Dark Web: το διαδίκτυο που δεν βλέπουμε

Οι γνώστες της τεχνολογίας και ειδικοί επί του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών συστημάτων συνηθίζουν να παρομοιάζουν το διαδίκτυο με ένα παγόβουνο. Ένα παγόβουνο από το οποίο το ίντερνετ που χρησιμοποιούμε όλοι καθημερινά είναι μόλις η κορυφή του αγνοώντας ότι κάτω από την επιφάνεια εκτείνεται ένας απέραντος κυβερνοχώρος στον οποίο έχουν σαφώς λιγότερη, της μάζας, πρόσβαση.

Το Dark Web, το σκοτεινό διαδίκτυο έφτασε από το πολεμικό ναυτικό των ΗΠΑ να έχει λάβει τις διαστάσεις αστικού ιντερνετικού μύθου εξαιτίας της αποδεδειγμένης εγκληματικής δραστηριότητας στους κόλπους του αλλά και της φαντασίας των ανθρώπων η οποία όταν βρει σκοτάδι ιντριγκάρεται και ψάχνει να βρει ακόμα σκοτεινότερο σημείο. Μύθοι και αλήθειες γύρω από το dark web, την αποκρυπτογράφηση, την πλήρη ανωνυμία των χρηστών, τα συμβόλαια θανάτου, τα ναρκωτικά, το ISIS, την παιδική πορνογραφία και άλλα πολλά. Τι ισχύει και τι όχι τελικά;

Το dark web αποτελείται από έναν αριθμό websites τα οποία δεν είναι ορατά στις γνωστές μας μηχανές αναζήτησης εξαιτίας της κρυπτογράφησής τους. Για να τα προσπελάσει κάποιος χρειάζεται να διαθέτει έναν ειδικό browser (όπως τον γνωστότερο για αυτόν τον σκοπό Tor) ο οποίος έχει την ικανότητα να αποκρύπτει την IP διεύθυνσή του. Από την στιγμή που βρεθείς μέσα στο σκοτεινό διαδίκτυο δεν είσαι σε θέση να γνωρίζεις ποιος άλλος χρήστης ή οτιδήποτε άλλο είναι μέσα ακριβώς εξαιτίας της πλήρους ανωνυμίας που παρέχει.

Μέσω του δικτύου υπολογιστών του Τor τα δεδομένα που στέλνουν και λαμβάνουν οι χρήστες, με την κρυπτογράφηση των IP, ταξιδεύουν τυχαία στο δίκτυο και ακριβώς αυτή η “τυχαιότητα” είναι που παγιώνει και την πλήρη κάλυψη του ηλεκτρονικού αποτυπώματος του χρήστη. Αξίζει να σημειωθεί πως το Tor (the onion router) οφείλει τις απαρχές του στις ΗΠΑ καθώς ο κώδικας ανοιχτού λογισμικού του αναπτύχθηκε από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ.

Παρά το γεγονός πως δεν μπορεί να εκτιμηθεί με απόλυτη αριθμητική σαφήνεια το μέγεθος του dark web, το 2001 στο University of California, Berkeley διεξήχθη σχετική μελέτη και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της οποίας υπολογίζεται πως το “επιφανειακό web που χρησιμοποιούμε οι περισσότεροι είναι περίπου 167 terabytes ενώ το dark web από την άλλη αποτελείται από 90.000 περίπου terabytes. Άλλο ένα γεγονός που δίνει μία εικόνα για το τί μεγέθη μιλάμε.

Η ηλεκτρονική “αγορά” του σκοτεινού διαδικτύου είναι αρκετά πολυεπίπεδη και χαοτική. Χρήστες έχουν την δυνατότητα αγοραπωλησίας ναρκωτικών, όπλων και παιδικής πορνογραφίας την ίδια στιγμή που κάποιος μπορεί να πουλάει απλά μπρέτσελ -αληθινή ιστορία- ή αντικείμενα που δεν χρησιμοποιεί. Επίσης υπάρχει πρόσβαση σε πλαστά πτυχία ιατρικής και νομικής, πλαστές ταυτότητες και διαβατήρια. Σε ακόμα βαθύτερα επίπεδα περιήγησης τα κλικ του εκάστοτε χρήστη φτάνουν μέχρι και σε ανθρώπους που κρατούνται αιχμάλωτοι -κυρίως γυναίκες- υπηρεσίες για χακάρισμα, παράνομη έκδοση επίσημων εγγράφων όπως η visa σε μετανάστες κα.

Οι αγοραπωλησίες βασίζονται καθαρά σε bitcoin. To ψηφιακό νόμισμα που δεν ελέγχεται από καμία Τράπεζα ή κυβέρνηση. Σύμφωνα με έρευνα του pcsteps, το bitcoin έκανε την εμφάνισή του το 1998 από ιδέα του Wei Dai ενώ πρώτη φορά παρατηρείται η πρακτική εφαρμογή του το 2009. «Tο 2009 το Bitcoin έκανε την πρώτη του λειτουργική εμφάνιση, με την κυκλοφορία του πρώτου client ανοιχτού κώδικα, και την δημιουργία των αντίστοιχων Bitcoins.» H αξία του δεν είναι σταθερή και σίγουρα έχει ισχύ σε περιβάλλον αγορών μόνο του dark web, ωστόσο για να αγοράσεις bitcoins πληρώνεις το αντίτιμο σε δολάρια.

Ένα χρόνο πριν ακριβώς (Ιανουάριος 2016) δημοσιεύεται έρευνα από το ερευνητικό ινστιτούτο «RAND Europe» σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια του Μάντσεστερ στη Βρετανία και του Μόντρεαλ στον Καναδά σχετική με το ύψος των χρηματικών ποσών που διακινούνται στο dark web. Σύμφωνα με αυτά λοιπόν το ύψος των εσόδων μόνο από τις πωλήσεις ναρκωτικών στο σκοτεινό Διαδίκτυο υπολογίζεται μεταξύ 12-21 εκατ. δολάρια το μήνα.

Εκτός της πορνογραφίας, της πορνείας και της παιδοφιλίας αλλά και το δίκτυο ναρκωτικών-όπλων κλπ τα οποία εξακριβωμένα υπάρχουν στο dark web υπάρχουν φήμες αλλά και αναφορές έντονες σε φόρουμ όπως το 4chan και το Reddit οι οποίες κάνουν λόγο για “κόκκινα δωμάτια”. Τα “red rooms” όπως αναφέρεται είναι τοποθεσίες όπου ο χρήστης μπορεί να παρακολουθήσει ζωντανά αιματοχυσίες ανθρώπων μέχρι θανάτου, βιασμούς ακόμα και δολοφονίες. Μάλιστα λέγεται πως τα αποτρόπαια θεάματα αποθηκεύονται μετά την ζωντανή μετάδοσή τους για περαιτέρω χρήση.

Σχεδόν όλοι όσοι έχουν καταφέρει να εισχωρήσουν βαθύτερα στο σκοτεινό διαδίκτυο είναι επίμονοι στο να βρουν τρόπους για να φτάσουν στο «ακόμα βαθύτερο υλικό του». Τα συμπεράσματα όλων όσοι όμως ερεύνησαν το dark web ή ακόμα και τα επίσημα στοιχεία αρχών που ουκ ολίγες φορές ασχολήθηκαν με αυτή την πλευρά του ίντερνετ καταλήγουν πως τόποι όπως τα «red rooms» δεν υπάρχουν ούτε τα συμβόλαια φόνων μέσω αυτής της πλευράς του διαδικτύου. Εκτός της διακίνησης ναρκωτικών αλλά και της παιδικής πορνογραφίας που έχουν επιβεβαιωμένα εντοπιστεί και σε κάποιες περιπτώσεις εξιχνιαστεί δεν έχουν μέχρι και σήμερα καταγραφεί σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη των σκοτεινών κόκκινων δωματίων του αστικού αυτού διαδικτυακού μύθου.

Σε άρθρο του στους ΝΥΤ ο Jamie Bartlett αναφέρει πως η μη ύπαρξη των red rooms και των ανατριχιαστικών τοποθεσιών του ISIS δεν σημαίνει πως το dark web περιέχει λιγότερο απάνθρωπο υλικό. Ο Bartlett, ο οποίος είναι ένας από τους δημοσιογράφους που κατάφεραν να σκάψουν βαθιά στο dark web, μεταξύ άλλων μιλάει για περιστατικά αυτοκτονίας, για ακραία παιδική πορνογραφία ακόμα και για εκφάνσεις νεοναζισμού και bullying. Στόχος των αρχών πλέον παγκοσμίως είναι η πάταξη του κυβερνο-εγκλήματος μέσω του σκοτεινού διαδικτύου ακολουθώντας τα bitcoins.

Ο Χόλγκερ Μίνχ, ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας κατά της Εγκληματικότητας BKA σε συνέντευξή του στην DW (Deutsche Welle) δείχνει να μην θέλει να κλείσει το dark web παρά την εγκληματικότητα καθώς θεωρεί πως είναι χρήσιμο ως ανταλλαγή πληροφοριών και ελεύθερης διακίνησης της γνώμης πολιτών παγκοσμίων.

To σκοτεινό διαδίκτυο δεν αποτελεί μόνο ευκαιρία για ιστορίες συνωμοσίας και εγκληματικότητας αλλά και ένα μέσο για την ασφαλέστερη και πραγματική ενημέρωση-επικοινωνία μεταξύ πολιτών και δημοσιογράφων σε καθεστωτικές περιοχές. Κανείς δεν θα ήξερε άλλωστε και τον Snowden αν δεν δινόταν η δυνατότητα μέσω αυτής της ανωνυμίας και κρυπτογράφησης που διευκόλυναν και την κυκλοφορία εγγράφων τα οποία οδήγησαν στις αποκαλύψεις του. Επίσης παρατηρήθηκε πως κατά την διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης το dark web γέμισε από μπλογκ πολιτικών ακτιβιστών για τους οποίους ήταν ο μόνος τρόπος να μεταφέρουν τις μαρτυρίες και τις ιστορίες τους στο εξωτερικό.

Για παράδειγμα ο New Yorker έχει δημιουργήσει το Strongbox (υπηρεσία στο dark web) που εγγυάται πλήρη ανωνυμία σε όλους όσοι επιθυμούν να επικοινωνήσουν με τους αρχισυντάκτες ασφαλέστερα από την απλή αποστολή email. Στον ίδιο προσανατολισμό κινούνται και οι «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα» οι οποίοι ως οργάνωση ενημερώνουν τα μέλη τους σχετικά, στην περίπτωση που κρίνεται απαραίτητο να διασφαλιστεί η μυστικότητα της ταυτότητας όσων επικοινωνούν με τις πηγές τους.

Ας μην ξεχνάμε πως στο deep web (ουσιαστικά είναι ο προθάλαμος του dark web) οι αρχές κατάφεραν να αποκαλύψουν τον κώδικα επικοινωνίας και τα σύμβολα των παιδόφιλων αλλά και ότι εκεί καταχωρούνται άλλωστε και όλα τα προσωπικά στοιχεία μας. Από ταυτότητες, διαβατήρια, τίτλους σπουδών κα.

Τα ποιο γνωστά σάιτ-φόρουμ από τα οποία αντλούνται συνεχώς πληροφορίες ή απλά παρατηρούνται κινήσεις που σχετίζονται με το σκοτεινό διαδίκτυο είναι τα πολύ γνωστά στη διαδικτυακή κοινότητα Hidden Wiki, 4chan και reddit.

Όσοι δημοσιογράφοι (όπως η Caitlin Dewey της Washington Post) ή πωρωμένοι με την τεχνολογία άνθρωποι όπως ο ερασιτέχνης κρυπτογράφος Cthulhu προσπάθησαν και τελικά περιηγήθηκαν στο σκοτεινό διαδίκτυο καταλήγουν σε ένα κοινό συμπέρασμα ως προς το προφίλ εκείνων που επιθυμούν να φτάσουν βαθιά στον ασκιαγράφητο χάρτη του. Ακόμα και από τα φόρουμ, όταν διαβάζει κανείς τα σχόλια παρατηρεί εύκολα πως δεν πρόκειται απαραίτητα για ένα κοινό που θέλει να αγοράσει ή να κάνει πραγματική χρήση της ανωνυμίας του με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο dark web αλλά αγωνιά να αποδείξει αν τελικά ο μύθος του ισχύει. Εκτός αυτών προφανώς και στο σκοτεινό διαδίκτυο συναντάς από πράκτορες του FBI μέχρι άσχετους φοιτητές με κλίση στην αποκρυπτογράφηση, εγκληματίες, πολιτικούς ακτιβιστές ή ακόμα και απλούς πολίτες οι οποίοι χρησιμοποιούν συγκεκριμένους τόπους όπως τους δίνονται από Μέσα και υπηρεσίες για να κάνουν με την απόλυτη ανωνυμία τις καταγγελίες τους.

H περιήγηση στο dark web είναι θεωρητικά ασφαλής καθώς δεν κινδυνεύετε να δεχθείτε κυβερνοεπίθεση ή να μολυνθείτε από ιούς αλλά είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό πως η περιήγησή στο σκοτεινό διαδίκτυο δεν έχει καμία σχέση ως εμπειρία με αυτό που γνωρίζουμε στο συμβατικό διαδίκτυο και τις μηχανές αναζήτησης που οι περισσότεροι κινούμαστε.

Μπορεί να μην είναι παράνομη η περιήγηση στο dark web αλλά είναι επικίνδυνη. Για παράδειγμα οι νόμοι για την παιδική πορνογραφία είναι κάθετοι καθώς ακόμα και η απλή θέαση βίντεο τέτοιου περιεχομένου αποτελεί αδίκημα. Οπότε ακριβώς εξαιτίας της περίεργης δομής του είναι πολύ πιθανό να βρεθείτε να βλέπετε κάτι το οποίο δεν θέλετε. Εννοείται πως οι αγοραπωλησίες παράνομου εξοπλισμού, ναρκωτικών και οποιασδήποτε μορφής εγκληματικής ενέργειας θεωρείται παράνομη πράξη.

Το σκοτεινό διαδίκτυο προσφέρει ένα ανέλπιστα τέλειο επίπεδο ασφαλείας το οποίο δυστυχώς το κάνει ελκυστικό και σε εγκληματίες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μεταφέρεσαι από σελίδες για ναρκωτικά σε προσωπικές ιστορίες ανθρώπων σε καθεστωτικές καταπιεσμένες περιοχές ή σε βίντεο που θα ευχόσουν να μην είχες δει ποτέ.

Εν ολίγοις εξαιρώντας την έξαψη της φαντασίας του ανθρώπου ως προς τους ανεξερεύνητους χώρους, το dark web υπάρχει αλλά δεν έχει σκιαγραφηθεί μέχρι και σήμερα πλήρως το περιεχόμενό του, ούτε πρόκειται να γίνει σύντομα ακριβώς εξαιτίας της δομής της υπόστασής του. Οι ιστορίες ανθρώπων που ασχολήθηκαν με αυτό και ήρθαν στην επιφάνεια περιγράφουν την διαδρομή τους στο dark web ως κάτι με αρχή μέση και τέλος. Όλοι τους συμφωνούν στο γεγονός πως δεν υπάρχει κάτι ακόμα σκοτεινότερο πέραν αυτών που ήρθαν στην δημοσιότητα. Δεν υπάρχει κάτι ειδεχθέστερο της παιδοφιλίας που καταλαμβάνει σχεδόν το 98% του σκοτεινού αυτού παγόβουνου και αυτό άλλωστε από μόνο του θα έπρεπε να αρκεί ως το “απόλυτο σκοτάδι”.