Τα αντικείμενα και οι εικόνες που αντικατοπτρίζουν τα παιδικά μας τραύματα
Από απλά αντικείμενα σε σκηνές τρόμου.
Μέχρι σήμερα δεν μπορούμε να εξηγήσουμε για ποιους λόγους μας τρομάζουν οι clowns, γιατί τα μικρά παιδιά φοβούνται το σκοτάδι, πως η μάσκα του scream χωρίς να ξέρουμε τότε τι σήμαινε στοίχειωνε τους σχολικούς μας χορούς στις απόκριες, ακόμη κι εκείνες οι πορσελάνινες κούκλες που είχε η γιαγιά στο σπίτι της στα ράφια, που μετέπειτα τις είδαμε να ζωντανεύουν στην μεγάλη οθόνη, ή οι βελόνες που μας παίρνουν το αίμα και χιλιάδες ακόμη πράγματα “ξυπνούν” τον φόβο και το άγχος στα μικρά παιδιά και σε μάς αντίστοιχα στην παιδική μας ηλικία.
Προσπαθήσαμε να κάνουμε μία αναδρομή για να θυμηθούμε όλα εκείνα που μας κρατούσαν ξάγρυπνους όταν ήμασταν μικροί και πόσα από αυτά έγιναν αφορμή για ταινίες τρόμου στο μέλλον.
- Κλόουν
Οι κλόουν, παρά την πρόθεσή τους να διασκεδάσουν, είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες φόβου στα παιδιά. Το λευκό πρόσωπο από το υπερβολικό μακιγιάζ, η κόκκινη τεράστια μύτη και τα παράξενα κοστούμια μπορεί να είναι τρομακτικά για τα παιδιά, προκαλώντας κλοουνοφοβία (φόβο για τους κλόουν). Αυτός ο φόβος μπορεί να προκύψει από την έλλειψη αναγνωρίσιμων χαρακτηριστικών στο πρόσωπο του κλόουν και από απροσδόκητες κινήσεις ή φωνές. Να θυμήσουμε πως ο κλοούν έχει γίνει πρωταγωνιστής θρίλερ (IT) και τα θύματα του ήταν μικρά παιδιά. Ενώ πριν από αρκετά χρόνια στις ΗΠΑ, κλοούνς κυκλοφορούσαν με μαχαίρι σε υπόγειες διαβάσεις.
Έρευνα του Πανεπιστημίου Sheffield βρήκε ότι οι κλόουν είναι τρομακτικοί για τα παιδιά, αισθάνονται φόβο και άγχος από την παρουσία κλόουν. Ο καθηγητής Penny Curtis δήλωσε ότι οι κλόουν φαίνονται “απρόβλεπτοι και περίεργοι” στα παιδιά .
- Σκοτεινές Γωνίες και Ντουλάπες
Τα παιδιά συχνά φοβούνται το σκοτάδι και τις σκοτεινές γωνίες ή ντουλάπες στο δωμάτιό τους. Η φαντασία τους μπορεί να μετατρέψει αυτές τις περιοχές σε μέρη όπου κρύβονται τέρατα ή φαντάσματα, δημιουργώντας έντονο άγχος και φόβο για τον ύπνο. Αν δε, το κρεβάτι σου είχε κενό από κάτω, φρόντιζες να κουκουλωθείς με το πάπλωμα μέχρι επάνω, για να μην σε επισκεφθεί το φάντασμα. Σε δεκάδες ταινίες τρόμου υπάρχουν σχετικές σκηνές στις οποίες απεικονίζεται ένα παιδί να κοιμάται ενώ κάτω από το κρεβάτι του υπάρχει ένα πνεύμα το οποίο απλώνει τα χέρια του επάνω στο σώμα του παιδιού.
- Μάσκες
Οι μάσκες μπορούν να είναι τρομακτικές για τα παιδιά, ειδικά όταν έχουν αποκρουστική ή υπερβολική εμφάνιση. Η αδυναμία να δουν το αληθινό πρόσωπο πίσω από τη μάσκα μπορεί να τους προκαλέσει ανασφάλεια και φόβο. Και ας πούμε την αλήθεις στους σχολικούς αποκριάτικους χωρούς όλοι φοβόμασταν τις τρομακτικές μάσκες. Κάπως έτσι γεννήθηκε το “Scream”, “Η νύχτα με τις μάσκες” ακόμη και το “The Purge”.
- Καθρέφτες
Οι καθρέφτες μπορεί να προκαλέσουν φόβο, ειδικά τη νύχτα ή σε σκοτεινά δωμάτια. Η αντανάκλαση μπορεί να δημιουργήσει ψευδαισθήσεις ή να ενισχύσει τον φόβο για φαντάσματα και υπερφυσικά φαινόμενα ειδικότερα σε ένα μικρό παιδί το οποίο έχει έντονη φαντασία και μπορεί ανά πάσα ώρα και στιγμή να σχεδιάσει μία ιστορία τρόμου. Σχετική σκηνή ταινίας βρήκαμε στην “Κατάρα” και στο “Κάλεσμα”.
Οι καθρέφτες είναι συχνά χρησιμοποιούμενοι σε ταινίες τρόμου για να προκαλέσουν ψυχολογικό τρόμο. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο International Journal of Psychological Studies, οι καθρέφτες μπορούν να προκαλέσουν “σπαραγμό της προσωπικότητας” και φόβο, ειδικά όταν παρουσιάζονται σε σκοτεινά περιβάλλοντα ή με απότομες αλλαγές στο φως .
- Κούκλες
Κούκλες με ανθρώπινη εμφάνιση μπορούν να είναι τρομακτικές για τα παιδιά, ιδιαίτερα όταν μοιάζουν πολύ ρεαλιστικές. Επίσης, τουλάχιστον, οι Gen Z και οι Milenials, έχουμε τραυματικές εμπειρίες με τις πορσελάνινες κούκλες που είχαν οι γιαγιάδες μας στα σπίτια τους. Ιστορίες τρόμου και ταινίες που παρουσιάζουν κούκλες ως ζωντανές ή κακόβουλες μπορεί να ενισχύσουν αυτούς τους φόβους, προκαλώντας άγχος στα παιδιά. Ταινίες όπως η “Η κούκλα του Τσάκι” και η “Annabele” blockbuster τα οποία σπάσανε τα ταμεία των κινηματογράφων είχαν πρωταγωνιστές, κούκλες.
- Φοβερά Παιχνίδια
Ορισμένα παιχνίδια, όπως τα ρομπότ ή τα λούτρινα ζώα που κάνουν απρόβλεπτες κινήσεις ή ήχους, μπορεί να είναι τρομακτικά. Τα παιδιά μπορεί να αισθανθούν ότι δεν έχουν τον έλεγχο, ειδικά αν το παιχνίδι ενεργοποιείται ξαφνικά. Για τους millenials και τους GenZers τέτοιου είδους “απειλή” αποτελούσαν τα μουσικά κουτιά. Τέτοια στοιχεία τρόμου εντοπίσαμε στην τιανία “Κάλεσμα”.
- Ιατρικός Εξοπλισμός
Ο ιατρικός εξοπλισμός, όπως οι σύριγγες, τα στηθοσκόπια και τα νοσοκομειακά κρεβάτια, μπορεί να είναι πηγές φόβου για τα παιδιά. Οι αρνητικές εμπειρίες σε νοσοκομεία ή ιατρεία μπορούν να δημιουργήσουν φόβο για οτιδήποτε σχετίζεται με την ιατρική περίθαλψη. Η ταινία “Clinical” στο Netflix αφοσιώνεται σε νοσοκομείο.
- Ζωγραφιές και Εικόνες
Ορισμένες ζωγραφιές ή εικόνες με τρομακτικά θέματα, όπως τέρατα, σκοτεινά δάση ή αποκρουστικά πρόσωπα, μπορούν να προκαλέσουν φόβο στα παιδιά. Η φαντασία τους μπορεί να ζωντανέψει αυτές τις εικόνες, δημιουργώντας τραυματικές εμπειρίες και μετέπειτα φυσικά ως παιδί να ζωγραφίσει έναν αντίστοιχο πίνακα.
- Τηλεοπτικές Εκπομπές και Ταινίες
Ακόμα και αν δεν είναι αντικείμενα, οι σκηνές από τηλεοπτικές εκπομπές ή ταινίες που περιέχουν τρομακτικά στοιχεία μπορούν να εντυπωθούν στη μνήμη των παιδιών, δημιουργώντας φόβους που συνδέονται με συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Broadcasting & Electronic Media έδειξε ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε τρομακτικές σκηνές μπορεί να αναπτύξουν έντονο φόβο και να έχουν νυχτερινούς εφιάλτες .
Σύμφωνα με την ψυχολόγο κ. Μάγδα Ξανθοπούλου οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά να ξεπεράσουν αυτούς τους φόβους, πρέπει να:
- Ακούν προσεκτικά τις ανησυχίες των παιδιών και να τα διαβεβαιώνουν ότι είναι ασφαλή.
- Εξηγούν με απλά λόγια ότι αυτά τα αντικείμενα δεν είναι επικίνδυνα.
- Ενισχύουν την αυτοπεποίθηση των παιδιών με θετικές εμπειρίες και παιχνίδια που τα κάνουν να αισθάνονται ασφαλή.
- Αποφεύγουν την έκθεση των παιδιών σε τρομακτικές ταινίες ή εικόνες που μπορούν να ενισχύσουν τους φόβους τους.
Η κατανόηση των παιδικών φόβων και η προσέγγιση τους με ευαισθησία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των τραυμάτων και στην ενίσχυση της συναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών.
