Στην Ευρώπη το άραγμα στα αστικά πάρκα έχει γίνει συνήθεια, μήπως πρέπει κι εδώ;

Σε πολλές χώρες του εξωτερικού μέχρι και τον Δεκέμβρη, λόγω κλιματικής αλλαγής και υψηλών θερμοκρασιών, παρέες νέων ατόμων απολαμβάνουν την φύση μέσα στην πόλη, σε πάρκα, μικρά δάση, πράσινες οάσεις!

Πικ-νικ, πεζοπορίες, διάφορες δραστηριότητες που έχουν γίνει πια συνήθεια για τους ανθρώπους της Ευρώπης.

Στο Λονδίνο λόγου χάριν, οι πολίτες, στο μισάωρο lunchbreak τρώνε το φαγητό τους στα πάρκα.

Ενώ σε πολλές χώρες του εξωτερικού, όπως στη Νέα Υόρκη για παράδειγμα, υπάρχουν σε πλατείες και δημόσιους κήπους, τραπεζοκαθίσματα που ο καθένας μπορεί να καθίσει εντελώς δωρεάν.

Για την ιστορία

Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι πρώτες μεγάλες πόλεις στην Ευρώπη άρχισαν να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της αστικής ανάπτυξης, όπως ο συνωστισμός, η έλλειψη φυσικού αέρα και χώρου για αναψυχή, και οι κακές συνθήκες υγιεινής. Τα πάρκα δημιουργήθηκαν ως μέσο βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών. Η Αγγλία ήταν πρωτοπόρος στην ανάπτυξη δημόσιων πάρκων με το πρώτο οργανωμένο πάρκο για το κοινό, το Hyde Park του Λονδίνου, να ανοίγει το 1637. Ωστόσο, τα σύγχρονα πάρκα και οι κήποι αναψυχής έγιναν πιο διαδεδομένα τον 19ο αιώνα.

Στα μέσα του 19ου αιώνα, στην Βρετανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με την εκρηκτική ανάπτυξη της βιομηχανίας και τον υπερπληθυσμό των πόλεων, η ανάγκη για υπαίθριους χώρους αναψυχής έγινε επιτακτική. Δημιουργήθηκαν δημόσια πάρκα και κήποι ως αντίβαρο στον αστικό θόρυβο, τη βρωμιά και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.Ένα καλό παράδειγμα είναι το Central Park στη Νέα Υόρκη (1857), το οποίο σχεδιάστηκε από τον Frederick Law Olmsted και τον Calvert Vaux και επηρέασε την αντίληψη για τη δημόσια χαλάρωση σε πάρκα σε όλο τον κόσμο, αν και η αμερικανική προέλευση του πάρκου σηματοδότησε την παγκόσμια εξάπλωση της ιδέας.

Toν 20ο αιώνα, οι μεγάλες  πόλεις κυρίως του Δυτικού Κόσμου, συνεχώς αναβάθμιζαν τα πάρκα τους, θεωρώντας τα ζωτικής σημασίας για την κοινωνική ευημερία. Άρχισαν λοιπόν, να προσφέρουν χώρους για άθληση, αναψυχή και καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Τότε, οι πρώτοι κοινωνιολόγοι και ψυχολόγοι ανέφεραν την ανάγκη για αναψυχή και επαφή με τη φύση ως τρόπο αποσυμπίεσης από το άγχος και τις πιέσεις της καθημερινότητας.

Παραδείγματα

Στο Βερολίνο, το άραγμα σε αστικά πάρκα όπως το Tempelhofer Feld ή το Tiergarten είναι καθημερινή συνήθεια. Αυτά τα πάρκα προσφέρουν μεγάλες εκτάσεις και πολλές επιλογές για καθιστικά ή χαλάρωση σε υπαίθριες περιοχές. Το Tempelhofer Feld, που παλαιότερα ήταν αεροδρόμιο, έχει μετατραπεί σε τεράστιο δημόσιο πάρκο και αποτελεί έναν δημοφιλή προορισμό για τοπικούς και τουρίστες που θέλουν να ξεφύγουν από την πόλη. Στο Παρίσι, το Jardin des Tuileries ή το Parc des Buttes-Chaumont είναι περιοχές όπου οι Παριζιάνοι περνούν χρόνο χαλαρώνοντας στα παγκάκια ή ξαπλώνοντας στο γρασίδι. Οι Γάλλοι συνήθως οργανώνουν μικρές συγκεντρώσεις και πικνίκ, ενώ η κουλτούρα της “εξωτερικής χαλάρωσης” είναι συνδεδεμένη με την έννοια της κοινωνικότητας και της ηρεμίας σε σχέση με τον αστικό θόρυβο.

Το Hyde Park και το Regent’s Park είναι κεντρικά σημεία χαλάρωσης για τους Λονδρέζους. Στο Λονδίνο λοιπόν, η βόλτα στο πάρκο συχνά συνδυάζεται με αθλητικές δραστηριότητες, πικνίκ ή απλά την απόλαυση της φύσης, και αποτελεί έναν τρόπο απόδρασης από την καθημερινότητα του πολυσύχναστου κέντρου της πόλης. Σύμφωνα με την  έρευνα, “The Role of Urban Parks in Sustainability” (Ολλανδία, 2022) – τονίζεται η σημασία των πάρκων στην υποστήριξη της κοινωνικής συνοχής και στη δημιουργία βιώσιμων και υγιών πόλεων. Στο Vondelpark της Ολλανδίας, λοιπόν, οι ντόπιοι και οι τουρίστες χαλαρώνουν σε διάφορους χώρους, από τις μικρές λίμνες μέχρι τις ανοιχτές εκτάσεις. Οι Ολλανδοί έχουν αναπτύξει μια ισχυρή παράδοση για την αξιοποίηση των δημόσιων χώρων για κοινωνική συναναστροφή, και το άραγμα στους δημόσιους κήπους είναι μέρος αυτής της κουλτούρας.

Στην ισπανική πρωτεύουσα, την Μαδρίτη,  το Parque del Retiro αποτελεί έναν δημοφιλή χώρο για χαλάρωση, με πολλούς κατοίκους να απολαμβάνουν το διάλειμμα τους κοντά στη λίμνη ή στους κήπους. Οι Ισπανοί συχνά οργανώνουν κοινωνικές εκδηλώσεις και πικνίκ στον ελεύθερο χρόνο τους.

Έρευνες από οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δείχνουν ότι οι άνθρωποι που περνούν χρόνο σε φυσικούς δημόσιους χώρους απολαμβάνουν καλύτερη ψυχική υγεία. Η φυσική δραστηριότητα, ακόμα ή ακόμη και η απλή χαλάρωση σε ένα πάρκο, βοηθά στη μείωση του άγχους, της κατάθλιψης και βελτιώνει την ευημερία γενικότερα. Επίσης, σύμφωνα με την μελέτη, “The Benefits of Urban Green Spaces”, οι πόλεις που επενδύουν σε δημόσιους χώρους (πάρκα, πλατείες) ενισχύουν την κοινωνική αλληλεπίδραση και τη συνοχή των κοινοτήτων. Αυτοί οι χώροι παρέχουν ευκαιρίες για χαλάρωση και συνάθροιση, κάτι που ενισχύει την αίσθηση της κοινότητας και μειώνει την απομόνωση.

Οι πόλεις λοιπόν που έχουν πράσινο και προσεγμένα αστικά πάρκα, αυτόματα προωθούν την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να εκτιμούν τη φύση, ενώ οι πόλεις που επενδύουν σε «πράσινους» χώρους γίνονται πιο βιώσιμες και ανθεκτικές στο κλίμα.

Στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, υπάρχει, έντονη ανάγκη για αστικούς χώρους πρασίνου, όμως, οι πόλεις είναι υπερφορτωμένες από την ταχεία αστικοποίηση και τις οικονομικές πιέσεις. Στην Αθήνα, για παράδειγμα, η έλλειψη πράσινων χώρων είναι έντονα αισθητή σε πολλές περιοχές του κέντρου και των πυκνοκατοικημένων γειτονιών.

Η Θεσσαλονίκη είναι μια πυκνοκατοικημένη πόλη με περιορισμένους ελεύθερους χώρους, και αυτό έχει οδηγήσει σε μια ανισότητα στην κατανομή των χώρων πρασίνου. Η κεντρική και δυτική περιοχή της πόλης, καθώς και τα βόρεια προάστια, αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη έλλειψη πάρκων και δημόσιων χώρων σε σχέση με άλλες περιοχές, όπως η περιοχή του Χαριλάου ή το Παπάφη.

Ο δείκτης του πράσινου (πράσινος χώρος ανά κάτοικο) είναι χαμηλός σε σχέση με άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, κάτι που καθιστά πιο επιτακτική την ανάγκη για τη δημιουργία νέων πάρκων και τη συντήρηση των υπαρχόντων χώρων.

Έργα σε εξέλιξη…ή και όχι στην Θεσσαλονίκη

1. Πάρκο στη Δυτική Θεσσαλονίκη (Περιοχή Σίνδου)

2. Πάρκο στον Σιδηροδρομικό Σταθμό και Αστικός Αναδασμός Σιδηροδρομικής Ζώνης

3. Ανάπλαση Πλατείας Βαρδαρίου και Δημιουργία Πάρκου

4. Πάρκο στην Περιοχή του Παλαιού Στρατοπέδου Παύλου Μελά (Στρατόπεδο Παύλου Μελά)

5. Ανάπλαση της Πλατείας Ναυαρίνου και Δημιουργία Πάρκου

6. ΔΕΘ Μητροπολιτικό πάρκο

Πού μπορεί κάποιος να πάει για πικ νικ και για άλλες δραστηριότητες στην Θεσσαλονίκη;

Mέχρι σήμερα, υπάρχουν ελάχιστα σημεία που μπορεί κανείς να απολαύσει την φύση στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα πάρκα του κέντρου παραμένουν λιγοστά.

Μπορείτε να απολαύσετε λοιπόν μία κυριακάτικη βόλτα, στο Πάρκο του Ξαρχάκου, στο Πεδίο του Άρεως, στο Φράγμα της Θέρμης ή του Ωραιοκάστρου, στους κήπους του Πασσά, στο Σέιχ Σου, στο Πάρκο των Χαμένων Πατρίδων στην Καλαμαριά, στην Πλαζ Αρετσού, στο Πάρκο της Νέας Ελβετίας, στους κήπους έξω από το Βασιλικό Θέατρο.

Μάζεψε την παρέα σου, φτιάξε σνακς, οργάνωσε πικ-νικ, βάλε στα ηχειάκια την αγαπημένη σου μουσική, πάρτε τα βιβλία σας και καθιερώστε συνήθειες που ζηλεύουμε στο εξωτερικό.

Ίσως με αυτό τον τρόπο διεκδικήσουμε περισσότερο πράσινο σε μία πόλη που καταπλακώνεται από γκρίζο, καυσαέριο και πολυώροφες πολυκατοικίες.