Η ταινία που άνοιξε χθες το Φεστιβάλ

Κλέφτες καταστημάτων ή απλά κλέφτες τρυφερών στιγμών

Αυλαία για το 59ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με μια γλυκόπικρη οικογενειακή ιστορία που κέρδισε δίκαια τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες.

Μέσα στην εξαιρετική φιλμογραφία του ο Κορε-Έντα συνηθίζει να ασχολείται με την ανατομία της γιαπωνέζικης κοινωνίας με βασικό δραματουργικό εργαλείο του την οικογένεια. Πάρτε για παράδειγμα μια από τις πρόσφατες ταινίες του, το Πατέρας και γιος, την αφοπλιστική ιστορία του για το τι φτιάχνει τελικά μια αληθινή οικογένεια. Στους Κλέφτες Καταστημάτων ο Κορέ-έντα επανέρχεται σε αυτή τη θεματολογία με τρόπο θριαμβευτικό αφού η ταινία του διακρίθηκε με το Χρυσό Φοίνικα στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών και κάνει άλλη μια εξαιρετική μελέτη της γιαπωνέζικης κοινωνίας από τα κάτω με μια γλυκόπικρη ιστορία. Και όντας μελέτη θα έπρεπε να κραυγάζει για τα θέματα που θίγει. Κι όμως αυτός μιλάει για όσα τον απασχολούν διακριτικά και χαμηλότονα χωρίς ίχνος υπερβολής ή διδακτισμού, χωρίς ιδιαίτερα στοιχεία μελοδραματισμού. Η εναρκτήρια σεκανς άλλωστε σε βάζει με τη μια στο κλίμα.

Ο πατέρας και ο γιος της οικογένειας επισκέπτονται το σούπερ μάρκετ της γειτονιάς και με κινήσεις που σίγουρα θυμίζουν ένα χορικό τελετουργικό τακτοποιούν τα ψώνια τους ξαφρίζοντας τα αντίστοιχα προϊόντα όσο πιο διακριτικά μπορούν. Στην αμέσως επόμενη σκηνή ωστόσο βρίσκουν ένα εγκαταλειμμένο παιδί, εκτεθειμένο μέσα στη παγωνιά του χειμώνα και χωρίς δεύτερη σκέψη αποφασίζουν να το μαζέψουν και να το προστατέψουν από το κρύο. Οι ήρωες του μοιάζουν με φτωχοδιάβολους που τα φέρνουν ίσα ίσα βόλτα σκαρφιζόμενοι διάφορες πατέντες του πεζοδρομίου. Ωστόσο ο Κορε-Έντα συγκρίνει σχεδόν αυτόματα την προσποιητή και σοβαροφανή συμπεριφορά της κοινωνίας, που ξέρει να καταδικάζει όσα μέλη της δεν συμβαδίζουν με τις νόρμες και τα στερεότυπα που θέτει προκαταβολικά σε αντίθεση με την στοργή, την ανεμελιά και την φροντίδα που προσφέρει στα μέλη της η οικογένεια των φτωχοδιάβολων που μεταχειρίζονται κάθε δυνατό τρόπο ώστε να βιοποριστούν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους.

Εκεί ακριβώς γεννιούνται και τα ερωτήματα της έρευνας του: αλήθεια, τι είναι σωστό και τι λάθος; Τι είναι μεμπτό και τι ηθικό; Τι θεωρείται κλοπή και τι ακεραιότητα; Έχεις το δικαίωμα να διαλέξεις την οικογένεια σου ή πρέπει να αποδέχεσαι ότι σου προσφέρεται; Μάνα γίνεσαι αυτόματα με τη γέννηση του παιδιού σου ή μήπως από τη στιγμή που το αγκαλιάζεις και το προστατεύεις με στοργή; έτσι μέσα στην αντίφαση τους οι ήρωες του γιαπωνέζου δημιουργού δεν διστάζουν να δασκαλέψουν τα παιδιά τους πως θα ξαφρίζουν την λεία τους από τα καταστήματα της γειτονιάς αλλά από την άλλη κάνουν τα πάντα για να εξασφαλίσουν ένα άνετο και στοργικό περιβάλλον για τα παιδιά της οικογένειας (την ίδια στιγμή που οι γονείς της μικρής Γιούρι – Λιν την κακομεταχειρίζονται με βάναυσο τρόπο).

Στην πραγματικότητα βέβαια τα μέλη αυτής της (νοητής) οικογένειας, που τους συνδέει η ανάγκη τους για βιοπορισμό και η επιθυμία τους για λεφτά, κλέβουν στιγμές αγάπης και ξενοιασιάς μέχρι τη στιγμή που το ψέμα μέσα στο οποίο έχουν στήσει αυτή την ζεστασιά αποκαλύπτεται απρόσμενα.

Ο Κορε-Έντα στήνει υπέροχα την αφήγηση μέσα από τις αγωνίες και τις μικροχαρές αυτής της εκκεντρικής οικογένειας. Οι σκηνές της οικογενειακής ανεμελιάς στην παραλία ή η ερωτική τρυφερή στιγμή του ζευγαριού της ταινίας στη διάρκεια μιας καλοκαιρινής μπόρας είναι σκηνές που οπωσδήποτε κουβαλάς μαζί σου κατά την έξοδο σου από το σινεμά. Ιδιαίτερη σημασία σε αυτό παίζουν και οι εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών του.