«Χορεύοντας» ανάμεσα σε καρέκλες, μακέτες και όνειρα – Οι αρχιτεκτόνισσες από τη Θεσσαλονίκη που κατέκτησαν παγκόσμια κορυφή

Στο μακρινό Ουλάν Μπατόρ η θεατρική παράσταση «Ομικρονγιώτα» – μια δημιουργία που ακροβατεί μεταξύ μοναξιάς, φαντασίας και παράλογων συναντήσεων που όλοι έχουμε στη ζωή μας –  ταξίδεψε μέχρι τη Μογγολία, στο 18ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου “Saint Muse Academy”, και κατάφερε όχι μόνο να σταθεί επάξια δίπλα σε καλλιτεχνικές ομάδες απ’ όλον τον κόσμο, αλλά και να διακριθεί με τέσσερις υποψηφιότητες και δύο βραβεία στη σκηνοθεσία και σκηνογραφία.

Στο επίκεντρο αυτής της δημιουργικής αποστολής, δύο πολύ νέες κοπέλες , η Αθανασία Χαλκιά και η Ζωή Πάπαρη, που με  εφόδιο την αρχιτεκτονική, όραμα το θέατρο και οδηγό την αισθητική τους, απέσπασαν το Βραβείο Καλύτερης Σκηνογραφίας, αποδεικνύοντας πως το ταλέντο, όταν συνοδεύεται από άψογη συνεργασία και επιμονή, μπορεί να ταξιδέψει μακριά, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Λίγα λόγια για την πλοκή του έργου, “Ομικρονγιώτα”… Ένα έργο που, όπως οι δημιουργοί του λένε, «ξεμπλέκει» τις σχέσεις των ανθρώπων και «μπλέκει» σε αυτές το παράλογο – πιο συγκεκριμένα, δύο άνθρωποι περιμένουν καλεσμένους στον απομονωμένο τους κόσμο και θέλουν να αναγγείλουν κάτι. Κάτι επείγον. Κι έτσι, καλούν όσους άφησαν επάνω τους κάποιο ανεξίτηλο σημάδι. Ποιος τελικά χάνει, ποιος κερδίζει σε αυτή την κατά τα άλλα υπαρξιακή αναμέτρηση;

Μέσα σε αυτήν την αναμέτρηση, με πολύ κομβικό ρόλο ένα σκηνικό που καλείται να εκφράσει την εσωτερική παλινδρόμηση μεταξύ του ονείρου και της πραγματικότητας, αλλά και του ψυχισμού των δύο αυτών ανθρώπων. Την σκηνοθεσία έκανε ο Γιάννης Διδασκάλου, ενώ παρέλαβε και το αντίστοιχο βραβείο στο φεστιβάλ και το δίδυμο που πρωταγωνιστεί επί σκηνής είναι οι Αλέξανδρος Μαυρουδόπουλος και Γιάννης Δάφνης.

Το σκηνικό της παράστασης βασιζόταν σε… καρέκλες. Πολλές καρέκλες. «Όλο το καλοκαίρι μαζεύαμε και βάφαμε καρέκλες», λένε οι Αθανασία και η Ζωή. Και κάθε φορά που η παράσταση αλλάζει τόπο, ξεκινά πάλι το ίδιο τελετουργικό-  αναζήτηση, καθάρισμα, βάψιμο, προσαρμογή. Στη Μογγολία, αυτό το χόμπι έγινε διεθνές.

Αλλά η μεγαλύτερη πρόκληση δεν ήταν η συλλογή όπως παραδέχονται, αλλά η προσαρμογή. Ο χώρος που τους παραχωρήθηκε ήταν blackbox – αλλά ο σκηνοθέτης τους, ο Γιάννης Διδασκάλου, είδε δυνατότητες εκεί που άλλοι θα έβλεπαν περιορισμούς, «Σαν ένας μάγος, ο Γιάννης, όπου και να πηγαίνουμε έχει ένα νέο όραμα και κάνει τα πάντα να φαίνονται δυνατά». Έτσι, «Αλλάξαμε οπτική. Αντί για το κυρίως stage, επιλέξαμε έναν πίσω χώρο, γεμάτο υποστυλώματα και διαφορετικά επίπεδα. Ήταν ιδανικό για τη σκηνογραφία μας» λένε.

Η σκηνογραφική τους ματιά μπορεί να συνοψιστεί σε τρεις λέξεις, όριο, βάθος, επίπεδα. Μια επιθυμία ή ένα σχέδιο, για να δανειστώ την καλλιτεχνική- αρχιτεκτονική αργκό,  να φτιάξουν σκηνές όχι μόνο για τους ηθοποιούς, αλλά και για τους θεατές, περιβάλλοντα μέσα στα οποία να μπορεί κανείς να ξαναδεί τον εαυτό του, τους άλλους και τον κόσμο.

Το σημαντικότερο όμως σε όλη τη διαδικασία ήταν ότι όλα έγιναν συλλογικά. Το στήσιμο, οι καρέκλες, τα πανιά. Όλα. Ο πληθυντικός δεν είναι σχήμα λόγου, ούτε μόνο ο τίτλος της παράστασης. Είναι πραγματικότητα.

Πάμε όμως λίγο να γνωρίσουμε τα δύο αυτά ταλαντούχα και δημιουργικά κορίτσια που κυκλοφορούν και σε ατομική έκδοση, αλλά για χάρη αυτής της συνέντευξης απαντούν μαζί, μιας και είναι ταυτόχρονα φίλες από παλιά, συνεργάτιδες στη σκηνογραφική επιμέλεια του έργου και νικήτριες του αντίστοιχου βραβείου του φεστιβάλ.

«Είμαστε 24. Αρχιτεκτόνισσες. Γράφουμε, ζωγραφίζουμε, η μία χορεύει, η άλλη παίζει μουσική. Γνωριστήκαμε όταν ακόμα μαθαίναμε σχέδιο, προσπαθώντας να μπούμε στην Αρχιτεκτονική». Οκτώ χρόνια αργότερα δηλώνουν πως θέλουν να συνεχίσουν να συνεργάζονται «Ε, και αυτό κάτι λέει».

Η σκηνογραφία βέβαια δεν φαίνεται να  ήρθε πρώτη, όπως μου λένε το θέατρο προηγείται της αρχιτεκτονικής στις ροπές τους και θα ερεθίσματά τους. Κι ύστερα ήρθε πολύ φυσικά, η ανάγκη να δημιουργήσουν κόσμους πάνω σε σκηνές. «Το θέατρο ήταν πάντα εκεί… όσο μπλέκεσαι, σε μπλέκει κι αυτό πίσω. Δεν υπάρχει γυρισμός. Χορεύεις» μου λένε με αυτή την όμορφη μεταφορά. Και για να γίνει κατανοητό τι εννοούν ότι το θέατρο ήρθε πριν την αρχιτεκτονική, λένε πως στις μακέτες του πρώτου έτους ακόμη, έβλεπαν ήδη σκηνικά. «Αυτόν τον κύκλο θα τον κάνουμε σκηνικό μια μέρα. Μέτρια μακέτα, αλλά θα γινόταν σκηνικάρα», θυμούνται χαριτολογώντας.

Μεταφερόμενοι ξανά στο σήμερα και στα του φεστιβάλ της Μογγολίας, όντως αυτή η “σκηνικάρα”, και βάζω την κατάληξη αυτή λόγω του αποτελέσματος – έφερε το βραβείο στην ομάδα του «ομικρονγιώτα». Όταν ανακοινώθηκε το βραβείο σκηνογραφίας, κανείς δεν το περίμενε όπως ανέφεραν οι ίδιες, «Μου ψιθύρισε ο Γιάννης (ο σκηνοθέτης) ήρθε η σειρά μας. Ανασκουμπωθείτε», λέει η Αθανασία. Μετά…ταχυπαλμία. Τσιρίδες. Αγκαλιές. Κατέβαιναν τα σκαλιά δύο δύο για να παραλάβουν το βραβείο, πιασμένες χέρι χέρι.

Και τι σημαίνει αυτό το βραβείο; – «Σημαίνει μπράβο. Όχι για τη διάκριση. Αλλά γιατί τα καταφέραμε. Ως ομάδα. Ως συνεργάτες. Ως άνθρωποι. Προχωράμε».

Η εμπειρία στη Μογγολία ήταν κάτι πέρα από επαγγελματικό επίτευγμα, τόσο για αυτές ειδικά, όσο και για την ομάδα συνόλικα. Ήταν αποκαλυπτική. «Άγρυπνες νύχτες, ενθουσιασμός, άπειρο περπάτημα» – το Ουλάν Μπατόρ έχει πολλή κίνηση, κι εκείνες  προτιμούσαν τις διαδρομές με τα πόδια. «Πέφταμε κάτω από τα γέλια, την κούραση και τις στιγμές. Σε κάθε γωνία, λέγαμε όλοι μαζί – Ρε τι ζούμε;».

Ως τη πιο συγκινητική συγκυρία, αυτή που τους έμεινε λένε πως ήταν οι άνθρωποι. Άνθρωποι από κάθε γωνιά του κόσμου, πρόθυμοι να μοιραστούν, να δεχτούν, να συζητήσουν και κάτι πιο σπάνιο να αναγνωρίσουν. «Δεν ρώτησαν για τις γνωριμίες μας, το budget μας ή την εμπειρία μας. Ήταν εκεί για να ακούσουν. Να δουν. Να ανταλλάξουμε».

Όσο για το μέλλον και το «μετά από το βραβείο τι;», μιλούν με όνειρα – σχέδια για μια νέα παιδική παράσταση, μια εικονογράφηση, νέες καλλιτεχνικές προτάσεις με την ομάδα του «Ομικρονγιώτα» είναι όσα μοιράστηκαν. «Είμαστε σε φάση εξερεύνησης και κατάκτησης του κόσμου», λένε –  και μάλλον το εννοούν χωρίς υπερβολή.

*Τις φωτογραφίες του άρθρου παραχώρησαν η Αθανασία και η Ζωή, ενώ τις λήψεις έκανε η Μαρία Καραπαναγιώτου