Μάιλς Ντέιβις: O Πρίγκιπας του Σκότους

Επέτειος θανάτου του «Πρίγκιπα του Σκότους», Μάιλς Ντέιβις. Μπήποπ, ορχηστρική τζαζ, χαρντ-μποπ, τζαζ-ροκ, κουλ τζαζ, φιούζον, αυτά και άλλα πολλά μουσικά ρεύματα της «μαύρης μουσικής», πέρασαν, παίχτηκαν και γιγαντώθηκαν από την θρυλική τρομπέτα του. Όμως δεν ήταν μόνο η μουσική που πέρασε από τη ζωή του. Πέρασαν επίσης γυναίκες, πολλές και όμορφες, χρήματα, δόξα, δοκιμασίες, αλλά και ναρκωτικά. Ο «Νταλί της τζαζ», ήταν μία παράξενη προσωπικότητα, είχε, όπως οι περισσότερες ιδιοφυίες, περίπλοκο και εκρηκτικό χαρακτήρα αλλά και μοναδικό στυλ.

Από εκείνον πήγαζε μια σοβαρότητα που σε συνδυασμό με τη βραχνή φωνή του μπορούσε εύκολα να σου μεταφέρει φόβο. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους μουσικούς του 20ου αιώνα, καθώς η κληρονομιά που άφησε πίσω του, επηρέασε και εξέλιξε τη μουσική του χθες και του σήμερα. Αν θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε μέσα σε λίγες γραμμές ολόκληρη τη βιογραφία του, αυτές που ακολουθούν αναφέρονται στα 10 πιο σημαντικά πράγματα που θα πρέπει να γνωρίζεις για τον εκρηκτικό Μάιλς Ντέιβις.

1. Γεννήθηκε αρχικά ως Μάιλς Ντιούι Ντέιβις Γ στις 26 Μαΐου 1926, στο Άλτον της πολιτείας του Ιλινόι ενώ αργότερα, κατά τη διάρκεια της μουσικής του καριέρας, του δόθηκε το παρατσούκλι «Πρίγκιπας του Σκότους». Προέρχονταν από μια αρκετά εύπορη οικογένεια. Ο πατέρας του λεγόταν Μάιλς Ντιούι Ντέιβις Τζούνιορ Jr. και ήταν οδοντίατρος με τρία πτυχία πανεπιστημίου ενώ η μητέρα του ονομάζονταν Κλεότα Μέι Ντέιβις και ήταν βιολονίστρια και καθηγήτρια μουσικής.

Μεγάλωσε σ’ ένα μεγάλο αγρόκτημα περίπου 200 στρεμμάτων, το οποίο ανήκε στους παππούδες του και βρισκόταν κοντά στο Πάιν Μπλαφ στο Αρκάνσας. Μάλιστα είχαν μια πολύ κερδοφόρα φάρμα χοίρων. Μαζί την μεγαλύτερη αδελφή του τη Ντόροθι και τον μικρότερο αδελφό του, Βέρνον, ψάρευαν, κυνηγούσαν και καβαλούσαν άλογα, μέχρι που όλα αυτά σταμάτησαν όταν η οικογένειά του μετακόμισε στο Ανατολικό Σεντ Λούις στο Ιλινόις.

2. Είχε κλίση στη μουσική από τα πρώτα του χρόνια, ωστόσο δεν είχε την ευκαιρία να αποκτήσει ένα δικό του όργανο μέχρι τα 13 του χρόνια, όταν και πήρε μια τρομπέτα από τον πατέρα του. Ο ίδιος τον έβαλε επίσης σε ιδιαίτερα μαθήματα με έναν τοπικό μουσικό ονόματι Έλγουντ Μπιουκάναν όμως, η μητέρα του Μάιλς ήταν αρκετά δυσαρεστημένη με αυτό, καθώς ήθελε ο Μάιλς να μάθει πιάνο ή βιολί.

Συνέχισε να παίζει τρομπέτα παρά την απροθυμία της μητέρας του ώσπου το 1941, σε ηλικία 15 ετών, του δόθηκε η ευκαιρία να ενταχθεί στο συγκρότημα του Έντι Ραντλ ενώ στη συνέχεια πήρε υποτροφία στη φημισμένη μουσική σχολή Τζούλιαρντ, το 1944.

3. «Η μητέρα μου φορούσε γούνες και διαμάντια, ντυνόταν πάντα με την τελευταία λέξη της μόδας. Ήταν πάντα ντυμένη στην τρίχα. Της έμοιασα όχι μόνο στην εμφάνιση αλλά και στην αγάπη της για τα ρούχα και το καλό γούστο» είχε πει σε συνέντευξη του. Από μικρή ηλικία, ο πατέρας του του αγόραζε όμορφα κοστούμια, ενώ όταν μετακόμισε στη Νέα Υόρκη, η μόδα άνθιζε και άλλαζε συνεχώς.

Με την πάροδο του χρόνου, ο «Πρίγκιπας του Σκότους», μόνο σκοτεινός δεν ήταν, αφού τα πολύχρωμα και εκκεντρικά ρούχα του έλαμπαν πάνω στη σκηνή. Πριν το Birth of the Cool, προτιμούσε κοστούμια Brooks Brothrers, στη συνέχεια ακολούθησε ένα πιο ευρωπαϊκό στύλ, με τα ιταλικά κοστούμια να έχουν την τιμητική τους. Τη δεκαετία του 1970, ο Ντέιβις είχε συνδυάσει άψογα τη μουσική της φανκ με το ντύσιμό του. Ήταν από τους λίγους που μπορούσαν να φορέσουν τεράστια γυαλιά, μωβ παντελόνια και περίεργες ζακέτες χωρίς να γελοποιηθούν. Όπως έλεγε ο ίδιος. άλλωστε, «για μένα η ζωή και η μουσική, έχουν να κάνουν με το στυλ».

4. Το κεφάλαιο Τσάρλι Πάρκερ. Ο Μάιλς γνώρισε για πρώτη φορά τον Τσάρλι Πάρκερ όταν ήρθε στη Νέα Υόρκη για να συνεχίσει τις σπουδές του στον τομέα της μουσικής. Είχε την ευκαιρία να παίξει τρομπέτα μαζί του αλλά και με τον Ντίζι Γκιλέσπι, όταν ο τρομπετίστας τους και ο Μπέρναντ Άντερσον ήταν άρρωστος. Έκτοτε, άρχισαν να παίζουν μουσική μαζί σε πολλά μέρη, κυρίως σε κλαμπ όπως το Monroe’s και το Minton’s Playhouse. Όταν ο Ντίζι Γκιλέσπι έφυγε από το συγκρότημα ο Τσάρλι Πάρκερ, πήρε τον Μάιλς ως αντικαταστάτη του και έτσι άρχισε να ηχογραφεί τραγούδια μετά την ένταξή του στο συγκρότημα. Ηχογράφησε μερικά από τα σόλο κομμάτια της καριέρας του, εκ των οποίων ένα από τα πιο διάσημα είναι το «Now’s the Time».

Ο Μάιλς και ο Πάρκερ δημιούργησαν μια πολύ δυνατή σχέση κατά τη διάρκεια της παρουσίας τους στο συγκρότημα, ωστόσο, το 1948 συγκρούστηκαν και στη συνέχεια ο Μάιλς εγκατέλειψε το συγκρότημα.

Λίγα χρόνια αργότερα, τον Μάιο του 1949, ο Ντέιβις ταξίδεψε στη Γαλλία για το Διεθνές Φεστιβάλ Τζαζ του Παρισιού. Ήταν η πρώτη φορά που βρισκόταν στο εξωτερικό και του έκανε μεγάλη εντύπωση. Οι Αφροαμερικανοί αντιμετωπίζονταν γενικά πολύ καλύτερα στο Παρίσι εκείνη την εποχή απ’ ό,τι στην Αμερική, και ο Μάιλς υποστήριξε ότι το ταξίδι αυτό “άλλαξε τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα για πάντα” Πέρασε χρόνο με οραματιστές όπως ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ και ο Πάμπλο Πικάσο.

5. Ο Μάιλς άρχισε να παίζει επαγγελματικά από την ηλικία των 17 ετών και έκτοτε η μουσική του καριέρα άνθισε και ήταν σταθερή. Ωστόσο, η οικογενειακή του κατάσταση δεν ήταν τόσο σταθερή καθώς ερωτεύτηκε παράφορα, παντρεύτηκε και χώρισε τρεις φορές.

Την εποχή που μετέβη στο Παρίσι, ξεκίνησε την ερωτική του σχέση με την ηθοποιό Ζυλιέτ Γκρεκό, την οποία γνώρισε σε μια από τις πρόβες του. «Η Ζουλιέτ κι εγώ περπατούσαμε μαζί στον ποταμό Σηκουάνα, κρατώντας τα χέρια μας και φιλιόμασταν, κοιτάζοντας ο ένας τα μάτια του άλλου, και φιλιόμασταν κι άλλο, και σφίγγαμε ο ένας τα χέρια του άλλου. Ήταν σαν μαγεία, σχεδόν σαν να είχα υπνωτιστεί, σαν να ήμουν σε κάποιου είδους έκσταση. Δεν το είχα ξανακάνει ποτέ αυτό. Ήμουν πάντα τόσο απορροφημένος από τη μουσική που δεν είχα ποτέ χρόνο για οποιοδήποτε είδος ρομαντισμού. Μου έμαθε τι σημαίνει να αγαπάς κάποιον άλλο εκτός από τη μουσική»

Παντρεύτηκε τη χορεύτρια, ηθοποιό και χορογράφο Φράνσις Ντέιβις, το έτος 1958, αλλά χώρισαν το έτος 1968. «Ήταν μια υπέροχη γυναίκα και μου άρεσε πολύ να είμαι μαζί της», εξηγεί ο Μάιλς την αυτοβιογραφία του. «Ήμασταν τόσο συμβατοί. Νόμιζα ότι ήταν απλά εκτός οπτικού πεδίου. Ήταν κάπως ψηλή, καστανόξανθη, όμορφη, με απαλό, λείο δέρμα, ευαίσθητη, καλλιτεχνική. Ένα κομψό, ευγενικό, χαριτωμένο άτομο. Την κάνω να ακούγεται τέλεια, σωστά λοιπόν, παραλίγο να γίνει».

Δυστυχώς, η σχέση τους κλονίστηκε από την ενδοοικογενειακή βία με αποτέλεσμα η Φράνσις συχνά να φεύγει από το διαμέρισμα που μοιράζονταν για να αναζητήσει καταφύγιο στον Γκιλ Έβανς μετά από τα βίαια ξεσπάσματα ζήλειας του Μάιλς.

Στη συνέχεια, παντρεύτηκε την ηθοποιό Μπέτι Ντέιβις το 1968, αλλά ο γάμος τους δεν κράτησε για πολύ καθώς χώρισαν ένα χρόνο αργότερα. Κατά τη διάρκεια της σχέσης τους, αφιέρωσε πολλά τραγούδια σε εκείνη , όπως τα «Mademoiselle Mabry» και «Backseat Betty». Αυτή ήταν υπεύθυνη για τη γνωριμία του Ντέιβις με μουσικούς της ροκ και της φανκ που επηρέασαν σημαντικά τον ήχο του, καθώς και για την ανανέωση του στυλ του ώστε να αντικατοπτρίζει τις πιο πρωτοποριακές μόδες.

Ακολούθησε μια μακρά παύση στην καριέρα του, όμως μια νέα σχέση με τη Σίσιλι Τάισον τον βοήθησε να ξαναβρεί το πάθος του για τη μουσική. Παντρεύτηκαν το 1981 σε μια μικρή τελετή στο σπίτι του Μπιλ Κόσμπι, ενώ χώρισαν το 1998. Την περιέγραψε ως «αυτόν τον τύπο γυναίκας που απλά μπαίνει μέσα σου, μπαίνει στο αίμα σου και στο μυαλό σου». Συνολικά απέκτησε τέσσερα παιδιά.

6. Το 1949, όταν επέστρεψε από το Παρίσι, τα προβλήματα στη καριέρα του άρχισαν να γίνονται αισθητά . Του προσφέρονταν guest εμφανίσεις και πολύ σύντομες επαγγελματικές δεσμεύσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην πληρώνει τα ενοίκια των ξενοδοχείων του και να αντιμετωπίζει πολλά οικονομικά προβλήματα. Έπαθε κατάθλιψη κάτι που σύντομα τον οδήγησε στον εθισμό του στην ηρωίνη, καταφέρνοντας να απεξαρτηθεί το 1954. Σε μια από τις συνεντεύξεις του το 1964, δήλωσε ότι «μπορείς να κουραστείς από τα πάντα, ακόμη και από το να φοβάσαι».

Η συνήθειά του στα ναρκωτικά έγινε γνωστή στο κοινό το 1953 μετά από μια περιβόητη συνέντευξη στο περιοδικό Down Beat και έγινε σαφές ότι η εξάρτησή του στις ναρκωτικές ουσίες είχε αρχίσει να επηρεάζει τη μουσική του. Ο Ντέιβις αναφέρει επίσης τον εθισμό του στην ηρωίνη ως αιτία της απιστίας του, λέγοντας ότι άρχισε να έχει ανάγκη τις γυναίκες για να τον στηρίξουν. Εκμεταλλευόταν πόρνες και εργαζόταν ως νταβατζής για να καλύψει το κόστος του εθισμού του.

«Αυτό που με έκανε να εθιστώ στην ηρωίνη ήταν η κατάθλιψη που ένιωσα όταν επέστρεψα στην Αμερική. Αυτό και το ότι μου λείπει η Τζουλιέτ […]Η ηρωίνη άλλαξε ολόκληρη την προσωπικότητά μου, από ένα καλό, ήσυχο, ειλικρινές, στοργικό άτομο σε κάποιον που ήταν το εντελώς αντίθετο. Ήταν η επιθυμία μου να πάρω την ηρωίνη που με έκανε να συμπεριφέρομαι έτσι. Θα έκανα τα πάντα για να μην είμαι άρρωστος, πράγμα που σήμαινε ότι έπρεπε να παίρνω και να ξανά παίρνω ηρωίνη όλη την ώρα, όλη μέρα και όλη νύχτα».

7. Επινόησε και συνέβαλε σημαντικά στη τζαζ μουσική, συμπεριλαμβανομένης της hard bop, της free jazz, της cool jazz και της fusion. Συνεργάστηκαν με τον Γκιλ Έβανς από το 1948 για να δημιουργήσουν μια νέα μορφή μουσικής που θα ακουγόταν παρόμοια με τον ανθρώπινο ήχο, αλλά θα ήταν φτιαγμένη από ενδιαφέρουσες συνθέσεις. Αυτό το εγχείρημα οδήγησε στην παραγωγή ενός πολύ ιδιαίτερου άλμπουμ με τίτλο “Birth of the Cool” το 1949 όπου τα τραγούδια αυτού του άλμπουμ έφεραν στο φως μια νέα μορφή τζαζ, γνωστή και ως Cool Jazz.

8. Ήταν ένας από τους καλύτερους μουσικούς της εποχής του καθώς, όπως είπαν πολλοί, «είχε έναν διαφορετικό τρόπο να παίζει την τρομπέτα», αποκτώντας έτσι πολλές επιτυχίες κατά τη διάρκεια της μουσικής του καριέρας. Μάλιστα, η τρομπέτα που χρησιμοποιούσε στις ηχογραφήσεις εκτίθεται σήμερα στο κτίριο μουσικής στην πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, καθώς δωρήθηκε στο σχολείο από τον  Άρθουρ Γκιστ Arthur, ο οποίος γνώρισε τον Ντέιβις το 1949 και έγινε στενός του φίλος. του.

Συνεργάστηκε με διάσημους μουσικούς, όπως τους Τσάρλι Πάρκερ, Τζον Κολτρέιν, Μπιλ Έβανς, Λούις Άρμστρονγκ, Ντίζι Γκιλέσπι, Τσικ Κορία, Χέρμπι Χάνκοκ και Ουέιν Σόρτερ.

Εκτός από τη συνεργασία του με γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής του, κυκλοφόρησε πολυάριθμα τραγούδια και άλμπουμ. με το πρώτο του άλμπουμ να είναι το Cool Boppin και το τελευταίο το Doo-Bop, με τις επιτυχίες να ακολουθούν όλη τη καριέρα του. Για παράδειγμα, το άλμπουμ του με τίτλο «Kind of Blue», που κυκλοφόρησε το 1959 είναι ένα από τα πιο διάσημα άλμπουμ όλων των εποχών. Το «Kind of Blue» κατάφερε να πουλήσει πάνω από 4 εκατομμύρια αντίτυπα το 2008 ενώ άλλα διάσημα άλμπουμ του είναι τα «Tutu», «Bitches Brew» και «Sketches of Spain».

9.  Αναγνωρίστηκε και από άλλους μουσικούς λόγω του ταλέντου του και εισήχθη σε μια πολύ σεβαστή κατηγορία, το Rock and Roll Hall of Fame, το 2006. Αναφέρθηκε επίσης στους καταλόγους Acclaimed Music ως ο 16ος πιο αναγνωρισμένος καλλιτέχνης στην ιστορία.

Εκτός από αυτούς τους τίτλους, ήταν υποψήφιος για τριάντα δύο βραβεία Grammy από τα οποία κέρδισε τα οκτώ από αυτές τις υποψηφιότητες, όπως το Grammy Hall of Fame το 2000, 2001, 2014, το Grammy Lifetime Achievement Award το 1990, το Grammy Award for Best Large Jazz Ensemble Album το 1971, 1990, 1994, το American Book Award το 1990, το AACTA Award for Best Original Score το 1991 ενώ ο τελευταίο του βραβείο του απονεμήθηκε μετά θάνατον το 1993. Λατρεμένη η μουσική του για το Ασανσέρ για Δολοφόνους του Λουί Μαλ.

10. Έπασχε από βρογχική πνευμονία που οδήγησε σε ενδοεγκεφαλική αιμορραγία και κώμα με αποτέλεσμα να πεθάνει στις 28 Σεπτεμβρίου του 1991.  Στις 5 Οκτωβρίου του 1991, έγινε προς τιμήν του μια ιδιόμορφη κηδεία όπου παρευρέθηκαν περίπου 500 στενοί φίλοι, μέλη της οικογένειας, μουσικοί και θαυμαστές ενώ τον έθαψαν μαζί με μια από τις τρομπέτες του.

Δείτε επίσης: