνει μόνο το 12% της συνιστώμενης ποσότητας ξηρών καρπών (τρία γραμμάρια τη μέρα έναντι των 21 γραμμαρίων που συνιστώνται), ενώ αντίθετα πίνει δεκαπλάσια ποσότητα ποτών-ροφημάτων με ζάχαρη (49 γραμμάρια τη μέρα) από τη συνιστώμενη (τρία γραμμάρια).

Ακόμη, η μέση παγκόσμια διατροφή περιλαμβάνει μόνο το 16% της συνιστώμενης ποσότητας γάλατος (71 γραμμάρια τη μέρα αντί για 435), το 23% της συνιστώμενης ποσότητας δημητριακών ολικής άλεσης (29 γραμμάρια ημερησίως αντί 125), σχεδόν διπλάσια ποσότητα επεξεργασμένου κρέατος από τη συνιστώμενη (τέσσερα γραμμάρια τη μέρα αντί για δύο) και σχεδόν διπλάσιο αλάτι από το συνιστώμενο (έξι γραμμάρια τη μέρα αντί τρία).

Η Ελλάδα

Η χώρα μας εμφανίζει διαχρονικά βελτίωση στο ποσοστό των θανάτων που σχετίζονται με τη διατροφή μεταξύ 1990-2017, παρόλα αυτά η θέση της στην παγκόσμια κατάταξη εμφανίζει σημαντική υποχώρηση, επειδή στο μεταξύ άλλες χώρες εμφάνισαν αναλογικά ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση. Έτσι, η Ελλάδα το 1990 ήταν 16η διεθνώς με περίπου 248 «διατροφικούς» θανάτους ανά 100.000, ενώ το 2017 είχε πέσει στη 39η θέση με περίπου 167 θανάτους ανά 100.000. Η χώρα μας βρίσκεται πάντως σε καλύτερη θέση από χώρες όπως οι ΗΠΑ (43η).

Όσον αφορά τα προσαρμοσμένα λόγω ανικανότητας έτη ζωής (Disability-Adjusted Life years-DALYs), που σχετίζονται με τους κινδύνους της διατροφής, ενώ το 1990 η Ελλάδα βρισκόταν στην όγδοη θέση από την κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης (με 4.693 έτη DALYs ανά 100.000), το 2017 είχε υποχωρήσει στη 35η θέση (με 3.398 DALYs).

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ ΜΠΕ