Σας ασπάζομαι… Ελένη: Πόσες φορές να διαβάζουμε το ίδιο βιβλίο σε ένα παιδί;

Το «Σας ασπάζομαι… Ελένη»* είναι η δεκαπενθήμερη στήλη της Ελένης Χοντολίδου (κάθε Δευτέρα πρωί) στην Parallaxi, με την ιδιότητά της ως Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Σχολικής Παιδαγωγικής και Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης με αφορμή πραγματικά περιστατικά ή αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα θέματα θα αφορούν σε παιδιά από 2-82 (που είναι και η ηλικία ειδίκευσης της Ελένης) τους γονείς, τους θείους και τις θείες των παιδιών, καθώς και το ευρύτερο περιβάλλον τους. Πολύ προσεκτικά η στήλη θα συζητά και θέματα που αφορούν στο σχολείο. Ενίοτε η «Ελένη» μπορεί να απαντά και σε ερωτήσεις σας που επιδέχονται απάντησης. Όλα αυτά με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, διακριτικότητα αλλά και χιούμορ. Μπορείτε να επικοινωνείτε με την Ελένη στο mail: [email protected].

*Ο τίτλος της στήλης είναι δάνειο από τον Γρηγόρη Ξενόπουλο στη στήλη του στη Διάπλαση των Παίδων. Η Parallaxi δεν είναι η Διάπλαση των Παίδων και δεν θα ήθελε να είναι και η Ελένη Χοντολίδου δεν είναι ο Γρηγόρης Ξενόπουλος, παρ’ ότι θα ήθελε πολύ να είναι.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ τα υπόλοιπα κείμενα της στήλης ΕΔΩ

Κείμενο: Πόσες φορές να διαβάζουμε το ίδιο βιβλίο σε ένα παιδί; 

της Χριστίνας Α., της Άλκηστης

και της μανούλας μου που διάβαζε πολύ ωραία

Να ξεκινήσω από την υπόθεση ότι έχετε εγκαθιδρυμένη αυτήν την καλή συνήθεια. Εάν όχι, διαβάστε το βιβλίο που προτείνω στο τέλος του κειμένου, καθώς και την κριτική του παρουσίαση από τη Βενετία Αποστολίδου.

Επανέρχομαι στην ερώτηση του τίτλου που γίνεται κάποιες φορές από κουρασμένους και βραχνιασμένους γονείς. Η απάντηση δεν θα σας αρέσει καθόλου. Με μέτριους υπολογισμούς κατέληξα στο νούμερο: 3.769, 5 φορές!

Γιατί;

Tα μικρά παιδιά γαληνεύουν με την επανάληψη των ίδιων πραγμάτων. Αυτή είναι μία λειτουργία που αγαπούν και κάποιοι ενήλικες. Πόσες φορές δεν διαβάσατε το ποίημα που σας αρέσει; Ένα κομμάτι που αγαπάτε δεν το έχετε ακούσει πολλές φορές; Ένας λόγος που τα παιδιά αγαπούν να ακούνε ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΕΣ ΦΟΡΕΣ τα ίδια βιβλία είναι η ευχαρίστηση που προκαλεί η φωνή του αναγνώστη, μητέρας, πατέρα ή όποιου άλλου. Ένας άλλος λόγος είναι η ευχαρίστηση της ίδιας της πράξης. Ο ενήλικος είναι όλος δικός τους, στο δωμάτιό τους, με ησυχία.

Γιατί πάντα οι γονείς;

Οι γονείς ή άλλοι «σημαντικοί άλλοι» στη ζωή του παιδιού. Γιατί η ανάγνωση είναι πάνω απ’ όλα σχέση και εμείς οι διαμεσολαβητές της. Είναι γοητευτικός αυτός ο ρόλος. Φυσικά κουραστικός αλλά και πολύ κολακευτικός. Μη σκέφτεστε την κούραση, σκεφτείτε την «επένδυση» που κάνετε στο μέλλον. Η παιδική μου ηλικία εμπεριέχει μεταξύ άλλων την ανάγνωση από τη μητέρα μου διάφορων βιβλίων. Ένα βιβλίο που με σημάδεψε είναι το Οι δέκα μεγάλοι μουσουργοί που έχει πραγματοποιήσει πολλές επανεκδόσεις. Συγκεκριμένα, η σόμπα με τη γλυκιά της θαλπωρή, εγώ πεσμένη στην αγκαλιά της μανούλας μου να ακούω για τον καϋμενούλη μικρό Μπαχ που τον σήκωνε ο πατέρας του αχάραγα για να μελετήσει ή να αντιγράψει παρτιτούρες.

Μπορώ να «συντομεύω» το κείμενο;

Για δοκιμάστε να δούμε εάν θα το καταλάβει το παιδί σας. «Μπαμπά, κάτι πήδηξες εδώ». Τα παιδιά μπορούν να «απαγγείλουν» το βιβλίο απέξω. Τότε γιατί θέλουν να το ακούνε ξανά; Υποθέτω για τον ίδιο λόγο που ενώ ξέρω απέξω τα αναγνώσματα του Άξιόν Εστί παρά ταύτα προτιμώ να τα ακούω από τον Κατράκη.

Να κάθομαι κοντά στο παιδί;

Να κάθεται όπου θέλει το παιδί. Πάνω σας, στην αγκαλιά σας, δίπλα σας ή και μακρυά σας. Το παιδί θα επιλέξει τον τρόπο. Δεν έχει καμία σημασία η εγγύτητα.

Πόσα κείμενα πρέπει να εναλλάσσονται στο διάστημα δύο μηνών;

Δεν πρέπει. Εάν το παιδί σας θέλει το ίδιο βιβλίο δεν νομίζω ότι έχετε πολλά περιθώρια να κάνετε διαφορετικά: θα το διαβάζετε μέχρι να το βαρεθεί. Μην ξεχνάμε ότι πολλές φορές τα παιδιά μας δοκιμάζουν. Κάντε την πάπια, λοιπόν, και εάν θέλετε και την προσευχή σας να μην αποκτήσει το παιδί σας εμμονή με κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο.

Όταν έχω άλλο παιδί για sleepover μπορώ να παραλείψω την ανάγνωση;

Πιθανόν το φιλοξενούμενο παιδί να ξέρει ότι έχετε αυτή τη συνήθεια, οπότε, μάλλον θα έχετε την τιμητική σας πάλι. Πέρσι στη Χαλκιδική τρεις γυναίκες οι δύο με τα παιδιά τους και εγώ που άρχισα τη φάμπρικα του διαβάσματος. Μία μέρα «μαλώνουμε» και πάω στο δωμάτιό μου να δω πώς θα αντιδράσουν. Οπότε έρχεται το αγόρι της παρέας και μου λέει σχεδόν επιτακτικά: «άντε, έλα να μας διαβάσεις»! Να πω ότι δεν μου άρεσε θα σας έλεγα ψέματα!

Γιατί είναι καλή αυτή η συνήθεια για το παιδί μου;

Τα απαντάει όλα το βιβλίο, αλλά θα δανειστώ τα λόγια της Αποστολίδου:

«Η Bonnafé, ψυχίατρος η ίδια, μας δείχνει με παραδείγματα από πολύχρονη κλινική έρευνα ότι δεν υπάρχει μωρό (και άρα άνθρωπος) που να μην ποθεί την ανάγνωση, δηλαδή να μην ποθεί τη μετάβαση σε έναν άλλον κόσμο, τη μεταφορά, την ολοκλήρωση που δε μπορεί να προσφέρει η καθημερινή, αποσπασματική και καμιά φορά σκληρή, γλώσσα. Η καθημερινή ανάγνωση στα μωρά είναι μια πράξη μοιράσματος και συναισθηματικού δεσίματος ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί τις υποδοχές για την ανάπτυξη του εγκεφάλου με όλα όσα σημαίνει αυτό.

Γιατί είναι καλή αυτή η συνήθεια για μένα;

Γιατί είναι καλή για το παιδί σας και γιατί θα διαβάσετε πολλά υπέροχα παιδικά βιβλία.

*Bonnafé, Marie (2017[1994]). Τα Βιβλία Κάνουν Καλό στα Μωρά/μετ. Γρηγόρης Αμπατζόγλου, Μαρία Μπούρη & Χριστίνα Χατζηδημητρίου. Θεσσαλονίκη: ΕνΤόμω-ΣΥΜΕΠΕ.