Ρομά χωρίς Σύνορα: Μια ωραία ιστορία στην Καρδίτσα

Την ώρα που στήνονται πογκρόμ κατά των Ρομά με επιθέσεις και εμπρησμούς σπιτιών στο Μενίδι, μια ομάδα νέων επιστημόνων γράφει την δική της ιστορία στους Σοφάδες Καρδίτσας, σε μια περιοχή με πολλά και χρόνια άλυτα προβλήματα.

Η πλειοψηφία των ανθρώπων λειτουργεί σαν όχλος παρακινούμενος από το συναίσθημα το οποίο με μεγάλη ευκολία ελέγχεται από τα καθεστωτικά media. Πέντε λεπτά μόνο να ακούσει κανείς τις ειδήσεις θα καταλάβει, και θα ακούσει με τι φρίκη μιλάνε όλοι για τους Ρομά, για συμμορίες και για τον άδικο χαμό του 11χρονού παιδιού στο Μενίδι. Φυσικά και ο χαμός του παιδιού είναι άδικος και φρικτός και δεν έπρεπε να γίνει. Να γίνεται όμως αφορμή και να εκμεταλλεύεται κανείς την μνήμη του για να ξεκινάνε οργανωμένες πορείες που καταλήγουν σε πογκρόμ, το οποίο στιγματίζει μια ολόκληρη κοινότητα, είναι το ακριβώς άλλο άκρο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι Ρομά είναι Έλληνες πολίτες με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις, που συχνά πέφτουν θύμα εκμετάλλευσης και περιθωριοποίησης, κάτω από ένα καθεστώς που οι μη Ρομά έφτιαξαν γι’αυτούς.

Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα είναι τουλάχιστον παρήγορο να βλέπει κάνεις πως κάτι αλλάζει, και μάλιστα δραστικά, σε αρκετές περιοχές της Ελλάδος. Ένα παράδειγμα είναι ο «Φάρος του κόσμου», μια πρωτοβουλία του πατέρα Αθηναγόρα που άλλαξε άρδην την εικόνα και την ζωή των παιδιών στον Δενδροπόταμο.

Εδώ και ένα χρόνο μια νέα οργάνωση, οι «Ρομά χωρίς σύνορα», με την δυναμική τους παρουσία και δράση, έχουν αποδείξει πως μπορούν να αλλάξουν το μέλλον της περιοχής στην οποία ζούν.

Οι «Ρομά χωρίς σύνορα» είναι μια ομάδα που αποτελείται από νέους επιστήμονες Ρομά, φοιτητές Πανεπιστήμιου-ΤΕΙ, απόφοιτους Λυκείου, οι οποίοι ως άτυπη ομάδα από το 2011 υλοποιούν οργανωμένα, δράσεις στους οικισμούς Ρομά Σοφάδων και Μαύρικας Καρδίτσας, με σκοπό την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση του ρατσισμού μέσα από την προώθηση του δικαιώματος στην εκπαίδευση, την στέγαση, την εργασία και την υγεία.

«Ονομάσαμε την οργάνωση μας «Ρομά Χωρίς Σύνορα», διότι πιστεύουμε ότι αυτός ο τίτλος εκπροσωπεί τις αξίες, τις αρχές και τα πιστεύω της ομάδα μας. Είμαστε μια οργάνωση χωρίς στερεότυπα, χωρίς προκαταλήψεις, είμαστε χωρίς σύνορα» λένε οι ίδιοι.

Η πρώτη μου συνάντηση με τον πρόεδρο, Παναγιώτη Χαρίτο, τον Γενικό Γραμματέα Καμπέρη Νικόλαο και την Ειδική Γραμματέα Μπίρου Ιωάννα έγινε με αφορμή μια ημερίδα και κάποιες κοινές δράσεις, όπου οι παρεμβάσεις και η συμμετοχή τους ήταν εντυπωσιακή.

Σπάνια κανείς ακούει τα θετικά επιτεύγματα των Ρομά, μιας και η ειδησεογραφία είναι γεμάτη από παραβατικές πράξεις τσιγγάνων και παρουσιάζει την εικόνα των Ρομά ως εγκληματιών και απροσάρμοστων.

Πώς αλήθεια βλέπουν οι Ρομά και μη ρομά τα μέλη του συλλόγου; «Όλοι οι Ρομά μόλις έμαθαν πως η ομάδα μας πήρε νομική μορφή χάρηκαν πολύ. Μας βλέπουν θετικά. Νομίζω πως λειτουργούμε ως πρότυπα μιας και ξεφύγαμε από το στερεότυπο που έχει η κοινωνία για τους Ρομά. Σ’αυτό μας βοήθησε και η οικογένειά μας. Φταίει κατά 70% η πολιτεία που δεν βλέπει σοβαρά το θέμα της παιδείας, αλλά και 30% οι γονείς Ρομά. Είναι οι ίδιοι αναλφάβητοι και δεν μπορούν να παρέχουν άμεση βοήθεια ή να καταλάβουν την σημασία της παιδείας. Επιπρόσθετα, τα ιδιαίτερα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των Ρομά δεν πρέπει πλέον να είναι δικαιολογία για να σταθούν εμπόδιο στην ανάπτυξη της Ρομά κοινότητας» μας είπε ο πρόεδρος της οργάνωσης.

Η οργάνωση «Ρομά χωρίς σύνορα» συνεργάζεται και στηρίζεται από την τοπική ομάδα δράσης νέων Ρομά Σοφάδων, που αποτελείται από 90 άτομα. Η εμπειρία έδειξε πως η αλλαγή νοοτροπίας μπορεί να επιφέρει μεγαλύτερα αποτελέσματα εάν η ομάδα στόχου είναι τα παιδιά των οικισμών και έτσι ο στόχος είναι να γίνει μια προσπάθεια παρόλες τις δυσκολίες, όλα τα παιδιά Ρομά να μπορούν να πάνε σχολείο, να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και στην κοινωνική ένταξη.

Οι «Ρομά χωρίς σύνορα» έχουν αναλάβει προσωπικά το πρωινό ξύπνημα των παιδιών για να πάνε σχολείο αλλά και την διοργάνωση παράλληλων δράσεων για την ένταξη και την αλληλεπίδραση των οικισμών με τον γενικό πληθυσμό, όπως οι κατασκηνώσεις το καλοκαίρι, αθλητικές δραστηριότητες, εκδρομές πεζοπορίας, επισκέψεις σε μουσεία κτλ.

Πέρα από το πλαίσιο της προώθησης της παιδείας, η ομάδα υποστηρίζει και υλοποιεί δράσεις για τον γενικότερο πληθυσμό των οικισμών.

Δεδομένου ότι οι οικισμοί στην Καρδίτσα είναι γκετοποιημένοι και υπάρχουν άτομα στον οικισμό που δεν έχουν βγει ποτέ από αυτόν, οι στόχοι της οργάνωσης γίνονται πιο δύσκολα πραγματοποιήσιμοι.

Ένα σημαντικό βήμα ήταν η έκδοση τσιγγάνικου γλωσσαρίου και τσιγγάνικων παραμυθιών. Τα παραμύθια παρουσιάστηκαν στην γερουσία της Βουλής, η οποία για πρώτη φορά άνοιξε για τους Ρομά για να γιορταστεί η παγκόσμια μέρα Ρομά των Απρίλιο.

Άλλες δράσεις του συλλόγου είναι η διοργάνωση φιλικού αγώνα με την Αναγέννηση Καρδίτσας, με ποδοσφαιριστές Ρομά μεικτής Ομάδας από τους Οικισμούς Σοφάδων και Μαύρικας, η συμμετοχή στην Πανελλήνια εθελοντική δράση καθαρισμού σε συνεργασία με το δήμο Καρδίτσας. Στις 8/4/2017, στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας των Ρομά που γιορτάζεται σε όλον τον κόσμο, βραβεύτηκαν μουσικοί Ρομά τρίτης ηλικίας σε μια μαγευτική τσιγγάνικη βραδιά με Τσιγγάνικα Παραδοσιακά τραγούδια. Στις 18/05/2017, για πρώτη φορά στην ιστορία του νομού, πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτική επίσκεψη Ρομά γυναικών στο Μουσείο του Βόλου με σκοπό οι γυναίκες να βγούν έξω από τους οικισμούς.

Σχετικά με τα μελλοντικά τους σχέδια αναφέρουν: «Ετοιμάζουμε κατασκήνωση για παιδιά Ρομά και μια Ενημερωτική Ημερίδα για τις Τσιγγάνες γυναίκες με τίτλο “Όχι στους προώρους γάμους ανηλίκων”. Οι μελλοντικοί στόχοι είναι οι συνεργασίες με άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται με Ρομά. Ζητάμε από το κράτος μέριμνα και σοβαρή στρατηγική γύρω από τα θέματα υγεία, παιδεία, στέγαση».

Κάτι φαίνεται να αλλάζει και στην Ελλάδα παρά τα πολλά χρόνια καθυστέρησης και τα χρόνια άλυτα προβλήματα στους οικισμούς των Ρομά. Η ελπίδα είναι οι νέοι που αλλάζουν, που ξεφεύγουν από το στερεότυπο και που δεν δέχονται να συμβιβαστούν με ένα προδιαγεγραμμένο μέλλον που άλλοι χαράξανε γι’αυτούς. Ας είναι αυτοί οι νέοι η κινητήρια δύναμη και η εκκίνηση για πραγματική ισότητα και ίσες ευκαιρίες προς όλους.