Πότε χρειάζεται να αναζητήσω ψυχοθεραπευτική βοήθεια;
Και τι είναι η ψυχοθεραπεία.
Λέξεις: Αννίτα Βλαχοπούλου
Όλοι οι άνθρωποι βιώνουν αρνητικά γεγονότα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, όπως ψυχοτραυματικές εμπειρίες, σημαντικές δυσχέρειες, προβλήματα με τις σχέσεις τους, συζυγικές, φιλικές, ερωτικές, προβλήματα με τα παιδιά τους, χρόνιο στρες ή σημαντικές απώλειες. Άλλοτε μπορεί να ζουν κάτω από χρόνιες συνθήκες αντιξοότητας, όπως είναι η ανεργία, οικονομική δυσχέρεια, κακοποιητικό, βίαιο περιβάλλον ή μπορεί να πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια οι ίδιοι ή κάποιο μέλος της οικογένειάς τους. Για κάποιους οι εμπειρίες αυτές ίσως να μην θεωρούνται ακραία τραυματικές και να είναι αντιμετωπίσιμες. Για κάποιους άλλους όμως μπορεί να είναι ιδιαίτερα ψυχοπιεστικές και αντίξοες, με αποτέλεσμα αυτό να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες και να προκαλεί έκπτωση σε πολλές πλευρές της ζωής τους.
Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται να αναζητήσω ψυχοθεραπευτική βοήθεια για να αντιμετωπίσω τα προβλήματά μου;
Στην καθημερινή μας ζωή μπορεί να αισθανόμαστε ποικίλα συναισθήματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα. Εάν τα δυσάρεστα, όπως φόβος, άγχος, λύπη, αποθάρρυνση, θυμός, ενοχή, ντροπή, επιμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα και εμποδίζουν τη λειτουργικότητα μας στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική ζωή , τότε είναι καλό να αναζητήσουμε ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Η οικογένεια, οι φίλοι και οι συγγενείς μπορεί να είναι σημαντικές πηγές βοήθειας και υποστήριξης, ωστόσο κάποιες φορές αυτό δεν επαρκεί και χρειάζεται να συνδυαστεί με την επαγγελματική βοήθεια ειδικού.
Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να επισκεφτώ έναν ψυχολόγο;
Όταν η απόγνωση για το πρόβλημα που βιώνει κανείς είναι τόσο μεγάλη που το κόστος να παραμείνει σε αυτό είναι μεγαλύτερο από το να αναζητήσει βοήθεια. Εδώ πλέον ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει κίνδυνος και ότι αν δεν κινηθεί έγκαιρα προς τον ειδικό ψυχικής υγείας υπάρχει κίνδυνος το πρόβλημα να διαιωνίζεται, να διογκώνεται και να έχει σοβαρές συνέπειες στη ζωή του.
Τι είναι η ψυχοθεραπεία;
Πρόκειται για μια διμερής συμφωνημένη και οριοθετημένη σχέση, του ψυχοθεραπευτή και του θεραπευόμενου. Ο ψυχοθεραπευτής καλείται να βοηθήσει τον θεραπευόμενο μέσω της λεκτικής επικοινωνίας, της διάδρασης, της εφαρμογής ψυχοθεραπευτικών μεθόδων και τεχνικών αλλά κυρίως μέσω της ίδιας της σχέσης, η οποία βασίζεται στην ασφάλεια και στην εμπιστοσύνη. Στόχος της ψυχοθεραπείας είναι η ψυχική επούλωση και περιλαμβάνει τη διάγνωση, τη θεραπεία ψυχικών διαταραχών, κρίσεων και προβλημάτων συμπεριφοράς.
Πόσο δύσκολο είναι τελικά οι άνθρωποι να πάρουν την απόφαση να επισκεφτούν ψυχολόγο;
Συνήθως, για να πάρουν οι άνθρωποι την απόφαση να επισκεφτούν ψυχολόγο, περνούν μέσα από τέσσερα στάδια:
- Άρνηση του προβλήματος: Ζουν μέσα στο πρόβλημα αλλά δεν αποδέχονται ότι το έχουν. Δεν αντέχουν την πραγματικότητα και γι΄αυτό τη διαστρέφουν. Αδυνατούν να δουν το πρόβλημα «κατάματα», δεν το παραδέχονται και αντικρούουν τα λόγια του συγγενικού και φιλικού τους περιβάλλοντος που αγωνιά και θέλει να τους βοηθήσει. Συνήθως γίνονται απορριπτικοί και με την θεραπεία αναφέροντας ότι δεν πιστεύουν ότι αποδίδει.
- Στάδιο της δυσλειτουργίας: Πλέον το πρόβλημα είναι εμφανές μέσα από τα συμπτώματα που προκύπτουν από αυτό, τα οποία αντανακλούν στην σωματικά υγεία, στις οικογενειακές, φιλικές ή ερωτικές σχέσεις, στον επαγγελματικό χώρο. Ο άνθρωπος νιώθει απόγνωση, απογοήτευση, θυμό και ματαίωση γιατί δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει.
- Αυτοβοήθεια: Ξεκινάει πλέον ο άνθρωπος κάποιες προσπάθειες μόνος του γιατί πιστεύει ότι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει το πρόβλημά του. Οι προσπάθειες αυτές αφορούν συμπεριφορικές αλλαγές, όπως το να πάει ένα ταξίδι, διακοπές και χαλάρωση για να ηρεμήσει, αλλαγές στην εμφάνιση, αγορές, κλπ. Οι προσπάθειες όμως αυτές, έχουν μεν αλλαγές και μπορεί να φέρουν έναν ξαφνικό ενθουσιασμό αλλά δυστυχώς δεν κρατούν πολύ. Η λύση του προβλήματος δεν αφορά απλά μια αλλαγή τόσο εξωτερική και επιφανειακή αλλά μια αλλαγή εσωτερική στις σκέψεις, τα συναισθήματα και στο σύνολο της ψυχοσύνθεσης, ώστε αυτόματα να αλλάξει η συμπεριφορά και η στάση ζωής.
- Αναζήτηση ψυχολογικής βοήθειας και αποδοχής: Το πρόβλημα πλέον παραμένει, έχοντας πάρει τη χειρότερή του διάσταση και έχει επιδεινωθεί. Έτσι, το άτομο αναζητάει βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας γιατί το κόστος του να παραμένει σε αυτό είναι μεγαλύτερο από το κόστος της θεραπείας.
Μπορεί κάποιος να επιλέξει να μην αναζητήσει θεραπεία και να παραμείνει με το πρόβλημα. Έτσι, να υιοθετήσει μια στάση ζωής του τύπου: «Εγώ είμαι αυτός και δεν αλλάζω. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Εσείς πρέπει να με αποδεχτείτε» ή «Οι άλλοι φταίνε, να προσαρμόσουν τη ζωή τους σύμφωνα με αυτό που είμαι».
Οι σκέψεις όμως αυτές είναι οι άμυνες που αναπτύσσει και προβάλλει ως απάντηση στο πρόβλημά του και ως αντίσταση στο να κοιτάξει βαθιά μέσα του να αλλάξει τον εαυτό του. Η αλλαγή σίγουρα δεν είναι εύκολη, είναι όμως λυτρωτική!
Πρόκειται για εσένα, για την ίδια σου τη ζωή!
Να είσαι καλά και να προσέχεις τον εαυτό σου…
*Η Αννίτα Βλαχοπούλου είναι Ψυχοθεραπεύτρια CBT – BSc Psychology – MSc Clinical Psychology
