Facebook: Οι αλλαγές που φέρνει η κατάργηση του fact checking

Πολλές αλλαγές έρχονται σε Facebook και Instagram, καθώς η μητρική τους εταιρεία, Meta, ανακοίνωσε ότι θα τερματίσει το πρόγραμμα fact checking της, σε μία ξεκάθαρη ένδειξη ότι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ θέλει να κερδίσει την εύνοια του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Η ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο τον Ζούκερμπεργκ με ένα σύντομο βίντεο στο οποίο εξηγούσε τους λόγους γύρω από την απόφαση, αποκαλύπτοντας, μεταξύ άλλων, ότι επηρεάστηκε από την νίκη του Ρεπουμπλικανού δισεκατομμυριούχου επί της Κάμαλα Χάρις στις αμερικανικές εκλογές.

Η αλλαγή στην πολιτική της Meta έχει ερμηνευτεί από τα διεθνή μέσα ως μία απόπειρα της εταιρείας να συμφιλιωθεί με το «στρατόπεδο» του Τραμπ, τον οποίο είχε αποκλείσει από τις πλατφόρμες της μετά την εισβολή ακροδεξιών υποστηρικτών του στο Καπιτώλιο, στις 6 Ιανουαρίου του 2021, και τους ψευδείς ισχυρισμούς του Ρεπουμπλικανού προέδρου περί νοθείας στις αμερικανικές εκλογές του 2020.

Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, όμως, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ φαίνεται έτοιμος να ακολουθήσει το παράδειγμα του Έλον Μασκ, ο οποίος έχει γίνει στενός συνεργάτης και μελλοντικός κυβερνητικός εταίρος του Ντόναλντ Τραμπ. Μόλις μερικές ημέρες πριν τη σημερινή ανακοίνωση, η Meta τοποθέτησε στη θέση του υπεύθυνου παγκόσμιας πολιτικής τον Τζόελ Κάπλαν, έναν έμπειρο Ρεπουμπλικανό αξιωματούχο.

Έτσι, λοιπόν, οι πλατφόρμες της Meta φαίνεται πώς αλλάζουν δραστικά, υιοθετώντας μία προσέγγιση που χαροποιεί τους φίλα προσκείμενος στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα των ΗΠΑ. Αλλά πώς θα μοιάζει η νέα πραγματικότητα για τους δισεκατομμύρια χρήστες των Instagram, Facebook και WhatsApp;

Facebook όπως το X του Έλον Μασκ

Όταν εφαρμοστούν οι αλλαγές που ανακοίνωσε σήμερα ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, η Meta θα σταματήσει να χρησιμοποιεί ειδησεογραφικούς οργανισμούς και άλλες ομάδες τρίτων για να ελέγχουν τις αναρτήσεις που γίνονται. Αντ’ αυτού, η μητρική εταιρεία των Facebook, Instagram και Threads, θα βασίζεται στους χρήστες για να προσθέτουν σημειώσεις ή διορθώσεις σε αναρτήσεις που ενδέχεται να περιέχουν fake news ή παραπλανητικές πληροφορίες.

Με λίγα λόγια, πρόκειται για ένα πρωτόκολλο παρόμοιο με αυτό που υιοθέτησε το Twitter, αφού εξαγοράστηκε από τον Έλον Μασκ και μετονομάστηκε σε X. Στην πλατφόρμα του Αμερικανού ολιγάρχη και πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο, δεν υπάρχει έλεγχος στο υλικό που αναρτάται. Αντιθέτως, αν αρκετά άτομα επισημάνουν ότι μία ανάρτηση είναι ψευδής ή παραπλανητική, τότε ένα πλαίσιο εμφανίζεται κάτω από αυτή με τις σημειώσεις των χρηστών στην πλατφόρμα. Για αυτό το συγκεκριμένο σύστημα λέγεται «community notes», δηλαδή «σημειώσεις της κοινότητας».

Ωστόσο, όπως αναφέρουν οι New York Times, όταν μία ανάρτηση αφορά επίμαχα θέματα, η κοινότητα του X δεν φτάνει πάντα σε συμφωνία και έτσι δεν δημοσιεύεται η αντίστοιχη σημείωση. Επίσης, πολλές φορές τα community notes εμφανίζονται ώρες αφού έγινε η ανάρτηση και έχει περάσει μπροστά από εκατομμύρια ζευγάρια μάτια.

Από την άλλη πλευρά, έρευνες έχουν καταλήξει ότι οι επισημάνσεις που χρησιμοποιούν οι εξωτερικοί συνεργάτες fact checking του Facebook είναι αποτελεσματικοί στην μείωση της διάδοσης τέτοιου περιεχομένου.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι στο περιοδικό Nature Human Behavior έδειξε ότι οι προειδοποιητικές ετικέτες, όπως αυτές που χρησιμοποιεί το Facebook για να ενημερώσει τους χρήστες για τυχόν ψευδείς πληροφορίες, μείωσαν τη συχνότητα κοινοποίησης τέτοιου περιεχομένου κατά 25%.

Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ δεσμεύτηκε ότι η εταιρεία «θα συνεχίσει να μετριάζει επιθετικά το περιεχόμενο που σχετίζεται με ναρκωτικά, την τρομοκρατία και την εκμετάλλευση παιδιών».

Αλλά δεν θα ισχύει το ίδιο για ορισμένες πολιτικές ελέγχου του περιεχομένου σχετικά με θέματα όπως η μετανάστευση και το φύλο, τις οποίες η Meta θα εξαλείψει. Ως αποτέλεσμα, μία ανάρτηση σχετικά με αυτά τα θέματα που προηγουμένως μπορεί να θεωρούνταν «fake news» ή ρητορική μίσους και να διαγραφόταν, τώρα θα παραμένει στις πλατφόρμες του κολοσσού των social media.

Επίσης, το Facebook θα μεταφέρει την ομάδα εμπιστοσύνης, ασφάλειας και διαχείρισης περιεχομένου από την Καλιφόρνια στο Τέξας, όπως ακριβώς έκανε το X του Έλον Μασκ με το γραφείο εποπτείας περιεχομένου της εταιρείας. Η Καλιφόρνια είναι μια από αν όχι η πιο προοδευτική πολιτεία των ΗΠΑ, ενώ το Τέξας είναι προπύργιο του Ρεπουμπλικανικού κόμματος από τη δεκαετία του ’80.

Η αντίδραση της Ε.Ε.

Πιθανότατα, η απόφαση της Meta θα μπορούσε να την οδηγήσει σε ρήξη με τις ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που χρόνια τώρα προσπαθούν να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ήδη, η Meta βρίσκεται στο επίκεντρο αρκετών ερευνών της Ε.Ε., μία εκ των οποίων αφορά την αποτυχία αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης και της παραπλανητικής διαφήμισης. Βάσει ενός νόμου που ονομάζεται Digital Services Act και έχει ως στόχο να αναγκάσει τις εταιρείες να ελέγχουν πιο επιθετικά τις πλατφόρμες τους, η Meta θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πρόστιμα έως και 6% των παγκόσμιων εσόδων της.

Οι λόγοι πίσω από την αλλαγή πολιτικής της Meta

Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ήταν αρκετά ξεκάθαρος μιλώντας για το σκεπτικό πίσω από την απόφαση του να φέρει τέλος στο fact checking από ανεξάρτητους φορείς στο Facebook. Υποστήριξε ότι, τα τελευταία χρόνια, ο κολοσσός των social media είναι «υπερβολικά αυστηρός» όσον αφορά τους ελέγχους στο περιεχόμενο που υπάρχει στις πλατφόρμες του.

Δεν έκρυψε το γεγονός ότι η απόφαση να αλλάξει την προσέγγιση της εταιρείας στους ελέγχους περιεχομένου επηρεάστηκε από την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις κάλπες της 5ης Νοεμβρίου του 2024.

Q: Do you think Zuckerberg is responding to the threats you’ve made to him in the past?

TRUMP: Probably. Yeah. Probably. pic.twitter.com/1XT01KCDXc

— Aaron Rupar (@atrupar) January 7, 2025

«Οι πρόσφατες εκλογές φαίνεται πως ήταν επίσης ένα πολιτιστικό σημείο καμπής προς, για άλλη μια φορά, το να δοθεί προτεραιότητα στην ελευθερία του λόγου», είπε Ο Ζούκερμπεργκ. «Έτσι, θα επιστρέψουμε στις ρίζες μας και θα επικεντρωθούμε στη μείωση των λαθών, στην απλοποίηση των πολιτικών μας και στην αποκατάσταση της ελεύθερης έκφρασης στις πλατφόρμες μας»

Με το πρόσχημα της ελευθερίες του λόγου, πολλοί υποστηρικτές του Ντόναλντ Τραμπ έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους σε αυτό που με γενικούς όρους περιγράφουν ως «woke κουλτούρα». Με λίγα λόγια, συχνά δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα των τρανς ανθρώπων στον αυτοπροσδιορισμό, αντιτίθενται στα εταιρικά προγράμματα συμπερίληψης και κάποιοι από αυτούς πιστεύουν στη ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας της «Μεγάλης Αντικατάστασης», σύμφωνα με την οποία ο λευκός πληθυσμός των ΗΠΑ κινδυνεύει από την εισροή μεταναστών.

Αυτά είναι κάποια από τα επίμαχα θέματα, τα οποία πλέον οι χρήστες των πλατφορμών του Meta θα μπορούν να σχολιάζουν ελεύθερα, χωρίς να υπάγονται σε έλεγχο fack checking, όπως είπε ο Ζούκερμπεργκ.

Στον απόηχο των εκλογών του 2020 και την άρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να αποδεχτεί τα αποτελέσματα, πολλά μέλη του Ρεπουμπλικανικού κόμματος διέδωσαν τους ψευδείς ισχυρισμούς του δισεκατομμυριούχου για νοθεία. Τότε, τα περισσότερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένων του Facebook, δεσμεύτηκαν να επισημάνουν ότι οι ισχυρισμοί του 45ου προέδρου ήταν ψευδείς.

Ως αποτέλεσμα, το ρεπουμπλικανικό κόμμα, που παραδοσιακά διατηρούσε καλούς δεσμούς με τον επιχειρηματικό κόσμο, στράφηκε δημόσια ενάντια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τους ιδιοκτήτες τους, κατηγορώντας τους για λογοκρισία.

Οι δισεκατομμυριούχοι της τεχνολογίας «υποκλίνονται» στον Τραμπ

Σε συνδυασμό με τις απόψεις πολλών συντηρητικών ψηφοφόρων για κοινωνικά θέματα, όπως η ταυτότητα φύλου, οι Ρεπουμπλικανοί στις ΗΠΑ υιοθέτησαν τη «ελευθερία του λόγου» ως σημαντικό μέρος της πλατφόρμας του κόμματος.

Τώρα, που ο Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να γίνει και πάλι κάτοικος του Οβάλ γραφείου χωρίς να έχει αποδεχτεί την ήττα του το 2020, οι τεχνολογικοί κολοσσοί δείχνουν έτοιμοι να ευθυγραμμιστούν με τις επιθυμίες του νέου προέδρου των ΗΠΑ.

Ως ένδειξη καλής θελήσεως, πολλοί επιχειρηματικοί ηγέτες έκαναν δωρεές στο ταμείο για την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία είναι προγραμματισμένη για τις 20 Ιανουαρίου.

Η Meta του Μαρκ Ζούκερμπεργκ έδωσε 1 εκατομμύριο δολάρια, όπως και η Amazon του Τζεφ Μπέζος, ενώ ο Έλον Μασκ θα αναλάβει το νέο υπουργείο Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας στην κυβέρνηση Τραμπ, έχοντας συνεισφέρει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στην προεκλογική του καμπάνια. Ο ισχυρός άνδρας της Tesla φαίνεται να έχει εξελιχθεί στο «δεξί χέρι» του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ οι άλλοι δύο δισεκατομμυριούχοι τον επισκέφτηκαν στο Μαρ-α-Λάγκο μετά την εκλογική νίκη του.

Έτσι, ο Μασκ, ο Μπέζος και ο Ζούκερμπεργκ-οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο με προσωπική περιουσία που ξεπερνά τα 800 δισ. δολάρια-φαίνεται πώς καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια για να κερδίσουν την εύνοια του εκλεγμένου πρόεδρου

Με πληροφορίες από New York Times, BBC, Lifo