Σας ασπάζομαι… Ελένη: Tα παιδιά μας, εμείς και η πολιτική

Το «Σας ασπάζομαι… Ελένη»* είναι η δεκαπενθήμερη στήλη της Ελένης Χοντολίδου (κάθε Δευτέρα πρωί) στην Parallaxi, με την ιδιότητά της ως Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Σχολικής Παιδαγωγικής και Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης με αφορμή πραγματικά περιστατικά ή αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τα θέματα θα αφορούν σε παιδιά από 2-82 (που είναι και η ηλικία ειδίκευσης της Ελένης) τους γονείς, τους θείους και τις θείες των παιδιών, καθώς και το ευρύτερο περιβάλλον τους. Πολύ προσεκτικά η στήλη θα συζητά και θέματα που αφορούν στο σχολείο. Ενίοτε η «Ελένη» μπορεί να απαντά και σε ερωτήσεις σας που επιδέχονται απάντησης. Όλα αυτά με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, διακριτικότητα αλλά και χιούμορ. Μπορείτε να επικοινωνείτε με την Ελένη στο mail: [email protected]. 

*Ο τίτλος της στήλης είναι δάνειο από τον Γρηγόρη Ξενόπουλο στη στήλη του στη Διάπλαση των Παίδων. Η Parallaxi δεν είναι η Διάπλαση των Παίδων και δεν θα ήθελε να είναι και η Ελένη Χοντολίδου δεν είναι ο Γρηγόρης Ξενόπουλος, παρ’ ότι θα ήθελε πολύ να είναι.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ τα υπόλοιπα κείμενα της στήλης ΕΔΩ

Όγδοο κείμενο: Tα παιδιά μας, εμείς και η πολιτική

Το θέμα είναι δύσκολο και, εν πολλοίς, αδύνατον να το πραγματευθεί κανείς με νηφαλιότητα.

Οι γονείς εκ της θέσης τους, είναι υπεύθυνοι για την παροχή στέγης, τροφής, προστασίας και ανατροφής των παιδιών τους. Σε όλα αυτά συμπεριλαμβάνεται και η πολιτική ενημέρωση, η συνειδητοποίηση της πολιτικής κατάστασης και ιστορική συνείδηση.

Σπάνια το σχολείο μπορεί να λειτουργήσει αντιθετικά προς την οικογένεια που είναι ο πρώτος και σημαντικότερος φορέας κοινωνικοποίησης για τους περισσότερους από εμάς. Εξ άλλου στην ψυχοθεραπεία κουβαλάμε την οικογένειά μας και όχι τους δασκάλους μας. Και την ομάδα συνομηλίκων.

Σπανίως το σχολείο αλλάζει τις πεποιθήσεις των μαθητών και μαθητριών. Το  αντίθετο γίνεται συχνά. Παρατηρούμε ότι η οικογένεια αποδομεί τις γνώσεις που παρέχει το σχολείο. Ας μην ξεχνάμε ότι είμαστε μια κοινωνία με ζωντανά ακόμη τα τραύματα του εμφυλίου. Εάν είμαστε με το «καλό και το δίκιο», έχουμε την άποψη ότι δεν βλάπτει τα παιδιά μας η πολιτική τους κοινωνικοποίηση μέσα στην οικογένεια. Εάν οι άλλοι είναι με το «κακό και το άδικο» βλάπτει σημαντικά να κοινωνικοποιείται το παιδί στην οικογένειά του. Να θυμηθούμε πόσα παιδιά βαφτίζονταν Φρειδερίκη, Δημοκρατία, Λαοκρατία, κ.ά. που σήμερα φαίνονται τουλάχιστον αστεία; Να θυμηθούμε πόσα παιδιά έχουν επιφανειακές φασιστικές αντιλήψεις λόγω της ανατροφής τους; Και αυτό δεν φαίνεται καθόλου αστείο.

Ποιο είναι το σωστό από παιδαγωγική άποψη; Γνωρίζουμε ότι στην παιδική ηλικία, οι γονείς και μάλιστα αυτός του ίδιου φύλου είναι ο Σούπερμαν ή η Σούπεργούμαν στα μάτια του παιδιού και καλά κάνει. Εκ του αποτελέσματος είμαστε το ίδιο με αυτό που είναι οι γονείς μας (όταν η σχέση είναι καλή) ή το ακριβώς αντίθετο (εάν η σχέση είναι τραυματική).

Το ζήτημα μοιάζει άλυτο. Οι τότε σοσιαλιστές Ισραηλινοί επιχείρησαν μέσω των κιμπούτς να μειώσουν την ολοκληρωτική και καθοριστική επίδραση της οικογένειας, αυτού του «ιδεολογικού μηχανισμού του κράτους», κατά Αλτουσέρ. Το εγχείρημα πολύ γρήγορα έπαψε να είναι σοσιαλιστικό και η οικογένεια, ένας θεσμός με αντοχή… κατσαρίδας (!) πήρε ξανά τη θέση της.

Προσωπικά, δεν έχω ικανοποιητική απάντηση για το σοβαρό αυτό θέμα. Με μεγάλη ειλικρίνεια παραδέχομαι ότι οι φίλοι μου (οι άνθρωποι με τους οποίους μοιράζομαι όνειρα, ιδέες και αξίες) μεγαλώνουν τα παιδιά τους με θετικό τρόπο. Οι «άλλοι» με αμφισβητούμενες αξίες και προβληματικές από πολιτική άποψη συμπεριφορές (ας πούμε οι βαριά εθνικιστές, οι φασίστες) δεν τα μεγαλώνουν με σωστό τρόπο.

Στην πραγματικότητα ανοίγω τη συζήτηση καθώς μεγάλωσα σε μια εποχή και σε μια οικογένεια με βαρύ πολιτικό κλίμα (114, δολοφονία Λαμπράκη, δικτατορία…) από γονείς που ήταν στην αριστερή πλευρά της Ένωσης Κέντρου. Έτσι κοινωνικοποιήθηκα, αυτές είναι οι απόψεις μου και αυτή είμαι. Και αυτά μαθαίνω στα παιδιά των φίλων και στην ανεψιά μου. Δήθεν για πλάκα η ανεψιά μου σε μικρή ηλικία δήλωνε ότι είναι «φιμινίστρια» και ψήφιζε «Μπου-τά-λης». Στην πραγματικότητα δεν είχε μαζί μου άλλες επιλογές. Δεν έχω ισχυρές βεβαιότητες στο ζήτημα αυτό και θλίβομαι όταν βλέπω πόσο «παπαγαλάκια» των γονιών τους είναι τα παιδιά.

Ενδεχομένως μία λύση θα ήταν η τήρηση του συντάγματος (που αφήνει απέξω τους φασίστες) και η ενίσχυση της κριτικής σκέψης στο σχολείο που βαθμιαία ίσως θα δώσει τη δυνατότητα στα παιδιά και στους νέους να αποδομήσουν την επίδραση της βλαπτικής οικογένειας. Η κακοποίηση δεν είναι μόνο λεκτική και σωματική, είναι και το δηλητήριο που ενσταλάζουν οι ακραίοι γονείς στην ψυχή των παιδιών τους.

Και, ενδεχομένως, η λύση είναι τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί να παίρνουν τον ρόλο τους πολύ σοβαρά.