Τι θα γινόταν αν το Tik-Tok “έριχνε μαύρο” στις ΗΠΑ;

Το TikTok, η δημοφιλής πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης που ανήκει στην κινεζική ByteDance, βρίσκεται εδώ και χρόνια στο επίκεντρο μιας έντονης πολιτικής και τεχνολογικής αντιπαράθεσης στις ΗΠΑ. Όλα άρχισαν να κλιμακώνονται γύρω από το 2018, όταν οι αμερικανικές αρχές εξέφρασαν ανησυχίες για την ασφάλεια των δεδομένων των χρηστών, λόγω της κινεζικής καταγωγής της εταιρείας. Η βασική ανησυχία ήταν ότι η κινεζική κυβέρνηση θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών μέσω της ByteDance, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Το 2020, η κυβέρνηση του Donald Trump έγινε πιο επιθετική απέναντι στο TikTok. Επικαλέστηκε λόγους εθνικής ασφάλειας και πρότεινε την απαγόρευση της εφαρμογής στις ΗΠΑ. Ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε εκτελεστικά διατάγματα που απαιτούσαν από την ByteDance να πουλήσει το TikTok σε μια αμερικανική εταιρεία, όπως η Oracle, αλλιώς θα αντιμετώπιζε την πλήρη απαγόρευση στη χώρα. Η ByteDance αρνήθηκε την εντολή, γεγονός που οδήγησε σε νομικές διαμάχες και προσφυγές στα δικαστήρια.

Αν και η κυβέρνηση Τραμπ είχε επιμείνει στην απαγόρευση, η υπόθεση παρέμεινε σε εκκρεμότητα για μήνες και δεν επιβλήθηκε ποτέ πλήρης απαγόρευση του TikTok. Παρά την αναστολή αυτών των πρωτοβουλιών με την άνοδο του Joe Biden στην εξουσία, οι πολιτικές πιέσεις παρέμειναν υψηλές, με το TikTok να συνεχίζει να αντιμετωπίζει ελέγχους και αυστηρές απαιτήσεις από τις αμερικανικές αρχές για τη διασφάλιση της ασφάλειας των δεδομένων.

“Έπεσε για λίγες ώρες”

Στις 19 Ιανουαρίου το 2025, οι χρήστες του Tik-Tok στις ΗΠΑ, δεν είχαν  πρόσβαση στην πλατφόρμα, καθώς από την Κυριακή θα τίθονταν  σε εφαρμογή ο νόμος που προβλέπει την απαγόρευσή της, μετά την απόρριψη της έφεσης που είχε ασκήσει η κινέζικη πλατφόρμα στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ.

«Ο νόμος που απαγορεύει το TikTok τέθηκε σε εφαρμογή στις ΗΠΑ. Δυστυχώς αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το TikTok τώρα. Είμαστε τυχεροί που ο πρόεδρος Τραμπ έχει επισημάνει ότι θα συνεργαστεί μαζί μας για να βρεθεί μια λύση και να αποκατασταθεί το TikTok αφού ορκιστεί. Παρακαλώ αναμείνατε», έγραφε ένα μήνυμα που ήταν αναρτημένο στην πλατφόρμα.

14 ώρες αργότερα, ο Ντόναλτν Τραμπ με εκτελεστικό διάταγμα υποσχέθηκε ότι θα δώσει αναβολή 90 ημερών στην απαγόρευση του TikTok στις ΗΠΑ, προκειμένου η κινέζικη εταιρεία να βρει αγοραστή και να πωληθεί.

Ο Τραμπ φαίνεται πως προτιμά την εξαγορά της κινέζικης πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης και του αλγορίθμου από αμερικανικά συμφέροντα παρά την απαγόρευσή της.

Και αυτό τεκμαίρεται από την ανακοίνωσή του, στην οποία προτείνει την εξαγορά των 50% των μετοχών της εταιρείας από αμερικανική εταιρεία ή από το ίδιο το αμερικανικό κράτος.

«Κάνοντας αυτό, σώζουμε το TikTok, το κρατάμε σε καλά χέρια και του επιτρέπουμε να παραμείνει ζωντανό», είπε ο Τραμπ. «Χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ, δεν υπάρχει TikTok. Με την έγκρισή μας, αξίζει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια – ίσως και τρισεκατομμύρια.»

Ο Τραμπ προσπάθησε να παρέμβει υπέρ του TikTok την τελευταία στιγμή, αν και ήταν ο ίδιος που αρχικά πίεσε για την απαγόρευση. Ωστόσο, άλλαξε στάση αφού βρήκε μεγάλη ανταπόκριση στην εφαρμογή κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Ο Διευθύνων Σύμβουλος του TikTok, Σόου Ζι Τσου, δημοσίευσε ένα βίντεο ευχαριστώντας τον Τραμπ για τις προσπάθειές του να διατηρήσει την εφαρμογή στις ΗΠΑ, ενώ αναμένεται να παραβρεθεί και στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ, καθώς δέχτηκε πρόσκληση.

Ο επικείμενος σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Μάικ Γουόλτς, ανέφερε στο CNN την Κυριακή ότι ο Τραμπ δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο η εταιρεία να συνεχίσει να λειτουργεί υπό την κινεζική ιδιοκτησία, αλλά με «περιορισμούς» για να διασφαλιστεί η προστασία των προσωπικών δεδομένων των Αμερικανών. Υπενθυμίζεται ότι στο CBS News την Κυριακή ο Τραμπ δήλωσε ότι εργάζεται για να «σώσει» το TikTok και χρειάζεται χρόνο για να επιλύσει ζητήματα που σχετίζονται με την εταιρεία και για να αξιολογήσει πιθανούς αγοραστές.

Το TikTok ανακοίνωσε ότι εργάζεται για να αποκαταστήσει την πρόσβαση στην πλατφόρμα του στις Ηνωμένες Πολιτείες, λίγες ώρες αφού ανέστειλε την λειτουργία της για να συμμορφωθεί με νόμο που ψηφίστηκε στο Κογκρέσο.Σε μήνυμα που δημοσιεύτηκε στο Χ η εταιρεία ευχαριστεί τον Ντόναλντ Τραμπ για την διαβεβαίωση προς τους παρόχους ότι δεν θα τους επιβληθούν οι σοβαρές κυρώσεις που προβλέπονται από τον νόμο.

Ο νόμος προβλέπει πολύ βαριά πρόστιμα για αυτούς τους παρόχους τεχνικών υπηρεσιών, έως και 5.000 ανά χρήστη για καταστήματα εφαρμογών. Ο νόμος του 2024 προβλέπει τη δυνατότητα αναβολής της εφαρμογής του για 90 ημέρες ώστε να δοθεί χρόνος για την εξεύρεση αγοραστή, ως εναλλακτική λύση που προσφέρεται στη μητρική εταιρεία, την κινεζική ByteDance, για να αποφευχθεί η απαγόρευση.

«Θα συνεργαστούμε με τον πρόεδρο Τραμπ για μια μακροπρόθεσμη λύση για να διατηρήσουμε το TikTok στις Ηνωμένες Πολιτείες», εξήγησε η εταιρεία.

Τί θα γίνει αν πράγματι το Tik-Tok ρίξει μαύρο στις ΗΠΑ;

O CEO & Syllabus Manager της KnowCrunch, της βραβευμένης και σοβαρότερης εκπαίδευσης στελεχών στην αγορά και Managing Partner της AIVAL.COM, Αποστόλης Αϊβαλής εξηγεί πως: “Οι influencers και οι marketers θα χάσουν προφανώς αυτό το κανάλι επικοινωνίας άρα, και τα έσοδα τους από αυτό. Ωστόσο, μπορούν να απευθυνθούν σε παρόμοια κανάλια με παρόμοιο format. Ta οποία είναι τα shorts του YouTube και τα Reels του Instagram. Άρα θα εστιάσουν όλοι σε αυτά τα κανάλια, αν υποθέσουμε βέβαια ότι έχουν την ίδια δύναμη και εκεί. Οι influencers που είχαν μόνο TikTok θα χάσουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Οι περισσότεροι όμως έκαναν το ίδιο περιεχόμενο στα shorts του YouTube και στα Reels του Instagram, άρα οι followers τους θα μεταφερθούν άμεσα στα υπόλοιπα. Αν οι followers μεταφερθούν τα έσοδα θα συνεχίσουν να έρχονται από τα υπόλοιπα κανάλια.”

O Futurist – TheFutureCats Innovation Consultancy, και συγγραφέας του βιβλίου 2049, Δημήτρης Δημητριάδης από την πλευρά του σχολιάζει: “Οι άμεσες συνέπειες για digital marketers, influencers και εταιρείες αν το Tik Tok κλείσει στις ΗΠΑ είναι η απώλεια πρόσβασης σε ένα βασικό κανάλι επικοινωνίας: Το TikTok έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, με περίπου 170 εκατομμύρια χρήστες στις ΗΠΑ. Η απαγόρευση θα στερήσει από τους digital marketers και τους influencers ένα σημαντικό μέσο για την επαφή με το κοινού τους.  Πολλές μικρές επιχειρήσεις και δημιουργοί περιεχομένου που βασίζονται στο TikTok για πωλήσεις και συνεργασίες θα αντιμετωπίσουν οικονομικές δυσκολίες. Σύμφωνα με στοιχεία του TikTok, μικρές επιχειρήσεις και δημιουργοί περιεχομένου στις ΗΠΑ θα χάσουν 1,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε έσοδα μέσα στον πρώτο μήνα από την παύση λειτουργίας της πλατφόρμας. Όλοι θα στραφούν στα Instagram Reels και στα YouTube Shorts, καθώς, οι πλατφόρμες αυτές προσφέρουν παρόμοιες λειτουργίες με το TikTok και αναμένεται να προσελκύσουν τόσο τους χρήστες όσο και τους διαφημιστές. Πολλοί δημιουργοί περιεχομένου ήδη εξετάζουν τη μεταφορά της δραστηριότητάς τους σε αυτές τις πλατφόρμες. Επίσης, θα δούμε αύξηση χρηστών στην πλατφόρμα RedNote. Η κινεζική πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης RedNote έχει προσελκύσει δημιουργούς του TikTok, οι οποίοι έχουν αναρτήσει βίντεο στην εφαρμογή αποκαλώντας τους εαυτούς τους “πρόσφυγες του TikTok”. Η πλατφόρμα αυτή προσφέρει παρόμοια διάταξη με το Instagram της Meta.

Οι influencers θα στραφούν αναγκαστικά σε εναλλακτικές πλατφόρμες για να συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους. Η Kalita Hon, δημιουργός στον χώρο της μόδας και της ομορφιάς, σκοπεύει να μεταφέρει τη δραστηριότητά της στο Instagram Reels, αν και δηλώνει σκεπτική για το κατά πόσο θα μπορέσει να διατηρήσει τους 245.000 ακολούθους της. Το ίδιο συνέβη και με δικούς έλληνες influencers όπως για παράδειγμα ο Θόδωρος Παπακώστας aka archaeostoryteller που παρόλο που το κοινό του είναι κυρίως στην Ευρώπη και δεν απειλείται από το TikTok ban, αγκάλιασε από τους πρώτους το trend του Rednote. Οι influencers μπορεί να εξερευνήσουν νέες μορφές συνεργασίας με brands, όπως η δημιουργία περιεχομένου για άλλες πλατφόρμες ή η εστίαση σε πιο εξειδικευμένα στυλ περιεχομένου όπως πχ το live shopping που είναι ανερχόμενη τάση.  

Η απαγόρευση του TikTok θα επηρεάσει άμεσα τα διαφημιστικά έσοδα της πλατφόρμας, τα οποία υπολογίζονται γύρω στα 12,3 δισεκατομμύρια δολάρια στην αμερικανική αγορά. Επιπλέον, μικρές επιχειρήσεις και δημιουργοί περιεχομένου θα αντιμετωπίσουν σημαντικές οικονομικές απώλειες γιατί ήταν το μοναδικό κανάλι πωλήσεων τους. Οι διαφημιστές θα μεταφέρουν τους προϋπολογισμούς τους σε άλλες πλατφόρμες, όπως το Instagram και το YouTube, προκειμένου να συνεχίσουν να προσεγγίζουν το κοινό τους. “

Ο Αποστόλης Αϊβαλής αναλύει τις στρατιγικές που πρέπει να προσαρμόσουν οι digital marketers για να διατηρήσουν τη σχέση με το κοινό τους, εάν το TikTok δεν είναι διαθέσιμο στις ΗΠΑ: “Η στρατηγική για τo οργανικό περιεχόμενο στα social media όπως και για τις social διαφημίσεις παραμένει ίδια. Θα αφαιρεθεί μεν τον TikTok αλλά δεν θα λείψει ιδιαίτερα. Το κοινό του TikTok υπάρχει και στα υπόλοιπα κανάλια κατά 90%. Αυτό που θα λείψει είναι το χαλαρό ύφος του TikTok που επέτρεπε στην στρατηγική μας να κάνουμε διαφορετικά, χαλαρά, αστεία videos και άρα θα πρέπει να υπάρχει αλλαγή στην στρατηγική περιεχομένου. Θεωρώ όμως οτι τα brands θα μεταφέρουν αυτή την στρατηγική και αυτό το περιεχόμενο και αυτό το ύφος στα άλλα κανάλια και θα το εδραιώσουν και εκεί. Δηλαδή στα shorts του YouTube και τα Reels του Instagram.”

Eνώ, ο Δημήτρης Δημητριάδεις εξηγεί: “Οι digital marketers θα πρέπει να επενδύσουν σε πολλαπλές πλατφόρμες για να μειώσουν την εξάρτησή τους από ένα μόνο μέσο. Η μεταφορά της δραστηριότητας σε πλατφόρμες όπως το Instagram Reels, το YouTube Shorts ίσως και το RedNote αν επικρατήσει θα βοηθήσει στη διατήρηση της σχέσης με το κοινό που το αρέσει αυτός ο τρόπος κατανάλωσης περιεχομένου.  Κάθε πλατφόρμα έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και κοινό. Η προσαρμογή του περιεχομένου στις ιδιαιτερότητες κάθε πλατφόρμας θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του περιεχομένου.”

Όσον αφορά το το κλείσιμο του Tik-Tok στην Ρωσία και το αν υπήρχαν επιπτώσεις στην πλατφόρμα, ο Αποστόλης Αϊβαλής εξηγεί πως:  “Το 2022 που η Ρωσία αρχικά έκλεισε το TikTok γιατί δεν μπορούσε να το ελέγξει και να κάνει λογοκρισία, ναι μεν έπεσε το engagement των χρηστών, αλλά η πλατφόρμα διατήρησε μια σημαντική παρουσία στη χώρα, δεν έκλεισε εντελώς και οι Ρώσσοι έβρισκαν τρόπους να συνεχίσουν να την χρησιμοποιούν. Δεν έχουμε λεπτομερή δεδομένα σχετικά με τον αντίκτυπο στα έσοδα του TikTok τότε. Οι πληροφορίες υποδηλώνουν ότι το TikTok συνέχισε να προσαρμόζεται στο σύνθετο ρυθμιστικό περιβάλλον της Ρωσίας ακόμη και όταν το 2024 η κυβέρνηση του επέβαλε και μεγάλο πρόστιμο. Άρα θεωρώ θα υπάρξουν και στην Αμερική παρόμοια διαχείρηση αν τελικά αφαιρεθεί το TikTok από τα Αμερικάνικα app stores αλλά οι χρήστες θα βρουν τρόπο να τα υπερπηδήσουν.”

Ο Δημήτρης Δημητριάδης συμπληρώνει:  “H απαγόρευση του TikTok θα επηρεάσει άμεσα τα διαφημιστικά έσοδα της πλατφόρμας, τα οποία υπολογίζονται γύρω στα 12,3 δισεκατομμύρια δολάρια στην αμερικανική αγορά. Επιπλέον, μικρές επιχειρήσεις και δημιουργοί περιεχομένου θα αντιμετωπίσουν σημαντικές οικονομικές απώλειες γιατί ήταν το μοναδικό κανάλι πωλήσεων τους. Οι διαφημιστές θα μεταφέρουν τους προϋπολογισμούς τους σε άλλες πλατφόρμες, όπως το Instagram και το YouTube, προκειμένου να συνεχίσουν να προσεγγίζουν το κοινό τους.

Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με το κλείσιμο του TikTok στη Ρωσία, γενικά, όταν μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης απαγορεύεται σε μια χώρα, παρατηρείται μείωση της χρήσης της και οι χρήστες μετακινούνται σε εναλλακτικές πλατφόρμες για να “αγκαλιάσουν” το νέο trend. Σε περιπτώσεις όπως αυτή της Ρωσίας, ενισχύονται τοπικές πλατφόρμες, που λειτουργούν ως “υποκατάστατα”. Ωστόσο, αυτές οι πλατφόρμες συχνά δεν διαθέτουν τα ίδια χαρακτηριστικά ή το ίδιο διεθνές κοινό, περιορίζοντας τις δυνατότητες επέκτασης

Το κλείσιμο του TikTok στις ΗΠΑ ή σε οποιαδήποτε μεγάλη αγορά δεν επηρεάζει μόνο το ίδιο το app, αλλά δημιουργεί ένα φαινόμενο ντόμινο που περιλαμβάνει: οικονομικές απώλειες, αλλαγή στρατηγικών για εταιρείες και marketers, και αυξημένη ζήτηση για εναλλακτικές πλατφόρμες. Για τους δημιουργούς περιεχομένου και τους διαφημιστές, η προσαρμογή στις νέες συνθήκες θα είναι καθοριστική για τη διατήρηση της απήχησής τους και φυσικά θα συμβάλει το επερχόμενο τεράστιο κύμα παραπληροφόρησης που έρχεται.”